Το έγκλημα, οι extravagant της ιατροδικαστικής και τα αδιέξοδα των υπηρεσιών

Λέξεις: Ιωάννης Καλλιαρέκος

Ο βίαιος θάνατος, ο ειδεχθής τρόπος τέλεσης του εγκλήματος, το νεαρό της ηλικίας του θύματος, το επαναλαμβανόμενο γυναικείο θύμα στο πλαίσιο της συζυγοκτονίας – σε αντίθεση με το αρχαίο θέατρο και την τραγωδία, όπου η γυναίκα εγκληματεί- το στερεότυπο του ένστολου που προγράφει το άδικο της πράξης του, η εκπόρνευση του ανηλίκου, η εγκληματική κερδοσκοπική συμπεριφορά του απατεώνα γιατρού σε βάρος του απελπισμένου ασθενή, είναι προϊόντα καθημερινών τηλεοπτικών εκπομπών που επιχειρούν την κοινωνική και ιατροδικαστική διερεύνηση εγκλημάτων. Σκοπός πάντοτε ο ίδιος : Η ικανοποίηση της περιέργειας του κοινού, η πρόκληση της συμπάθειας για το θύμα και η τροφοδότηση της ανάγκης για κάθαρση και τιμωρία του δράστη.

Ενώ όμως και το αρχαίο θέατρο και η σύγχρονη ειδησεογραφία μπορούν να πραγματεύονται πραγματικά ειδεχθή εγκλήματα, υπάρχει μεταξύ τους μια μεγαλειώδης ειδοποιός διαφορά : Στη σκηνή του αρχαίου θεάτρου ο θεατρικός συγγραφέας δεν παρουσιάζει ποτέ το έγκλημα. Ο συγγραφέας αποσιωπά τις λεπτομέρειες και επιδιώκει να λυτρώσει το θεατή από το πάθος που μπορεί να του προκάλεσε η απεχθής πράξη. Μάλιστα, μετά την παράσταση επιχειρεί να επηρεάσει το θεατή, ώστε να καταστεί με κάποιο τρόπο ηθικά πιο ακέραιος από πριν.

Αντιθέτως, σε πολλές δημοφιλείς στο κοινό τηλεοπτικές εκπομπές, τα εγκλήματα και η ιατροδικαστική τους διερεύνηση παρουσιάζονται με λεπτομέρειες. Κατά παράδοξο τρόπο δημοσιογράφοι και extravagant της ιατροδικαστικής συνηθίζουν να παρουσιάζουν το μηχανισμό του θανάτου σε σορό που δεν έχουν εξετάσει και χωρίς να το επιδιώκουν, μυούν τον τηλεθεατή στα υλικά, τις δοσολογίες και τα όργανα που δυνητικά ο δράστης μπορεί να χρησιμοποιήσει, για να βλάψει κάποιον.

Το ερωτήματα προφανή : Όλοι αυτοί οι άνθρωποι ενημερώνουν τον τηλεθεατή; Επιβουλεύονται το ψωμί των ανακριτικών υπαλλήλων; Βοηθούν τον τηλεθεατή να γίνει καλύτερος άνθρωπος, περισσότερο αχρείος ή λιγότερο εγκεφαλικός;

Στην επιτυχημένη εκπομπή έχουν μερίδιο και οι αυτόπτες μάρτυρες. Διότι σε ένα τέτοιο πλαίσιο ακόμα και ο ασήμαντος και ο περαστικός από το δρόμο, μπορεί να αποκτήσει καίριο ρόλο. Οι αυτόπτες λοιπόν μάρτυρες περιγράφουν παραστατικά όσα είδαν και άκουσαν πριν την τέλεση του εγκλήματος, αλλά με επιτυχία αποσιώπησαν. Και όμως, αν δε τα είχαν αποσιωπήσει μήπως θα είχαν μπορέσει να προλάβουν το έγκλημα; Οι συνήγοροι συνήθως τοποθετούνται με όρους περισσότερο συναισθηματικούς και λιγότερο δικανικούς. Κάποιοι από αυτούς δε διστάζουν να μιλήσουν και σε γλώσσα που δε γνωρίζουν. Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι και μετά την τέλεση του εγκλήματος, μπορεί να ισχυριστούν ότι οι εντολείς τους αδικαιολόγητα παρεξηγήθηκαν από το κοινό (!) .

Και δίπλα σε όλους αυτούς σε ρόλο συμπληρωματικό, αλλά με ειδικό πάντα βάρος, οι extravagant της ιατροδικαστικής, οι οποίοι μπορεί να μη πήραν ποτέ νυστέρι στο χέρι τους, για να νεκροτομήσουν, αλλά έπιασαν στασίδι στα στούντιο της τηλεόρασης. Πολλοί από αυτούς με επιστημοσύνη, και ευτυχώς όχι ακόμη σε γλώσσα που δε γνωρίζουν, θα «εξαντλήσουν» τη βιβλιογραφία και ίσως και τη φαντασία, για να υπηρετήσουν το σενάριο του εντολέα τους ή του εν δυνάμει πελάτη τους. Ο εν δυνάμει πελάτης συνήθως κάθεται σε αναπαυτικό καναπέ ή πολυθρόνα, ακριβώς απέναντι από την οθόνη της τηλεόρασης, και τρώει σάντουιτς με πίκλες ή ποπ κορν.

Και αναρωτιέται κανείς : Όλοι αυτοί οι λαμπεροί επαγγελματίες και κυρίως οι «ευγενείς» της ιατροδικαστικής (όπου ευγενείς -nobility Know- αυτοί που ανήκουν στην κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας), τεχνικοί σύμβουλοι ή υπηρεσιακοί παράγοντες, οι οποίοι είναι πολύ πιθανότερο να είναι «γνωστοί» ή «αναγνωρίσιμοι» από τον ευρύτερο πληθυσμό, πότε θα μιλήσουν με θάρρος και ειλικρίνεια για τα ουσιαστικά προβλήματα της ιατροδικαστικής διερεύνησης και των ιατροδικαστικών υπηρεσιών; Προβλήματα που παρεμποδίζουν το έργο της προανάκρισης και άρα και την άμεση διερεύνηση τυχόν εγκλημάτων;

Πότε θα κοιτάξουν κατάματα το τηλεοπτικό κοινό, όχι για να επιδείξουν αυτάρεσκα γνώσεις, πουκάμισα και τυχόν βιογραφικό ή για να απολογηθούν για όσα άδικα τους έχουν καταλογίσει, αλλά για να επικοινωνήσουν με θάρρος και ειλικρίνεια μαζί του; Να περιγράψουν με αίσθημα κοινωνικής ευθύνης όσα οι ιατροδικαστικές υπηρεσίες βιώνουν και όσα μπορούν να προσφέρουν στον πολίτη με βάση τα μέσα που διαθέτουν, για να εργάζονται;

Τις υποστελεχωμένες υπηρεσίες, την απουσία κατάλληλων κτιριακών υποδομών, την υποχρηματοδότηση, την έλλειψη των αναγκαίων εργαστηρίων, τα βιολογικά δείγματα που καθημερινά στοιβάζονται σε αποθήκες και περιμένουν να εξεταστούν, την τεράστια χρονική επιβράδυνση στη διερεύνηση των ιατροδικαστικών υποθέσεων (πάνω από δύο χρόνια απαιτεί πλέον η διενέργεια μιας ιστολογικής εξέτασης) και άρα την καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης;

Όλοι συμμέτοχοι στο ίδιο έργο : Πρώτοι, δεύτεροι, τρίτοι και δευτερότριτοι. Σε μια κατηγορία θεάματος χωρίς ουσία και προοπτική. Σε μια σκηνή που υπηρετεί την οθόνη, την αμοιβή και τη ζεστασιά των φώτων της δημοσιότητας. Ένα «θέατρο» του παραλόγου. Μία τηλεόραση που μέχρι να φάει τα παιδιά της εξαιτίας της υπερβολικής έκθεσης, καταβροχθίζει αχόρταγα σκουπίδια, υποθέσεις και τηλεθεατές.

*O Ιωάννης Καλλιαρέκος είναι πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων Περιφερειακών Ιατροδικαστικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Δικαιοσύνης.