Θεατρικές επιτυχίες, πελάτες και θεατρόφιλοι

Αυτός ο ανελέητος βομβαρδισμός με προβλέψεις που απαριθμούν τις θεατρικές επιτυχίες της σεζόν, πριν καλά-καλά αυτή αρχίσει, έχει πάρει τη μορφή υστερικού διαγωνισμού ή μάλλον ανταγωνισμού. Λες και όποιος σκαρφαλώσει πιο ψηλά στα νούμερα κερδίζει κάποιο τρόπαιο. Ούτε πέντε ούτε δέκα ούτε δεκαπέντε, αρκούν σε αυτή την ιδιότυπη κούρσα.

Πιο πάνω κι όλο πιο πάνω. Μέχρι και 132 επιτυχίες που θα μας συγκλονίσουν, θα μας ταράξουν, θα μας γοητεύσουν, θα, θα, θα, διάβασα πρόσφατα. Αυτο το “θα”, η σιγουριά που αποπνέει, δεν αφήνει περιθώρια για συζήτηση, χώρο για κάποιες δεύτερες σκέψεις. Πουθενά ίχνος, μικρό έστω, αμφιβολίας.

Και πραγματικά είναι να απορεί κανείς από πού αντλούν τέτοια αυτοπεποίθηση όλοι αυτοί που υπογράφουν ή κρύβονται πίσω από αυτές τις βαρύγδουπες προβλέψεις. Σαν νέοι Τειρεσίες και νέες Κασσάνδρες αξιολογούν, πριν καν δουν οτιδήποτε, τα θεατρικά μας μελλούμενα, με τρόπο που θα νόμιζε κανείς ότι σε αυτή τη χώρα τρέχουμε από θέατρο σε θέατρο για να προλάβουμε τις επιτυχίες. Πουθενά η λέξη αποτυχία, ή έστω το “μικρό” ενδεχόμενο .

Και σκέφτομαι πως γίνεται μετά από τόσο πολλές θριαμβευτικές εξαγγελίες να δυσκολευόμαστε να βρούμε στο τέλος της κάθε σεζόν καμιά δεκαριά παραστάσεις που όντως έχουν να επιδείξουν υψηλή ποιότητα.

Ας τηρηθεί λίγο το μέτρο. Όσοι καταφεύγετε σε αυτή την τακτική μην τρέφετε αυταπάτες. Δεν κερδίζει το θέατρο με αυτό το εμπορικό και πολλαπλώς “ύποπτο” λιβάνισμα, ένα λιβάνισμα χωρίς κριτήρια, χωρίς απτές αποδείξεις, ποιοτικά τεκμήρια. Χάνει το θέατρο. Χάνει από την αξιοπιστία του. Χάνει από τη γοητεία του. Χάνει από την ιδιαιτερότητά του. Χάνει από παντού.

Ναι, δεν αντιλέγω ότι το θέατρο είναι και αυτό ένα “προϊόν” που κυκλοφορεί στην αγορά και ζει μέσα από την αγορά και τους σκληρούς νόμους της, που σημαίνει ότι πρέπει κατά κάποιον τρόπο να πείσει τον ενδιαφερόμενο ότι αξίζει να ξοδέψει κάποια χρήματα για να το “αγοράσει”.

Όμως ΠΡΟΣΟΧΗ: καλό είναι να θυμόμαστε ότι το θέατρο είναι ένα πολύ ιδιαίτερο, ξεχωριστό προϊόν και δεν πρέπει να προβάλλεται δεξιά και αριστερά με τη λογική που προβάλλονται και πωλούνται πριν καν δοκιμαστούν στην αγορά τα νέα (μελλοντικά) μοντέλα των κινητών και των αυτοκινήτων. Ούτε είναι στην κατηγορία των απορρυπαντικών ή των ζαρζαβατικών.

Το θέατρο είναι ένα προϊόν που έχει άμεση σχέση ΠΡΩΤΙΣΤΩΣ με την παιδεία του πολίτη. Ακόμη και ένα κακό έργο (εκ)παιδεύει με τον τρόπο του (κάπως έτσι μαθαίνουμε να ξεχωρίζουμε την ήρα από το στάρι). Ας μην το ξεχνάμε αυτό. Ας μην ξεχνάμε πως έτσι άρχισε και η ιστορία του θεάτρου, εδώ σ’ αυτό τον τόπο. Μια ιστορία (εκ)παιδευτική.

Και υπ’ αυτήν την έννοια, λοιπόν, όσοι το αξιολογούν ή επιχειρούν ριψοκίνδυνες προβλέψεις, οφείλουν και να το προστατεύουν ή τέλος πάντων να προστατεύουν τις ποιότητες εκείνες που μπορεί να συμβάλουν στην καλλιέργεια του ανθρώπου.

Το άκριτο, το ανεξέλεγκτο τσουβάλιασμα επιτυχιών, και μάλιστα προεπιλεγμένων, όπως γίνεται, επιτυγχάνει το διαμετρικά αντίθετο. Ισοπεδώνει δεν ανυψώνει. Αφαιρεί από το θέατρο την ιδιαίτερη δυναμική του, εκείνη τη δυναμική που το κάνει να αντέχει στον χρόνο και στις λογής λογής κρίσεις. Προφανώς και δεν είναι ελληνικό το φαινόμενο. Είναι παγκόσμιο. Και με τις νέες οικονομικές συνθήκες πολύ φοβάμαι ότι θα γίνει ακόμη πιο έντονο.

Συμπέρασμα: απώτερος στόχος όλου αυτού του τρελού και παραπλανητικού μάρκετινγκ δεν είναι να μάθει στον πολίτη να “παρακολουθεί” ένα θέαμα αλλά να του μάθει να “αγοράζει”. Κάπως έτσι δημιουργούνται και οι πελάτες σε αντικατάσταση των θεατρόφιλων.