Τα σύμβολα

Σε μια απόφαση καθόλου συνηθισμένη και αν μη τι άλλο γενναία, η κόρη του Μάνου Λοΐζου, Μυρσίνη, απαγόρευσε χθες στο ΠΑΣΟΚ να χρησιμοποιεί στο εξής το τραγούδι του πατέρα της ‘Καλημέρα ήλιε’’. Αν κάποιος έχει ζήσει το κλίμα της μεταπολίτευσης, έστω και ως παιδί, είναι σίγουρο πως έχει ταυτίσει στο μυαλό του το συγκεκριμένο τραγούδι με το πράσινο χρώμα, την ελπίδα και την Αλλαγή, ως έννοια και ως υπόσχεση, που σφράγισε μια ολόκληρη εποχή. Θυμάμαι νωπά ακόμα τις γιορτές νεολαίας των κομμάτων, σε εποχές παντοδυναμίας της Δεξιάς και τα ρίγη συγκίνησης κάθε φορά που το τραγούδι ξεκινούσε από τα ηχεία και ακούγονταν στις συναυλίες των πολιτικών νεολαιών.

Η δύναμη του συνίστατο στο ότι ενέπνεε σε αγώνες για ένα καλύτερο κόσμο. Ήταν μια εποχή που ακόμα οι άνθρωποι περπατούσαν σε πορείες ειρήνης τις Κυριακές από το Λαγκαδά στη Θεσσαλονίκη, στις γειτονιές υπήρχαν γραφεία κομμάτων που συγκέντρωναν κόσμο τα απογεύματα, τις παραμονές των εκλογών οι συγκεντρώσεις έμοιαζαν με λαοσυνάξεις. Στις καρδιές των ανθρώπων, τα σύμβολα είχαν ξεχωριστή θέση. Τα σφυροδρέπανα, οι εικόνες του Λένιν, το Κεφάλαιο του Μαρξ σε διάφορες εκδοχές, ανάμεσα στις οποίες και μια πολύ δημοφιλής σε σκίτσα ώστε να είναι κατανοητή, η αφίσα του Ανδρέα με τον ήλιο πίσω του, το ζιβάγκο, η Αυγή και ο Ριζοσπάστης αγορασμένα στα κρυφά, ακόμα και διπλωμένα στην κωλότσεπη για να μη γίνουν αντιληπτά από τη γειτονιά.

Η τέχνη έπαιζε πάντα το δικό της ξεχωριστό ρόλο. Ο Θεοδωράκης, ο Μαρκόπουλος, ο Λοΐζος, ο Λεοντής, ήταν οι σάλπιγγες που ηχούσαν πάντα το σάλπισμα της ελπίδας. Στο θέατρο, ο απόηχος του ‘’Μεγάλου μας τσίρκου’’, ο Μπρεχτ που αγαπούσαν πολύ τα θεατρικά σχήματα της εποχής. Ο Ρίτσος και ο Ναζίμ Χικμέτ ήταν τα βιβλία που αγοράζαμε μετά μανίας από το φεστιβάλ βιβλίου, υπογραμμίζοντας εντός τους όσα μας έκαναν εντύπωση.

Στο πέρασμα του χρόνου τα σύμβολα αδυνάτισαν. Η ευζωία κατάπιε τη συγκίνηση, την παρότρυνση και τη δύναμη τους. Κάθε φορά που άκουγες το ‘’Σώπα όπου να ναι θα σημάνουν οι καμπάνες’’ ή το ‘’Στην Αθήνα μεσ’ το κέντρο’’ ένιωθες άβολα.  Ο Κροπότκιν, ο Μπακούνιν, η Ρόζα Λούξεμπουργκ, ο Έγκελς,  χάθηκαν στα πίσω ράφια της βιβλιοθήκης. Οι δίσκοι του Μίκη κατέβηκαν στο υπόγειο. Στο cd αγοράζαμε πια Καρά και Simply Red. Σιγά σιγά ακόμα και στις συγκεντρώσεις, όταν γίνονταν και όπως γινόταν, η εκλογική πελατεία των κομμάτων, που είχε διοριστεί ή πάρει την επιδότηση, δεν άκουγε πια Βασίλη Παπακωνσταντίνου αλλά Carmina Bourana(sic) και άλλα φαντεζί που επέλεγε ο Κώστας Λαλιώτης.

Σήμερα όμως επειδή οι εποχές έγιναν  εξαιρετικά περίεργες και κάνεις δεν ξέρει τι μας ξημερώνει, θεωρώ ότι η απόφαση της Μυρσίνης μοιάζει κατανοητή και επιβεβλημένη. Ας αφήσουμε αυτή την εποχή τα σύμβολα αμόλυντα. Όση σκόνη έριξε πάνω τους ο χρόνος είναι αρκετή για να σηκώσουν τώρα πια και τη λάσπη. Μπορεί να τα ανακαλύψουν οι επόμενες γενιές, όταν η χώρα αυτή θα έχει σβήσει τη λέξη ελπίδα από το λεξικό της. Και τότε να λειτουργήσουν πάλι όπως τους αξίζει.