Το #μένουμεσπίτι είναι λίγο πιο δυσάρεστο (κυρίως) για κάποιες από εμάς
Αυτή την περίοδο οφείλουμε τόσο στους εαυτούς μας όσο και στους γύρω μας να μείνουμε σπίτι.
Λέξεις: Σοφία Μελισσουργού
Το #μένουμεσπίτι είναι λίγο πιο δυσάρεστο (κυρίως) για κάποιες από εμάς. Αυτή την περίοδο οφείλουμε τόσο στους εαυτούς μας όσο και στους γύρω μας να μείνουμε σπίτι. Τι γίνεται όμως με τα σπίτια που όταν κλείνουν οι πόρτες το αίσθημα ασφάλειας μετατρέπεται σε αίσθημα φόβου και φυγής;
Η έμφυλη βία και η ενδοικογενειακή βία αποτελούν υπαρκτά φαινόμενα που λαμβάνουν μεγαλύτερες διαστάσεις την περιόδο που βιώνουμε. Η υποχρωτική συνύπαρξη σε ένα περιβάλλον που πολλές φορές αγγίζει τα όρια του τοξικού, η πιθανή παύση των εργασιακών μας υποχρεώσεων και η συνολική ψυχολογική φόρτιση που βιώνουμε λόγω των συνθηκών έχει οδηγήσει σε παγκόσμια αύξηση των κρουσμάτων.
Σύμφωνα με έρευνα της Guardian έχει παρατηρηθεί αύξηση στα θύματα ενδοικογενειακής βίας κατά την διάρκεια της πανδημίας της τάξης του 40%-50% στην Βραζιλία και αντίστοιχα 20% στην Ισπανία και 30% στην Κύπρο. Αναφορικά με τα εγχώρια περιστατικά παρατηρείται, σύμφωνα με τα στατιστικά της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας Φύλλων, η αύξηση στον συνολικό αριθμό των κλήσεων στην γραμμή βοήθειας SOS 15900 τον περασμένο μήνα κυμαίνεται σ’ ένα ποσοστό 16.4%, το οποίο μπορεί να φαντάζει μικρό, αλλά παράλληλα θα πρέπει να αναλογιστούμε τον αριθμό των γυναικών που αντικατοπτρίζεται σ’αυτό το ποσοστό.
Η κανονικοποίηση της βίας και η κουλτούρα της ανοχής
Παρατηρώντας την εθνική κάλυψη περιστατικών βίας της τελευταίας περιόδου, με χαρακτηριστικό παράδειγμα πρωτοσέλιδο εφημερίδας, το οποίο αναφέρει την δολοφονία 27χρονης στην Ιταλία από τον σύντροφο της – έναν φοιτητής ιατρικής-, παρατήρειται ακόμη πιο έντονα ένα φαινόμενο αναπαραγωγής της κουλτούρας της ανοχής, που βασίζεται πολλές φορές σε κοινωνικά, ταξικά και μορφωτικά κριτήρια του δράστη. Εδώ τίθεται το ερώτημα πώς συνδέεται με την είδηση η ακαδημαϊκή ταυτότητα του δράστη και πώς αυτή η ιδιότητα επηρεάζει την προσέγγιση του αναγνώστη;
Συνεχίζοντας στο ίδιο πλαίσιο, αλλά με μια διαφορετική έκφανση αυτού, πριν την πανδημία ίσως το πρωτοσέλιδο να αναφερόταν σε ένα ‘’έγκλημα πάθους’’ και να είχε μια προσέγγιση που επέρριπτε ευθύνες στο θύμα κακοποίησης λόγω της κοινωνικής του υπόστασης και δράσης, ένα φάσμα που περιλαμβάνει τους χώρους που κινείται, τον τρόπο ντυσίματος και συμπεριφοράς κ.α. Πέρα από την δημοσιογραφική κάλυψη, αντίστοιχα σχόλια μπορεί κάποιος/-α να ακούσει σε συζητήσεις με άτομα με διαφορετικά δημογραφικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά.
Γιατί; Γιατί αναπαράγουμε καθημερινά μια κουλτούρα ανοχής και κανονικοποιούμε την βία σε όλο της το φάσμα, επηρεαζόμενες/οι από κοινωνικά στερεότυπα θεμελιωμένα σε μια πατριαρχική προσέγγιση. Σύμφωνα με στατιστικά των Ηνωμένων Εθνών, 1 στις 3 γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή της θα αντιμετωπίσει σωματική, ψυχολογική ή σεξουαλική βία από τον σύντροφό της και 1 στις 5 γυναίκες θα πέσει θύμα βιασμού ή απόπειρας βιασμού.
Τα άτομα αυτά καθώς και ο κοινωνικός τους περίγυρος, ιδίως όταν αναφερόμαστε σε νεαρές ηλικίες, προσπαθώντας είτε να διατηρήσουν ισορροπίες μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον είτε να αποφύγουν τον κοινωνικό στιγματισμό μπορεί να οδηγηθούν σε μια αποδοχή της κατάστασης που προκύπτει μέσα από ένα αίσθημα επιβίωσης ή/και φόβου.
…και τι θα κάνουμε γι αυτό;
Ο κάθενας και η καθεμιά από εμάς αποτελεί κομμάτι του κοινωνικού συνόλου και πολλαπλών κοινοτήτων. Μήπως θα πρέπει να αφήσουμε στην άκρη γενικά, αλλά και ειδικά τώρα, μια ατομικιστική προσέγγιση και να κυμανθούμε σε ένα πλαίσιο αλληλεγγύης στηρίζοντας, μεταξύ άλλων, ανθρώπους που δέχονται οποιαδήποτε μορφή κακοποίησης; Η φροντίδα, η στήριξη και η ενημέρωση των αρμόδιων φορέων, πάντα με την συγκατάθεση του εμπλεκόμενου ατόμου, μπορούν να αποτελέσουν σωτήριες πράξεις.
Μια άλλη διάσταση αποτελεί και η ενημέρωση, ένα θέμα που συνδέεται άμεσα με την κοινωνική δομή και την παιδεία. Καταρρίπτοντας τα στερεότυπα που σχετίζονται με το έμφυλο, μέσα από την κοινωνική μας δράση σε συλλογικότητες, φορείς της κοινωνίας των πολιτών, αλλά και μέσα από την καθημερινότητα μας, συμβάλλουμε στο να αλλάξει η υπάρχουσα νοοτροπία, να καταδικάσουμε την κουλτούρα της ανοχής και της κακοποίησης και να στηρίξουμε ανθρώπους που το έχουν ανάγκη, στοχεύοντας στην αναδιαμόρφωση του υπάρχοντος πλαισίου.
Επιπλέον εξίσου σημαντική είναι και η θεσμική προσέγγιση μέσω της νομοθεσίας και της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και ισότητας φύλων, που στοχεύει στην πρόληψη και καταπολέμηση της έμφυλης βίας και στην Ισότητα των φύλων. Στο πλαίσιο δράσης της, έχει δημιουργηθεί η γραμμή βοήθειας SOS 15900, όπου μπορούν να απευθυνθούν, μεταξύ άλλων, άτομα που υφίσταντανται λεκτική, ψυχολογική, συναισθηματική και οικονομική βία ή έχουν υποστεί κάποια σωματική κακοποίηση. Στο τελευταίο δελτίο τύπου της, αναφορικά με τις περιόδους κρίσης αναφέρει ‘’Ακόμα και αν είσαι περιορισμένη, δεν απαγορεύεται να ζητήσεις βοήθεια’’. Ας το πάμε ένα βήμα παραπάνω και ας θυμόμαστε πως καμιά δεν είναι μόνη!
