Τεχνητή Νοημοσύνη: Μια κούρσα χωρίς νικητή;

Λέξεις: Dr Αργύρης Ωραιόπουλος

Άλλη μια κούρσα ξεκίνησε. Για την ακρίβεια η συγκεκριμένη κούρσα, Τεχνητής Νοημοσύνης (AI), ήρθε απλά στην επιφάνεια, με τη χελώνα να κερδίζει και πάλι το λαγό, το μέρμηγκα να επιβεβαιώνει τη φήμη του.

Η Κίνα ώρες μετά την εκλογή Τραμπ και τους χαιρετισμούς Μασκ, έδωσε δημοσιότητα στη δική της εκδοχή LLM (Large Language Model), η οποία φαίνεται να κερδίζει και στα στατιστικά και στο κόστος (κατά πολύ) τα πολυδιαφημιζόμενα ChatGPT (OpenAI) και Gemini (Google).

Με μια κίνηση η Κίνα κατατρόπωσε τις ΗΠΑ και φώτισε ηχηρά την απουσία της Ευρώπης από τα παγκόσμια τεχνολογικά δρώμενα. Οι αντιδράσεις στα χρηματιστήρια αναμενόμενα μεγάλες, όπως και οι προσωρινές πτώσεις μετοχών. Δεν είναι η πρώτη φορά όμως που η Κίνα απειλεί τα δυτικά μονοπώλια.

Ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι τα κινεζικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα, όπου οι νέοι δασμοί σε Ευρώπη και Αμερική πιθανώς να μειώσουν προσωρινά την ισχύ τους. Ένα άλλο παράδειγμα τα 5G δίκτυα της Huawei που απαγορεύτηκαν σε πολλές χώρες λόγω φόβου κλοπής ευαίσθητων δεδομένων. Θα απαγορευτεί λοιπόν το DeepSeek; Μπορεί.

Έχει σημασία; Ίσως όχι μεγάλη.

Το DeepSeek έχει κάνει τη ζημιά του, έχει ξεγυμνώσει πλήρως όχι μόνο τεχνολογικά τους αντιπάλους του, ούτε μόνο οικονομικά, αλλά κυρίως ιδεολογικά.

Η Κίνα διαρρέει πως τους κόστισε κάτω από 10 εκατομμύρια για την ανάπτυξη του, την ώρα που στις ΗΠΑ ήταν έτοιμες να ρίξουν πάνω από 500 δισεκατομμύρια σε αυτές τις τεχνολογίες (και όχι μόνο). Αλλά το κόστος είναι το λιγότερο. Η Κίνα τους κέρδισε στο ίδιο τους το παιχνίδι. Στην ελευθερία (America, the Land of the Free). Άνοιξε τον κώδικα και άφησε απανταχού αναλυτές και επιστήμονες να δουν τη δημιουργία του στο 100%. Κάτι που η OpenAI καυχιόνταν επί χρόνια ότι θα ακολουθούσε (εξού και το όνομα) αλλά τελικά έκανε στροφή 180 μοιρών και τώρα είναι από τις πιο κλειστές εταιρίες του χώρου αυτού.

Παρόλα αυτά, αν και ανοιχτός ο κώδικας, τα δεδομένα πάνω στα οποία βασίστηκε και το DeepSeek παραμένουν κλειστά. Πως θα μπορούσαν άλλωστε να είναι ανοιχτά όταν τα νομικά θέματα που διακυβεύονται είναι τεράστια καθώς τα δεδομένα πάνω στα οποία εκπαιδεύονται αυτά τα μοντέλα είναι πολύ πιθανώς κλεμμένα (η OpenAI και η Microsoft έχουν δεχθεί καταιγισμό μηνύσεων για παραβιάσεις πνευματικών δικαιωμάτων από New York Times και πολλούς άλλους).

Καθώς η παγκόσμια αγορά ΑΙ ανοίγει, η διάθεση ανοιχτού κώδικα έχει τη δυνατότητα να προωθήσει πραγματικά σημαντική και καινοτόμα έρευνα, με πολύ σπουδαία αποτελέσματα (δεν έχει πολύ καιρό που στελέχη της DeepΜind πήραν το βραβείο Νόμπελ για την πρόβλεψη της δομής των πρωτεϊνών με τη βοήθεια AI), αλλά και να δυναμώσει κατά πολύ τους ανίσχυρους.

Xώρες στην Λατινική Αμερική, στην Ασία και στην Αφρική έχουν πια πρόσβαση σε μοντέλα ισάξια, το λιγότερο, με αυτά που ο δυτικός κόσμος έκανε την επιλογή να κρατάει ερμητικά κλειστά.

Υπάρχει όμως και μια σκληρή πραγματικότητα που θα αποδυναμώσει τους πάντες. Η ενέργεια που καταναλώνεται για την επεξεργασία των δεδομένων είναι πραγματικά κολοσσιαία.

Ο υπολογισμός είναι δύσκολος αλλά κάποιες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για περίπου 1-2% της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας (400 TWh – για σύγκριση, η ετήσια κατανάλωση της Ελλάδας είναι περίπου 300 TWh). Αυτά τα ποσοστά αναμένεται να αυξηθούν ραγδαία στο άμεσο μέλλον.

Άλλωστε στο άκουσμα της είδησης του DeepSeek η τιμή του ουρανίου έπεσε σημαντικά καθώς τα πλάνα των Αμερικανών για μονοπώλιο και εκτεταμένες επεκτάσεις πυρηνικής ενέργεια κλονιστήκαν. Τα πλάνα όμως των νέων δικαιούχων του ελευθέρου πια DeepSeek μόλις άνθησαν. Μα σε έναν κόσμο που το 80% της κατανάλωσης ενέργειας βασίζεται ακόμα σε ορυκτά καύσιμα, η βιωσιμότητα του μοναδικού μας πλανήτη ίσως να δυσκόλεψε ακόμα παραπάνω.

*Ο Dr Αργύρης Ωραιόπουλος ζει και εργάζεται στο Λονδίνο ως Research Fellow στο UCL Energy Institute της σχολής Bartlett School of Environment, Energy and Resources.

**πηγή εικόνας: pexels / ron lach