Της Αφροδίτης, που λάμπει

Του Γιώργου Τούλα   

Στα μέσα της δεκαετίας του ’80 ήμουν φοιτητής στην Αθήνα. Στη μουσική υπήρχε την εποχή εκείνη μια κοσμογονία νέων ήχων. Φατμέ, Τερμίτες, Κατσιμίχα, Μπούλας, Γιοκαρίνης, Χειμερινοί Κολυμβητές, Τρύπες, Μωρά στη Φωτιά. Δεν προλαβαίναμε να ακούμε νέα τραγούδια. Ένα βράδυ στο Δεύτερο έπαιξε ένα τραγούδι που το λέγανε Γκάζι-Ταύρος. Έμενα στη πάνω μεριά του Γκαζιού, Θεσσαλονίκης, Άνω Πετράλωνα. Για κάποιο μυστήριο λόγο το τραγούδι με χτύπησε κατακέφαλα. Δεν είχα ακούσει να υμνεί κάποιος ξανά αυτή την παραγνωρισμένη γειτονιά. Πήγα το άλλο πρωί και αγόρασα το βινύλιο. Νυχτερινή εκπομπή. Αστικά παραμύθια για μια Αθήνα σκοτεινή και τότε, όπως και τώρα. Αδιέξοδοι έρωτες, κορίτσια που μεγάλωσαν σε γειτονιές μακρινές, φανάρια διαδοχικά στο κέντρο νύχτα και να στέκεσαι να τα κοιτάς. Προσφυγικά κατάλοιπα μιας πόλης που έψαχνε να βρει την ταυτότητα της. Μιας χώρας που έψαχνε να βρει την ταυτότητα της. Την Αφροδίτη Μάνου την είχα στο νου μου μέχρι τότε από τις μεγάλες της συνεργασίες. Το Μούτση, τον Κηλαιδόνη, το Χατζηδάκι, το Θεοδωράκη, το Σαββόπουλο, το Μαμαγκάκη, το Λοϊζο, τους ποιητές που είχε πει. Από τα χρόνια που αυτή και η αδερφή της Μαρία Δημήτριάδη, κορίτσια ακόμα βρέθηκαν στην καρδιά της δημιουργίας των ‘70ς και μαζί στο έντονα φορτισμένο πολιτικό τραγούδι. Ευλογημένες και οι δυο από τη μια που αγκαλιάστηκαν από σπουδαίους συνθέτες, στιχουργούς, που αποτέλεσαν μέρος μιας μυστικής συνωμοσίας ιδεών. Άσχετα που δεν έβγαλε πουθενά. ‘’Έζησα μέσα στη δίνη ιδεολογιών μιας έντονης πολιτικής εποχής. Κουβαλήσαμε το βάρος της. Και μετά όταν όλα κατέρρευσαν άρχισε να πνέει μέσα μου ένα αεράκι ελευθερίας. Δεν ξέρεις πόσο ανακουφιστικό είναι αυτό’’, μου λέει σήμερα.

Η Αφροδίτη, που βαφτίστηκε Αγλαΐα Δημήτριαδη και είχε την απέραντη τύχη να την ξαναβαφτίσει ο μέγιστος τον Ελλήνων στιχουργών, ο ποιητής Νίκος Γκάτσος, βρέθηκε και χάθηκε πολλές φορές αυτά τα 41 χρόνια, από τότε που ξεκίνησε στο ZOOM της Πλάκας, μαθήτρια ακόμα να βουτά στα νερά του ελληνικού τραγουδιού, βρέθηκε λοιπόν στον αφρό του δημόσιου βίου και χάθηκε στα βάθη μιας απόσυρσης προσωπικής, Κάθε φορά που τα πράγματα ζόριζαν επικίνδυνα ή έκρινε πως δεν είχε κάτι να πει. Μίλησε από τους πρώτους, από τα μέσα του ’90 για όσα έρχονταν, για όσα έβλεπε. Προέτρεψε εγκαίρως να γίνει ένα μπαμ, να γίνουν όλα γης μαδιάμ. ‘’Το μπαμ έγινε και το βιώσαμε όλοι βίαια. Και τώρα αυτό που αισθανόμαστε όλοι, καλλιτέχνες, κοινό, άνθρωποι σε όλη την Ευρώπη, είναι μια τρομερή αμηχανία. Μια σιωπή.’’ Η φωνή της μοιάζει αναλλοίωτη στο χρόνο, έχει μια γλυκεία νότα πίκρας και ειρωνείας, φωτίζεται ξαφνικά όταν μιλά για τις επόμενες γενιές. Παρακολουθεί φανατικά το διαδίκτυο και μου λέει πως δεν θα έφευγε για κανένα λόγο από την Ελλάδα σήμερα αν ήταν είκοσι. ‘’Εδώ θα πάλευα, θα προσπαθούσα να κάνω κάτι μεγάλο και εντυπωσιακό’’.  Την Αφροδίτη είχα ένα απωθημένο πάντα να τη συναντήσω και επειδή τα απωθημένα αν τα αφήσεις γίνονται βάσανα ανέβηκα μια νύχτα στο λόφο της Σάνης να την ακούσω. Και καθώς το αέρινο κορίτσι από το ’70, που το 1971 τραγούδησε στο θρυλικό ”Εκείνο το καλοκαίρι” Σπανό και στοίχειωσε το ”Σαν με κοιτάς” και μπήκε στη ζωή μας,  ξετύλιγε μεγάλα τραγούδια επί σκηνής σκεφτόμουν πως ο χρόνος, έκτος από πάθη, λάθη και σφάλματα που μου είχε πει λίγο πριν πως της χάρισε, της χάρισε και ένα σπάνιο ταλέντο, του να βλέπει πιο μπροστά από την εποχή της. Λίγο πριν ανέβει στη σκηνή να ξεδιπλώσει τα αστικά παραμύθια μιας Αθήνας που συνεχίζει να αγαπά μου είπε μια ατάκα που δεν είχα σκεφτεί και είναι νομίζω ο τίτλος του χρονικού της εποχής μας. ‘’Μοιάζει να είμαστε πια σε μια μεγάλη λεωφόρο, σε ένα δρόμο που δεν έχει καθόλου ταμπέλες να σε καθοδηγούν. Και αυτό είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον για το ταξίδι’’. Στο γυρισμό σκεφτόμουν δυο τραγούδια της που αγαπώ πολύ. Την Ποδηλάτισσα και το Ηπειρώτικο τραγούδι. Την αγαπάω τη Μάνου. Μεγαλώνει όμορφα. Και μαζί της και μεις.