Τι είναι όντως η φυσικοθεραπεία;

Λέξεις: Χρήστος Μπαρούτας

Η φυσικοθεραπεία αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες της σύγχρονης ιατρικής  αποκατάστασης, στοχεύοντας στη βελτίωση της κινητικής λειτουργίας, την ανακούφιση από τον πόνο, την επαναφορά στην καθημερινότητα και την προώθηση της συνολικής  υγείας των ασθενών. Παρά την ευρεία αναγνώρισή της, πολλοί εξακολουθούν να έχουν περιορισμένη ή εσφαλμένη αντίληψη για το εύρος και τις δυνατότητές της. 

Οι περισσότεροι από εμάς, αν όχι όλοι, έχουν επισκεφθεί οι ίδιοι ή κάποιος γνωστός τους κάποια στιγμή στην ζωή τους έναν Φυσικοθεραπευτή. Εάν τους ρωτήσεις, τι έγινε  αυτήν τη μία ώρα που ήσουν με τον Φυσικοθεραπευτή σου, η συντριπτική πλειοψηφία θα σου απαντήσει τα ίδια. Οι απαντήσεις τους φανερώνουν μια διαστρεβλωμένη  εικόνα της πραγματικής φύσης της επιστήμης της Φυσικοθεραπείας, όπως μηχανήματα και μάλαξη. Να τονίσω σε αυτό το σημείο, πως οι ασθενείς δεν έχουν κανένα μερίδιο  ευθύνης για αυτήν την κατάσταση. Την ευθύνη της έχουν οι Φυσικοθεραπευτές, ο Πανελλήνιος Σύλλογος Φυσικοθεραπείας και η ελληνική νοοτροπία που επηρεάζεται  από την οικονομική κατάσταση της χώρας μας. Εξηγώ παρακάτω. 

Η ανάγκη για μοντερνοποίηση της εφαρμογής της

Πολύ συχνά, η φυσικοθεραπεία συνδέεται αποκλειστικά με τεχνικές όπως οι μαλάξεις ή  η χρήση εξειδικευμένων μηχανημάτων. Αν και αυτές οι μέθοδοι διαχρονικά αποτελούν  μέρος της θεραπευτικής διαδικασίας, η πραγματική ουσία της φυσικοθεραπείας  εκτείνεται πολύ πέρα από αυτές. 

Όταν πολλές έρευνες και μελέτες, συστηματικές ανασκοπήσεις αναφέρουν πως όλα τα  μηχανήματα που χρησιμοποιούνται από τους Φυσικοθεραπευτές έχουν μικρό ως  μηδενικό θεραπευτικό όφελος, βασίζονται κατά κύριο λόγω στο placebo effect και οι  επαγγελματίες συνεχίζουν να τα προωθούν, διαφημίζοντας τα ως την μαγική θεραπεία  για όλα τα μυοσκελετικά προβλήματα, τότε κάτι πάει λάθος. 

Η σύγχρονη φυσικοθεραπεία δίνει έμφαση στην ενεργή συμμετοχή του ανθρώπου (δεν  μου αρέσει η λέξη ασθενής) στη διαδικασία αποκατάστασης. Αυτό σημαίνει ότι ο άνθρωπος που αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα δεν είναι απλός δέκτης παθητικών  θεραπειών, αλλά συμμετέχει ενεργά μέσω εξατομικευμένων προγραμμάτων άσκησης,  εκπαίδευσης και αυτοδιαχείρισης. Η προσέγγιση αυτή βασίζεται σε επιστημονικά  δεδομένα που υποστηρίζουν ότι η ενεργή συμμετοχή του ασθενούς οδηγεί σε  καλύτερα αποτελέσματα και μειώνει τον κίνδυνο υποτροπής.

Επιπρόσθετα, από την πρώτη επαφή με τον άνθρωπο που μας επισκέπτεται πρέπει να  γίνεται χρήση τεχνικών Γνωσιακής Συμπεριφορικής Θεραπείας ή αλλιώς CBT. Με τον  τρόπο αυτό βοηθάμε τους ασθενείς να αναγνωρίσουν και να αλλάξουν αρνητικά μοτίβα  σκέψης που μπορεί να επιδεινώνουν την αντίληψη του πόνου, προωθώντας έτσι μια  πιο θετική και προσαρμοστική αντιμετώπιση. Μελέτες έχουν δείξει ότι η συνδυασμένη  χρήση φυσικής άσκησης και CBT μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στη μείωση  του χρόνιου πόνου και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής. 

Σε καμία περίπτωση δεν μπλεκόμαστε στα πόδια της πολύτιμης επιστήμης της Ψυχολογίας, όμως είναι αναγκαία η χρήση του συνολικής δυνατότητας του CBT από την  πλευρά της Φυσικοθεραπείας όπως και από κάθε επαγγέλματος υγείας, προκειμένου  να ηρεμήσουμε τον άνθρωπο απέναντι μας και να προσπαθήσουμε να επηρεάσουμε  την αντίληψη του σχετικά με τον πόνο και την κατάσταση που βιώνει η οποία παίζει τον  μεγαλύτερο ρόλο στην πρόγνωση της αποκατάστασης. 

Νοοτροπία και Οικονομικοί Παράγοντες

Η φυσικοθεραπεία βασίζεται σε επιστημονικά τεκμηριωμένες πρακτικές, με στόχο την  παροχή εξατομικευμένης φροντίδας που ανταποκρίνεται στις μοναδικές ανάγκες κάθε  ασθενούς. Αυτό περιλαμβάνει την αξιολόγηση της κατάστασης του ασθενούς, τον  καθορισμό ρεαλιστικών στόχων και την ανάπτυξη ενός προσαρμοσμένου  προγράμματος θεραπείας με βάση τα τελευταία δεδομένα μελετών. Η συνεχής  αξιολόγηση και προσαρμογή του προγράμματος διασφαλίζει την αποτελεσματικότητα  της θεραπείας και την επίτευξη των βέλτιστων αποτελεσμάτων. Όταν αυτό παρεκκλίνει από τα παραπάνω, τότε υπάρχει μια παθογένεια. Όμως, θα ήταν άδικο να κατηγορούμε  μόνο τους επαγγελματίες που προσπαθούν να κρατήσουν το εργαστήριο τους ανοικτό,  όταν οι φορολογικές και οι ασφαλιστικές (Ε.Ο.Π.Υ.Υ) συνθήκες είναι απαγορευτικές. 

Είναι απολύτως κατανοητό, πως όταν κάποιος Φυσικοθεραπευτής αποφασίζει γενναία  να ξεκινήσει την δική του σταδιοδρομία με το δικό του εργαστήριο τότε αυτομάτως  πρέπει να διαχειριστεί και μια επιχείρηση. Η επιχείρηση έχει ανάγκες και υποχρεώσεις. Εκεί ο Φυσικοθεραπευτής πρέπει να επιλέξει, θα είναι κλινικός ή επιχειρηματίας;  Δυστυχώς πρέπει να επιλέξεις ένα, με τις απόρροιες που αυτό που μπορεί να επιφέρει.  Αν ακολουθείς τα τελευταία δεδομένα ερευνών και μελετών, σημαίνει πως πρέπει να  περνάς χρόνο με τον ασθενή σου, να δίνεις μεγάλη βαρύτητα στην συζήτηση και στην  αξιολόγηση του προβλήματος του αλλά και της ζωής του ως σύνολο. Πρέπει ο χρόνος  μεταξύ σας να ξεπερνά την ώρα, και μπορεί καμιά φορά και τις 2 ώρες προκειμένου να  καταγραφούν δεδομένα και να έχει ο κλινικός την πλήρη εικόνα. 

Αυτό όμως σημαίνει πως το κόστος πρέπει να είναι και ανάλογο. Σε μια τέτοια  οικονομία, αυτή η τακτική δεν μπορεί να υποστηριχτεί. Να αναφέρω εδώ, πως  υπάρχουν και κάποιοι επαγγελματίες εκεί έξω που ακολουθούν αυτήν την τακτική και  επιβιώνουν, είναι όμως πολύ λίγοι. 

Αν ακολουθήσεις μόνο το μονοπάτι του επιχειρηματία τότε πέφτουμε πάνω στις παθογένειες του επαγγέλματος. Αυτές περιλαμβάνουν, εξουθενωτικά ωράρια για τους εργαζόμενους που αναγκάζονται να προσφέρουν υπηρεσίες που και οι ίδιοι γνωρίζουν  πως δεν θα βοηθήσουν. Δεν υπάρχει επικοινωνία με τον ασθενή και άρα δεν  γνωρίζουμε τις ανάγκες του. Παθητικές θεραπείες και ακριβά μηχανήματα με κακά  αποτελέσματα.  

Ο συνδυασμός τους είναι αρκετά δύσκολος και απαιτεί αυξημένο κοστολόγιο που  δύσκολα μπορεί να επιβιώσει σε μια τέτοια χώρα. 

Συμπέρασμα

Η φυσικοθεραπεία είναι μια δυναμική και πολυδιάστατη επιστήμη που υπερβαίνει τις  παραδοσιακές αντιλήψεις περί μαλάξεων και χρήσης μηχανημάτων. Με έμφαση στην ενεργή συμμετοχή του ασθενούς, την ενσωμάτωση τεχνικών γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας και την επιστημονική τεκμηρίωση, η φυσικοθεραπεία  προσφέρει ολοκληρωμένες λύσεις για την αποκατάσταση και τη διατήρηση της υγείας. Είναι καιρός να αναθεωρήσουμε τις αντιλήψεις μας και να αναγνωρίσουμε την πραγματική υπόσταση της επιστήμης, λαμβάνοντας υπόψιν μας και τους κοινωνικό οικονομικούς παράγοντες που επηρεάζουν την έκβαση της αποκατάστασης.

*Ο Χρήστος Μπαρούτας είναι Κλινικός Φυσικοθεραπευτής και απόφοιτος του Πανεπιστημίου Πατρών.