«Τηλέμαχος – should I stay or should I go?»: Το χρονικό μιας παράστασης

Σεπτέμβριος 2011. Μαζί με τον συνεργάτη μου Ανέστη Αζά καθόμαστε στην Πλατεία Μερκούρη στα Άνω Πετράλωνα. Ένα θέατρο στο Βερολίνο εκδήλωσε ενδιαφέρον για συνεργασία και συζητάμε λοιπόν για το τι παράσταση θα μας ενδιέφερε να ανεβάσουμε στη γερμανική πρωτεύουσα. Είναι η εποχή που ήδη κάποιοι φίλοι και γνωστοί εγκατέλειψαν την Ελλάδα της κρίσης και που ο μιντιακός «πόλεμος» ανάμεσα στις δυο χώρες με την αναβίωση κλισέ και στερεοτύπων έχουν φτάσει στο απόγειο τους. Η πρώτη ιδέα που πέφτει στο τραπέζι είναι κι αυτή που τελικά θα πραγματοποιήσουμε. Στην κατεύθυνση του θεατρικού ντοκιμαντέρ, είδος με το οποίο ασχολούμαστε τα τελευταία χρόνια, προτείνουμε μια επί σκηνής συνάντηση ελλήνων μεταναστών της Γερμανίας: αυτών που πήγαν τη δεκαετία του 1960 ως γκάσταρμπάιτερ και των νέων, κυρίως, που φεύγουν σήμερα, αφού δε βλέπουν καμία προοπτική στη χώρα τους.

Δεκέμβριος 2011. Τους επόμενους 2 μήνες κάνουμε την έρευνά μας στο Βερολίνο, αναζητώντας τους πιθανούς ηθοποιούς – πρωταγωνιστές μας και τις ιστορίες τους. Παίρνουμε δεκάδες συνεντεύξεις στην εκκλησία, στην κοινότητα, σε ελληνικά εστιατόρια και μπαρ, στο πανεπιστήμιο κτλ. Μαζί με την καλλιτεχνική διεύθυνση αποφασίζουμε και τη δική μου επί σκηνής εμφάνιση, εξαιτίας της μεταναστευτικής μου καταγωγής: γεννήθηκα τo 1981 στο Βούπερταλ της Γερμανίας από γονείς μετανάστες και τελειώνοντας το ελληνικό σχολείο ήρθα στην Ελλάδα το 1999 για να σπουδάσω στο Τμήμα Θεάτρου του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Εμπλέκοντας το μύθο της ομηρικής «Οδύσσειας» θα θέτω, ως άλλος Τηλέμαχος, το ερώτημα αν πρέπει να μείνω  στον τόπο μου που λεηλατείται από τους μνηστήρες ή αν πρέπει να ακολουθήσω τα χνάρια των γονέων μου και να ψάξω την τύχη μου στο εξωτερικό.

31 Ιανουαρίου 2012. Αποστέλλουμε ηλεκτρονικά το 25σέλιδο κόνσεπτ-αίτηση για χρηματοδότηση. Η παράσταση έχει ακόμα τον τίτλο «PIIGS».

Μάιος 2012. Το German Federal Cultural Foundation μας ανακοινώνει την έγκριση της χρηματοδότησης. Βρισκόμαστε ήδη στις προετοιμασίες για την καλοκαιρινή παράσταση «Επίδαυρος – ένα ντοκιμαντέρ» στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου.

Σεπτέμβριος 2012. Αφήνουμε τα διαμερίσματά μας στην Αθήνα και μετακομίζουμε με τον Ανέστη στο Βερολίνο. Μέσα στις επόμενες εβδομάδες ολοκληρώνεται το καστ μας. Οι «σύντροφοί» μου, που στην παράσταση θα με βοηθήσουν να βρω μια απάντηση στο ερώτημα «should I stay or should I go?»:

-Χρήστος Σαραφιανός: Ξεκίνησε το 1962 για τη Γερμανία μετά από τσακωμό με τον πατέρα του. -Σοφία Αναστασιάδου: Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας αναγκάζεται να εγκαταλείψει την Ελλάδα. -Κωστής Καλλιβρετάκης: Μια ιστορία κληρονομημένου χρέους τον οδηγεί το φθινόπωρο του 2012 στο Βερολίνο. -Δέσποινα Μπιμπίκα: Η πολύμηνη απλήρωτη εργασία ως ψυχολόγος την φέρνει στις αρχές του 2012 στη Γερμανία. -Γιάννης Τσουκαλάς: Πρώην ιδιοκτήτης του δισκάδικου «Καλειδοσκόπιο» στην Πλατεία Ναυαρίνου. Ξαναγεννήθηκε, όπως δηλώνει, στην 01.05.2012 όταν έφτασε με το αυτοκίνητό του στο Βερολίνο. -Κνουτ Μπέργκερ: Ο γερμανός φίλος μας, που θα αναμετρηθεί με την «Διαλεκτική του Διαφωτισμού» των Αντόρνο/Χόρκχαϊμερ. 

Οκτώβριος 2012. Από την «Οδύσσεια» αντλούμε ερωτήσεις και τις θέτουμε στους experts (όρος που καθιερώθηκε από τη γερμανική θεατρική κολεκτίβα Rimini Protokoll για ανθρώπους που επί σκηνής λένε αληθινές, προσωπικές ιστορίες) μας.

«Έχετε συναντήσει μια Κίρκη στη ζωή σας;» «Αναγκαστήκατε, όπως ο Οδυσσέας μπροστά στον Κύκλωπα, να αποκρύψετε την ταυτότητά σας, για να αποφύγετε μια δύσκολη κατάσταση;» «Έχετε βρεθεί ανάμεσα στη Σκύλλα και στη Χάρυβδη;» «Τι κάνετε για να ξεχάσετε; Ποιος είναι ο δικός σας λωτός;» κτλ.

Οι απαντήσεις τους περί  απώλειας και εξαπάτησης, ενοχής και χρέους, ανεργίας και αυταπάρνησης, θα αποτελέσουν στη συνέχεια τα κείμενα που θα πουν στην παράσταση.

Νοέμβριος 2012 – Ιανουάριος 2013. Πρόβες. Στο συγκεκριμένο θεατρικό είδος οι πρόβες περιορίζονται κυρίως στο κείμενο και στην επεξεργασία του: διορθώσεις, κοψίματα, σύνθεση. Πάντα σε συνεργασία με τους ίδιους τους experts και τους δυο δραματουργούς μας Irina Szodruch και Jens Hillje. Το στήσιμο της παράστασης γίνεται τις τελευταίες εβδομάδες.

11 Ιανουαρίου 2013. Πρεμιέρα στο βερολινέζικο θέατρο Ballhaus Naunynstrasse.

27 Φεβρουαρίου 2013. Πρεμιέρα στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών στην Αθήνα, που είναι και συμπαραγωγός.

4 Μαρτίου 2013. Η αναζήτηση για μια απάντηση στο ερώτημα του τίτλου συνεχίζεται…

*«Τηλέμαχος – should I stay or should I go?» μέχρι τις 10 Μαρτίου στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών στην Αθήνα. Από 23 έως 26 Απριλίου πάλι στο Ballhaus Naunynstrasse του Βερολίνου.

Ταυτότητα παράστασης:  

Σκηνοθεσία: Ανέστης Αζάς, Πρόδρομος Τσινικόρης Σκηνικά & Κοστούμια: Lena Fay, Αγγελική Κόντη  Δραματουργία: Jens Hillje, Irina Szodruch Βίντεο: Benjamin Krieg, Hanna Slak, Guillaume Cailleau Μουσική επιμέλεια: Γιάννης Τσουκαλάς  Φωτισμοί: Ελίζα Αλεξανδροπούλου  Διεύθυνση παραγωγής: Fabian Langer Βοηθός σκηνοθέτη & δραματουργού: Jana Vierheilig Βοηθός παραγωγής: Aliki Schäfer Υπέρτιτλοι: Monica Marotta, Aliki Schäfer Μετάφραση: Ορσαλία Παρθένη   Βοηθός Σκηνογράφου/Ενδυματολόγου: Hong Nhi Le Παίζουν: Σοφία Αναστασιάδου, Κωστής Καλλιβρετάκης, Knut Berger, Δέσποινα Μπιμπίκα, Χρήστος Σαραφιανός, Πρόδρομος Τσινικόρης, Γιάννης Τσουκαλάς 

Ευχαριστούμε θερμά την Ελένη Τσινικόρη και τον Παύλο Τσινικόρη.

Παραγωγή βίντεο – ελληνική ομάδα: Κάμερα: Νίκος Πάστρας (Αθήνα) Ήχος: Ελένη Στρούλια (Αθήνα) Κάμερα: Oliwia Twardowska (Θεσσαλονίκη) Ήχος: Αλέξης Ράπτης (Θεσσαλονίκη)

Διεύθυνση παραγωγής – Αθήνα: Αλέξανδρος Βρεττός 

Καλλιτεχνική διεύθυνση: Shermin Langhoff

Ευχαριστούμε τον Δ.Ν. Μαρωνίτη και τις εκδόσεις Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών, Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη για την παραχώρηση άδειας χρήσης αποσπασμάτων από τη μετάφρασή του στην Ομήρου Οδύσσεια (Αθήνα, 2009).

Ευχαριστίες: Στεφανία Αδαμοπούλου, Δημήτρης Ανδρίκος, Λευτέρης Βενιάδης, Daniel Wetzel, Βασίλης Βουγιατζής, Κωνσταντίνος Γεράκης, Μιχάλης Γεωργίου, Katja Jäckel, Mosjkan Ehrari, Νίκος Ζιαγάκης, Καλλιόπη Κάλλια, Χριστίνα Καμπέρη, Μαριλένα Καραμπάτσου, Ulf Dieter Klemm, Κωνσταντίνος Κουβέλης, Αντώνιος Κουρσοβίτης, Andrea Mavroidi, Κωνσταντίνος Μουρατίδης, Πηγή Μουρμούρη, Γιώργος Μπακαλιός, Gerhard Blümlein, Maria Brand, Ανατολή Ορτουλίδου, Παντελής Παντελούρης, Βασίλης Παπαδόπουλος, Κώστας Παπαναστασίου, Διονύσιος Περδίκης, Μίλτος Πεχλιβάνος, Δημήτρης Πνευματικός, Ρήγας Ραυτόπουλος, Karl Heinz Roth, Πατήρ Εμμανουήλ Σφιάτκος, Κυριάκος Χαϊτίδης, Helgard Haug, Βάσια Χριστοπούλου, και όσους άλλους έχουμε ξεχάσει…

*Η παράσταση ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ: SHOULD I STAY OR SHOULD I GO είναι μια παραγωγή του Kultursprünge και της ομάδας Projektor σε συμπαραγωγή με τη Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών. Πραγματοποιείται με την οικονομική ενίσχυση του German Federal Cultural Foundation και του Goethe Institut Athen. ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΙ ΤΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ ΜΕ ΥΠΕΡΤΙΤΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚA

Link: http://www.sgt.gr/gr/programme/event/900

*Copyright of  Photo: Wagner Carvalho