Τα ρομπότ εκπαιδεύονται στην πόλη μας

Φωτογραφία: O κ. Περικλής Μήτκας και συνάδελφοι περιεργάζονται το robot για βοήθεια στο περπάτημα που αναπτύσσεται στη Γαλλία

Θυμάστε πριν λίγα χρόνια που η ιδέα ότι τα ρομπότ μπορούν να γίνουν μέρος της καθημερινότητάς μας φαινόταν σαν σενάριο επιστημονικής φαντασίας; Σήμερα, έχουν ξεκινήσει ήδη οι εργασίες για την υλοποίηση της ιδέας και της ένταξης ρομποτικών συσκευών στα σπίτια και στην κοινωνία μας, και μάλιστα πραγματοποιούνται και στην Ελλάδα, καθώς ένα σχετικό ερευνητικό έργο έχει λάβει επιχορήγηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και είναι στα σκαριά για να φέρει αυτή την τεχνολογική καινοτομία στην χώρα.

Το νέο τριετές ερευνητικό έργο RAPP, τα αρχικά του οποίου σημαίνουν Robotic Applications, δηλαδή ρομποτικές εφαρμογές, συντονίζεται από το Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) και ξεκίνησε το Δεκέμβριο του 2013 με χρηματοδότηση μέσω του ευρωπαϊκού προγράμματος FP7, με συνολικό ποσό για όλους τους συμμετέχοντες τα 1.950.000 ευρώ. Όπως μας είπε ο γενικός συντονιστής του RAPP, κ. Περικλής Μήτκας, που είναι επίσης Καθηγητής στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του ΑΠΘ, κατά την διάρκεια της εκπόνησης του έργου, θα αγοραστούν τέσσερα ρομπότ και στην συνέχεια θα κατασκευαστεί μια πλατφόρμα λογισμικού που θα επιτρέπει την ανάπτυξη εφαρμογών για την συνεχή βελτίωση της χρηστικότητας και αποδοτικότητάς τους.

Στο ερευνητικό έργο RAPP συμμετέχουν 7 φορείς, που συμπεριλαμβάνουν ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια και εταιρείες από την Ευρώπη. Εκτός από το ΕΚΕΤΑ, συμμετέχουν το Πολυτεχνείο της Βαρσοβίας, τρία ακόμη ερευνητικά κέντρα (INRIA – Γαλλία, Ίδρυμα Ορμύλια – Ελλάδα, MATIA – Ισπανία) και δύο μικρομεσαίες επιχειρήσεις (SIGMA Orionis – Γαλλία, Ortelio – Αγγλία). Όπως σημειώνεται, η κοινοπραξία RAPP διαθέτει σημαντική τεχνογνωσία στους τομείς της ρομποτικής, της μηχανικής μάθησης και ανάλυσης δεδομένων, της μηχανικής όρασης, της ανάπτυξης και ολοκλήρωσης λογισμικού, και της υποστήριξης κοινωνικά αποκλεισμένων ατόμων.

Στόχοι του έργου είναι να δημιουργηθεί μία ανοιχτή πλατφόρμα λογισμικού για την υποστήριξη της ανάπτυξης και διανομής ρομποτικών εφαρμογών, να διευκολυνθεί η ανάπτυξη εφαρμογών με παράλληλη μείωση του κόστους τους, βελτιώνοντας έτσι την λειτουργικότητα και τη χρησιμότητα των ρομπότ και να αναπτυχθούν πιλοτικές εφαρμογές που θα επιτρέπουν στα ρομπότ να αντιλαμβάνονται τις προθέσεις και να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των ατόμων που διατρέχουν κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού, ιδιαίτερα των ηλικιωμένων.

Το NAO Robot για το οποίο θα αναπτυχθεί λογισμικό κατά τη διάρκεια του ερευνητικού έργου

Το ερευνητικό έργο θα διαρκέσει από την 1η Δεκεμβρίου 2013 μέχρι την 30η  Νοεμβρίου 2016. Κατά το πρώτο αυτό διάστημα διενέργειας του έργου, μέχρι το καλοκαίρι του 2014, θα καθορισθούν οι προδιαγραφές και θα πραγματοποιηθεί ο σχεδιασμός του, ενώ θα γίνουν και οι πρώτες δοκιμές με τα ρομπότ που θα φτάσουν. Από το καλοκαίρι και για τους επόμενους 6 μήνες, θα αναπτυχθεί η πλατφόρμα λογισμικού και οι ρομποτικές εφαρμογές που θα προσφέρουν περισσότερες και μεγαλύτερης ποικιλίας δυνατότητες σε αυτά. Καθ’ όλη τη διάρκεια του 2015 θα πραγματοποιούνται δοκιμές με πραγματικούς χρήστες, με την ένταξη των ρομπότ σε περιβάλλον σπιτιού αλλά και σε ιδρύματα αποκατάστασης και ΚΑΠΗ. Και τέλος, τον τελευταίο χρόνο διενέργειας του έργου, το 2016, θα γίνει η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων και βελτίωση του λογισμικού όπου είναι αναγκαίο.

Η πλατφόρμα λογισμικού που θα δημιουργηθεί θα δώσει την δυνατότητα σε οποιονδήποτε τρίτο να αναπτύσσει ρομποτικές εφαρμογές, όπως γίνεται αυτή τη στιγμή με τις εφαρμογές των smartphones. Διάφοροι προγραμματιστές δημιουργούν εφαρμογές ποικίλης χρησιμότητας και τις κάνουν διαθέσιμες στο App Store της Google. Με την ίδια λογική επιδιώκεται να λειτουργήσει και η πλατφόρμα του RAPP. Θα λειτουργεί δηλαδή με τη λογική της τεχνολογίας cloud, καθώς τα ρομπότ θα υποστηρίζονται από το κύριο λογισμικό, προσθέτοντας παράλληλα τις εκάστοτε εφαρμογές που χρειάζονται από το διαδίκτυο για να βελτιώσουν την λειτουργικότητά τους. Παραδείγματα τέτοιων εφαρμογών είναι, το ρομπότ να μπορεί να αντιληφθεί τον χώρο που βρίσκεται, να κάνει χαρτογράφησή του, να μπορεί να κάνει αναγνώριση προσώπου και φωνής, ώστε να ξέρει ποιος του δίνει εντολές, να μπορεί να συνδέεται με το διαδίκτυο, να έχει την δυνατότητα να μιλάει συγκεκριμένη γλώσσα και ούτω καθεξής. Είναι ενδεικτικό ότι σήμερα τα ρομπότ που θα παραλάβουν οι συντονιστές του έργου δεν αναγνωρίζουν την ελληνική γλώσσα αλλά αυτή η δυνατότητα θα προστεθεί σαν στοιχειώδες χαρακτηριστικό κατά την διάρκεια του έργου.

Η τεχνολογία που θα αναπτυχθεί από τους εταίρους του έργου στην Ελλάδα στοχεύει σε κυρίως δύο κατηγορίες ατόμων, τους τεχνολογικά αναλφάβητους και τα άτομα με δυσχέρεια μνήμης. Κατά κύριο λόγο στις δύο κατηγορίες εντάσσονται οι ηλικιωμένοι, τους οποίους το έργο μπορεί να βοηθήσει σε μια διαδικασία κοινωνικής επανένταξης, είτε μέσω βοήθειας στις καθημερινές τους ανάγκες, είτε με την χρήση τεχνολογίας όπως του διαδικτύου για όσους ενδιαφέρονται να το γνωρίσουν, αλλά και την εξάσκηση της μνήμης σε όσους έχουν τέτοιο πρόβλημα. Έχει αποδειχτεί πως όσοι δεν επικοινωνούν συχνά με τον περίγυρό τους εμφανίζουν κατάθλιψη, όπως γίνεται πολλές φορές με άτομα που μένουν μόνα ή δεν μπορούν να βγουν από το σπίτι λόγω ηλικίας ή προβλήματος υγείας, και στόχος είναι έτσι η άρση της απομόνωσής τους και η παροχή της δυνατότητας επανασύνδεσης με τον κόσμο, ακόμα και μέσω του διαδικτύου.

Σκοπός είναι τα ρομπότ να συμβάλλουν και στην αυτόνομη διαβίωση ηλικιωμένων, βοηθώντας τους με διάφορους τρόπους, όπως με το να τους υπενθυμίζουν πότε πρέπει να παίρνουν τα φάρμακά τους, να ελέγχουν αν το έκαναν, αλλά και να αναφέρουν στον γιατρό ή στον φροντιστή τους την κατάσταση της υγείας τους. Ένα οικιακό ρομπότ μπορεί να παρακολουθεί πού βάζει ο ιδιοκτήτης τα κλειδιά του, το πορτοφόλι και άλλα σημαντικά αντικείμενα, να αποθηκεύει την τελευταία τοποθεσία στην μνήμη του, ώστε σε περίπτωση που δεν τα βρίσκει να μπορεί να του υποδείξει  πού είναι. Ένας επιπλέον στόχος του έργου είναι να επιτρέψει στα ρομπότ να μαθαίνουν τις συνήθειες των ατόμων που βοηθούν και να βελτιώνουν την επίδοσή τους μέσω των πληροφοριών που αποκομίζουν, καθώς και να μεταφέρουν τις γνώσεις τους σε άλλα ρομπότ που λειτουργούν σε παρόμοιο πλαίσιο.

Με ανάπτυξη τεχνολογίας για μία τρίτη κατηγορία, αυτήν των ατόμων με προβλήματα κινητικότητας θα ασχοληθεί το ερευνητικό κέντρο που συμμετέχει στο έργο από την Γαλλία, με την κατασκευή ενός ρομπότ με μορφή έξυπνης περπατούρας, που θα μπορεί να υποστηρίζει την βάδιση, να καταγράφει και να αναφέρει τις επιδόσεις του ιδιοκτήτη στον γιατρό του.

Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ‘Inclusion’ το οποίο  χρηματοδοτεί το RAPP αφορά την βοήθεια των ηλικιωμένων, και είναι η πρώτη φορά που θα χρησιμοποιηθεί σε αυτό η πρόταση της ρομποτικής σαν λύση. Θα μπορούσε να πει κανείς πως όλα αυτά ακούγονται πολύ προχωρημένα για την Ελλάδα και πως το ελληνικό κοινό ίσως να δεχόταν με κάποια δυσπιστία ή προκατάληψη τέτοιες καινοτομίες, όμως ο Καθ. Περικλής Μήτκας δεν πιστεύει πως υπάρχει τέτοια προκατάληψη στην χώρα μας, καθώς, όπως έχει παρακολουθήσει, υιοθετούνται εύκολα οι νέες τεχνολογικές τάσεις. «Πιστεύω πως η προοπτική των οικιακών ρομπότ θα κινήσει το ενδιαφέρον των Ελλήνων ηλικιωμένων αλλά και των οικογενειών τους. Πρόσφατα έγιναν στο ΚΑΠΗ Νέων Μουδανιών κάποιες δοκιμαστικές ομιλίες για το θέμα, ώστε να διερευνηθεί η αντίδραση του κόσμου, και είδαμε ότι υπήρξε έντονο ενδιαφέρον, ιδιαίτερα από τις γυναίκες», ανέφερε σχετικά.

Η τεχνολογία την οποία πραγματεύεται το έργο αναπτύσσεται παράλληλα και σε άλλα ερευνητικά κέντρα και εταιρείες στο εξωτερικό, αλλά τα κόστη παραμένουν πολύ υψηλά για να μπορεί να τα αποκτήσει ο μέσος καταναλωτής, με τιμές που ξεκινούν από τις 12.000 ευρώ. «Αν αρχίσουν όμως να αναπτύσσονται χρήσιμες εφαρμογές για τα ρομπότ που υπάρχουν στην αγορά και φτάσουν μέσα σε περισσότερα σπίτια, θα αυξηθεί η ζήτηση για αυτές τις συσκευές και έτσι θα υπάρξει ανάγκη για φθηνότερα μοντέλα, με αποτέλεσμα να σημειωθεί μετά από ένα διάστημα μείωση της τιμής. Εμείς επιδιώκουμε μέσω της ανάπτυξης λογισμικού που θα διευρύνει την αγορά, να κάνουμε την τεχνολογία αυτή πιο δημοφιλή, ώστε να γίνει σε ένα διάστημα χρόνου παρουσίαση πιο οικονομικά προσιτών ρομπότ για τον καθένα», αναφέρει ο κ. Μήτκας, υποστηρίζοντας πως το κόστος μπορεί να πέσει μέχρι και στα 1.000 ευρώ ανά μοντέλο.

Μπορεί όμως ο μέσος Έλληνας να καλύψει έστω και το μειωμένο κόστος ενός τέτοιου ρομπότ, ειδικά κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης που διανύουμε; ο κ. Μήτκας πιστεύει ότι στο διάστημα που θα μεσολαβήσει μέχρις ότου η σημερινή έρευνα οδηγήσει σε προϊόντα με λογικό κόστος, όπως επιδιώκεται, η Ελλάδα θα έχει βγει από την κρίση και ο καθένας θα μπορεί να σταθμίσει τις ανάγκες του. Ένα ρομπότ μπορεί να αποδειχτεί πιο οικονομικό στην βοήθεια ενός ηλικιωμένου στο σπίτι για παράδειγμα, σε σχέση με την πρόσληψη κάποιου ατόμου για να τον φροντίζει ή τα έξοδα ενός γηροκομείου ή κέντρου αποκατάστασης.

Οι ρομποτικές εφαρμογές φαίνεται να είναι η επόμενη αναπτυσσόμενη τάση παγκοσμίως, με τις πωλήσεις των ρομπότ να αυξάνονται σταδιακά. «Ο κώδικας για το λογισμικό θα είναι ανοιχτός, οπότε στο πέρας του ερευνητικού έργου υπάρχουν δυνατότητες για περαιτέρω ανάπτυξη, και με ιδιωτικές εταιρείες, για να γίνει ακόμα μεγαλύτερο άνοιγμα της τεχνολογίας στη χώρα», υποστηρίζει ο κ. Μήτκας και συνεχίζει: «Η ανάπτυξη εφαρμογών για έναν τέτοιο σκοπό είναι μια επιχειρηματική δραστηριότητα που ταιριάζει στην Ελλάδα, καθώς η ανάπτυξη ηλεκτρονικών υπηρεσιών και λογισμικού δεν απαιτεί βαριά βιομηχανική υποδομή, που δεν διαθέτει η χώρα μας, αλλά ανθρώπινο επιστημονικό δυναμικό, που η χώρα μας διαθέτει σε αφθονία». Κάπως έτσι λοιπόν ανοίγεται ένα πρόσφορο επιχειρηματικό έδαφος για την χώρα και μάλιστα σε έναν τομέα που κάποιοι θα θεωρούσαν αποκλεισμένο για αυτήν.

Η ερευνητική ομάδα του έργου στην πρώτη συνάντηση στο ΕΚΕΤΑ

Μπείτε και κάντε like εδώ για να ενημερώνεστε για όλα τα γραμμένα αποκλειστικά για το parallaximag.gr άρθρα.