Tελευταίος σταθμός: Ειδομένη

Εικόνες-βίντεο: Βασίλης Τσαρτσάνης, Αντιρατσιστική Πρωτοβουλία Θεσσαλονίκης

Είκοσι μόλις μέτρα από τα σύνορα, λίγο πέρα από την όχθη του ποταμού Αξιού, οικογένειες προσφύγων από το Αφγανιστάν, με μωρά, μικρά παιδιά και εγκύους, νέοι από τη Συρία και άλλους πολύπαθους τόπους, έχουν στήσει αυτοσχέδια καταλύματα με καλάμια, μισοκατεστραμμένες σκηνές, υπνόσακους και νάιλον, και φυτοζωούν -μέσα σε συνθήκες ψύχους και υψηλότατης υγρασίας- επιχειρώντας κάθε τόσο να περάσουν στην Ευρώπη. Δύσκολα τα καταφέρνουν, καθώς η αστυνομία της γειτονικής χώρας, όπως και η δική μας σε άλλα σύνορα, τους στέλνει πίσω, συχνά με βάναυσο και απάνθρωπο τρόπο. Νεαροί πρόσφυγες από τη Συρία φτάνουν με τα πόδια στα σύνορα έχοντας περπατήσει ώρες και κρύβονται στις καλαμιές από φόβο μη συλληφθούν. Οι συνθήκες στο κρατητήριο του Α.Τ. Ειδομένης, είναι άθλιες αφού σε δύο υγρά δωμάτια στοιβάζονται, χωρίς καν προαυλισμό, για βδομάδες και μήνες 10, 20 ή και παραπάνω άτομα, ανάμεσά τους -παρανόμως- και ανήλικοι. Δεν υπάρχει καμιά κρατική πρόνοια για τον καταυλισμό αυτών των ανθρώπων.

Ντόπιοι κατοίκοι, αυθόρμητα και ανθρώπινα στέκονται στο πλευρό των προσφύγων και μιλούν με αλληλεγγύη για τους ανθρώπους αυτούς και ζητούν να δοθεί η δυνατότητα σε αυτούς τους ανθρώπους να φύγουν από τη χώρα για τον προορισμό που θέλουν χωρίς να παρεμποδιστούν από κανέναν!

Ο τελευταίος σταθμός της Ειδομένης.

Μερικές σκέψεις με αφορμή το ποίημα του Γιώργου Σεφέρη «Τελευταίος Σταθμός» των Ευδοξία Κουτρουμπάκη και Βασίλη Τσαρτσάνη, κατοίκων της περιοχής

Εδώ και τρεις μήνες, «σκιές» μέσα στη σιωπή της νύχτας… κινούνται στις γραμμές του τρένου μεταξύ Πολυκάστρου- Ειδομένης. Σύροι κατά πλειονότητα και ορισμένοι Αφγανοί πρόσφυγες, με βρέφη στα χέρια, μικρά παιδιά, έγκυες γυναίκες, υπερήλικες, νέοι. Ένα σμάρι ανθρώπων αποθεμένο μέσα στις καλαμιές, ανέστιο, πληγωμένο, απροστάτευτο, εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες, με μόνο ένα όνειρο να τους έχει απομείνει. Τον δρόμο για την Ευρώπη…

Έχοντας υποστεί κάθε λογής εξευτελισμό, διαμένουν περιμένοντας την ημέρα της πολυπόθητης φυγής, στις όχθες του Αξιού, ανάμεσα στις καλαμιές στο ύπαιθρο, στο δάσος της συνοριακής γραμμής, δέσμιοι των αγκυλώσεων της διεθνούς πολιτικής που αφορά το θέμα των προσφύγων αλλά και θύματα μιας σκαιώδους κατά περίσταση συμπεριφοράς των ιθυνόντων του κράτους των Σκοπίων.

Εμείς οι κάτοικοι της περιοχής, μάρτυρες ενός ανθρώπινου δράματος, αποφασίσαμε να μην μείνουμε απαθείς στο δράμα των συνανθρώπων μας που πλέον χτύπησε την πόρτα της περιοχής μας. Κατά την πρώτη μας επίσκεψη στη συνοριακή γραμμή Ελλάδας FYROM οι εικόνες μας στοίχειωσαν. 400 περίπου άνθρωποι, μεταξύ αυτών 25 και πλέον παιδάκια, μόνοι απροστάτευτοι από το κρύο.. Ήδη θρηνούμε δυο νεκρούς. Δυο νεκροί δίπλα μας. Δυο ακόμη νεκροί δίπλα μας.

Κάτοικοι της περιοχής του δήμου Παιονίας, σπάζοντας την απάθεια και παραμερίζοντας την ξενοφοβία τους ‘σε τούτη τη στερνή σκάλα’ αυτών των πληγωμένων ανθρώπων ‘όπου προσμένουν την ώρα της επιστροφής τους να χαράξει’, συντρέχουν παντί σθένει, ξεπληρώνοντας θαρρείς ‘ένα χρέος παλιό’*.

Σχεδόν καθημερινά ετοιμάζουν αποστολές ανθρωπιάς με σκοπό να απαλύνουν τον πόνο των συνανθρώπων μας. Τα σούπερ μάρκετ της περιοχής, τα εστιατόρια –φαρμακεία-φούρνοι-ταχυφαγεία- και κάθε λογής εμπορικές επιχειρήσεις, συνδράμουν σ αυτό το ανθρωπιστικό θαύμα που πρώτη φορά συμβαίνει στην περιοχή μας.

Πράττουν το αυτονόητο, πράττουν αυτό που ο Πολιτισμός επιτάσσει, πράττουν αυτό που οι ‘ψυχές μαραγκιασμένες από δημόσιες αμαρτίες’ αγνοούν. Αναγνωρίζουν τον Άλλο και συμπαρατάσσονται, όχι γιατί επιθυμούν να προσθέσουν μια ακόμη πράξη στη φιλανθρωπική τους ατζεντα, αλλα γιατί κινητοποιήθηκε εντός τους αυτή η υπέρτατη δύναμη.

Η Δύναμη της Αλληλεγγύης. Αυτήν τη δύναμη της Αλληλεγγύης επικαλούμαστε και απευθυνόμαστε προς όλους. Για να μη γίνει ‘ένα παρθένο δάσος σκοτωμένων φίλων το μυαλό μας’ Για να μπορέσει η Ελπίδα και κάθε τι που συνιστά την ανθρώπινη ύπαρξη να επικρατήσει. Για να δοθεί λύση στο παγκόσμιο και φλέγον θέμα των προσφύγων, για να πάψει η αδιαφορία να αποτελεί την προτεραία αξία της καθημερινότητας μας, για να μπορούμε πλέον ‘να λεγόμαστε Ανθρωποι’.

*”Έλληνες πρόσφυγες στο Χαλέπι”

Χρέος προς τη μνήμη των ποντίων και Καππαδοκών παππούδων μας. 17.000 Έλληνες, το καλοκαίρι του 1923 ζήτησαν άσυλο από τους Σύρους.

Ο επικεφαλής των Ελλήνων προσφύγων στο Χαλέπι επικοινώνησε με το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας, αναφέροντας πως η κατάσταση είναι “ώς τραγική και αβέβαιη” καθώς “είναι αδύνατο να δεχτεί περισσότερους πρόσφυγες”. Η κατάσταση για τους Έλληνες πρόσφυγες του 1923, μπορεί να περιγραφεί όπως είναι και η κατάσταση με τους Σύριους στην Ελλάδα.

Δεν υπάρχει αμφιβολία, πως είναι, όπως ακριβώς οι πρόσφυγες από τη Συρια, δεν θέλουν να βρίσκονται στην Ελλάδα, έτσι και οι Έλληνες πρόσφυγες το 1923 δεν ήθελαν να βρίσκονται στην Συρία. Ήθελαν να φτάσουν στην Ελλάδα, σε μια χώρα που ποτέ δεν είχαν δει, αλλά ήλπιζαν ότι τουλάχιστον θα τους γλύτωνε από τον κίνδυνο.

Δυο λέξεις του γιατρού Κ. Χουσεϊν Μπαλτατζή

Έχω πυρετό, νιώθω καταβεβλημένος, προσπαθώ να καταλάβω από που την άρπαξα… Άραγε να ήτανε η προχθεσινή εφημερία ή η χθεσινή ημέρα στην Ειδομένη; Όλοι όσοι εξετάσαμε είχανε παρόμοια συμπτώματα. Αρνούμαι να χορηγήσω στον εαυτό μου οποιαδήποτε αγωγή. Καταβάλλομαι από ένα περίεργο συναίσθημα, από τη μία ηθική ικανοποίηση κι από την άλλη τύψεις. Μισή μέρα άντεξα, δεν άντεξα, δεν ένιωθα τα πόδια μου από το κρύο, ήθελα πώς και πώς να φτάσω σπίτι… Δεν μπορώ όμως να ξεχάσω τα βλέμματα τους. Βήχας, πυρετός, πόδια στα πρόθυρα γάγγραινας, πόνος υπερβολικός.. να εκλιπαρούν στην κυριολεξία για ένα Depon. Ευτυχώς, είχαμε επάρκεια. Στο τέλος της ειδικότητάς μου έχοντας μια σχετική εμπειρία στην διαχείριση κι αναγγελία δυσάρεστων καταστάσεων συνέλαβα τον εαυτό μου ν αποφεύγει τα μικρά παιδιά, τα μωρά… έλεγα στους συναδέλφους: την Κατερίνα, τον Λουάι, τον Στέργιο και τον Αλέξανδρο: «παιδιά μπορείτε να υπολογίσετε σας παρακαλώ τη δοσολογία των αντιβιοτικών ;» Δεν είχα τη δύναμη να τους αντικρύσω. Ο μικρός μου μεταφραστής Σαρτζάν,ακούραστος, δεν άντεξε δάκρυσε, όταν προσπαθούσε να μου πει οτι το μικρό του αδελφάκι, τη νύχτα δεν μπορούσε ν’ ανασάνει, μάλλον κρύωνε είπε.. ήταν η πιο κρύα νύχτα, τις προηγούμενες δεν έκλαιγε, οι γονείς μου δεν ήξεραν τι να κάνουν… Ο ηλικιωμένος κύριος, με πίεση, πρησμένα γόνατα, σάκχαρο, αρρυθμία, υποβασταζόμενος… η έγκυος 7,5 μηνών, ένας νεαρός με έντονο ρίγος, είχε πιεί νερό από τον βούρκο παραδίπλα. Ο Αλή την πρώτη φορά ήταν δύσπιστος, ερειστικός, επιθετικός με άγριες διαθέσεις, δικαιολογημένος ίσως από τον ακατέβατο πυρετό, τον βήχα και τη δύσπνοια. Αυτήν την φορά όμως μας ευχαριστούσε και μας έδινε τις καλύτερες ευχές, βοηθούσε τους ηλικιωμένους κατά την εξέταση και προς το τέλος, χόρευε, τραγουδούσε, τυλιγμένος στην κουβέρτα του έχοντας ξεχάσει παντελώς τη νύχτα που τον περίμενε. Με χαμόγελο ζωηρό μας χαιρετούσε μέχρι να εξαφανιστούμε εντελώς από το οπτικό του πεδίο…

Οι κάτοικοι της περιοχής συνεχώς και με δική τους πρωτοβουλία οργανώνουν συσσίτια για τους πρόσφυγες που περιμένουν εγκαταλειμένοι από όλους να περάσουν τα σύνορα προς την Βόρεια Ευρώπη. Μια αξιέπαινη προσπάθεια που κινείται μόνο από ανθρωπιά και αλληλεγγύη προς τον συνάνθρωπο.

Το σημαντικότερο θέμα δεν είναι βέβαια η ανθρωπιστική βοήθεια στους πρόσφυγες. Αυτή με τον ένα ή τον άλλο τρόπο υπάρχει και θα υπάρχει, αλλά δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να λύσει το πρόβλημα των προσφύγων. Μέσα από τις ευρωπαϊκές συνθήκες σαν το Δουβλίνο ΙΙ, οι ελληνικές κυβερνήσεις έχουν μετατρέψει τη χώρα σε ένα τεράστιο στρατόπεδο συγκέντρωσης προσφύγων, εγκλωβίζοντας τους πρόσφυγες εδώ και απαγορεύοντάς τους να προχωρήσουν προς τις χώρες όπου θέλουν να ζητήσουν άσυλο. Και όσο μένουν εδώ αντιμετωπίζουν, παράνομες επαναπροωθήσεις και κακομεταχείριση, επ’ αόριστον κράτησή τους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, αποτροπή τους από την υποβολή αιτήματος χορήγησης ασύλου.

Και μια αποστολή βοήθειας που οργανώθηκε από την Αντιρατσιστική Πρωτοβουλία

Την Κυριακή 18/1 πολυπληθής αντιπροσωπεία της Αντιρατσιστικής Πρωτοβουλίας Θεσσαλονίκης και του Κοινωνικού Ιατρείου Αλληλεγγύης Θεσσαλονίκης, μαζί με μέλη οργανώσεων από την περιοχή του Κιλκίς και του Πολυκάστρου, επισκέφτηκε τους πρόσφυγες που βρίσκονται στα σύνορα στην περιοχή της Ειδομένης για να τους παράσχει την υλική βοήθεια (τρόφιμα, ρούχα, φάρμακα, είδη ατομικής υγιεινής, παιχνίδια κα.) που είχε συγκεντρωθεί τις προηγούμενες ημέρες, καθώς και ιατρική υποστήριξη και φάρμακα. Το αποτέλεσμα στο δημόσιο κάλεσμα που κινητοποίησε η Αντιρατσιστική για βοήθεια ήταν να συγκεντρωθούν μέσα σε ελάχιστες μέρες τόνοι βοήθειας και να ξεκινήσουν το πρωί της Κυριακή με 20-25 αυτοκίνητα γεμάτα με αλληλέγγυους και πράγματα για τους πρόσφυγες, μετατρέποντας αυτή την επίσκεψη σε μια μαζική αντιρατσιστική κινητοποίηση.

Η ευρωπαϊκή πολιτική φαίνεται να έχει αποτύχει…

Είναι πια επιβεβλημένη η εύρεση άμεσης Ευρωπαϊκής λύσης. Είναι επιβεβλημένη η επανεξέταση του κανονισμού του Δουβλίνου, που εγκλωβίζει στις ευρωπαϊκές χώρες του νότου πρόσφυγες που δεν επιθυμούν να μείνουν σε αυτές Να δοθεί παράταση ζωής στους συνανθρώπους μας. Να υπάρξει μέριμνα για αποφυγή παρόμοιων περιστατικών στο μέλλον. Κανένας άνθρωπος να μην αναγκάζεται να ζήσει έτσι.

Βίντεο με τις καταγγελίες, για κλοπές, ξυλοδαρμούς, εξαφανίσεις, πνιγμούς, ανθρώπων, όπως καταγγέλλουν οι ίδιοι οι πρόσφυγες on camera από την αστυνομία των γειτόνων μας, Σκόπια. Το υλικό αμοντάριστο.

*Ευχαριστούμε πολύ τους κατοίκους της περιοχής για τη βοήθειά τους σε αυτό το άρθρο. Οι Βασίλης Τσαρτσάνης, Ευδοξία Κουτρουμπάκη, Στέργιος Αρκούδας, Αθηνά Παρασκευοπούλου, Σουζάνα Μπαινούζη, Χρυσοβαλάντης Ασλανίδης είναι μερικοί από τους ανθρώπους που εδώ και δυόμιση μήνες είναι συνέχεια στην περιοχή της Ειδομένης εκτελώντας μαζί με τους υπόλοιπους κατοίκους συνεχώς αποστολές ανθρωπιάς.