Το μίσος είναι τζάμπα

Λέξεις: Αχιλλέας Χεκίμογλου

Γράφω αυτό το κείμενο με την ελπίδα να διαβαστεί και από τα παιδιά που ανέβασαν το πανό ότι “η δημοκρατία πούλησε την Μακεδονία” στη Θεσσαλονίκη και που έκαναν το συλλαλητήριο στην Πτολεμαΐδα.

Μία ανταπόκριση από το 1994, όταν ήμουν στα χρόνια σας. Ξεκινήσαμε να ψαχνόμαστε, κυρίως με τις μουσικές. Ακούγαμε μουσική από πολλές πηγές: Κασέτες, δίσκους και CD. Νέα ακούσματα από καλά ραδιόφωνα και μπαρ με ψαγμένους dj. Ήταν μια εποχή πρώιμης μετάβασης από το αναλογικό στο ψηφιακό. Παίρναμε και βιντεοκασέτες ακόμη από το βίντεο κλαμπ – μετά ήρθαν τα dvd.

Δεν υπήρχε Facebook, YouTube, Instagram, Snapchat. Ούτε Google. Δεν υπήρχε βασικά καν ίντερνετ στα σπίτια. Ελάχιστοι είχαν – και όσοι είχαν συνδέονταν με κάτι μόντεμ της κακιάς ώρας σε ταχύτητες τόσο αργές που δεν το φαντάζεστε. Όταν δε χτυπούσε το τηλ, η σύνδεση απλά έπεφτε. Και ας μην συζητήσουμε για τιμές.

Όπως μπορεί να υποψιάζεστε, τα κινητά τηλέφωνα ήταν ελάχιστα: Άλλωστε, μόλις το καλοκαίρι του 1993 είχε ξεκινήσει η λειτουργία της κινητής. Για να μιλήσεις με ένα κορίτσι, έπαιρνες το ρίσκο να καλέσεις σπίτι της – και συνήθως άκουγες μπινελίκια από τον πατέρα της. Υπήρχαν βέβαια τα καρτοτηλέφωνα – και ο κίνδυνος της συνακρόασης εάν υπήρχε δεύτερη γραμμή στο σπίτι της.

Φωτογραφίες βγάζαμε με φιλμ. Συνήθως χάλια, κουνημένες, χωρίς φίλτρα. Και μετά πλήρωνες για την εμφάνιση και την εκτύπωσή τους. Α, και δεν υπήρχαν σέλφι.

Η μνήμη της χούντας ήταν ακόμη νωπή στην κοινωνία: Είκοσι χρόνια πραγματικής ελευθερίας για το σύνολο των πολιτών, χωρίς αποκλεισμούς, είχαν μόλις περάσει.

(Φαντάζομαι ότι οι νεότεροι για τη Χούντα κάτι θα έχετε ακούσει – και σίγουρα κάποιο νούμερο να μιλά για το οικονομικό της θαύμα: Πήρε την ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία στην Ευρώπη και παρέδωσε ερείπια. Για να μην μιλήσουμε για την Κύπρο).

Οι καταλήψεις ήταν σταθερά μέσα στο πρόγραμμα. Τις κάναμε κυρίως για να χάνουμε μάθημα. Την προηγουμένη μαζευόμασταν σπίτι μου και γράφαμε τα “αιτήματα” σε έναν pentium (παλαιολιθικό PC) και μετά τα τυπώναμε σε έναν ημιεπαγγελματικό εκτυπωτή το χαρτί του οποίου είχε τρύπες στα αριστερά και στα δεξιά – σαν την εκτύπωση ενσήμων του ΙΚΑ.

Ήταν ένας σωρός από μπούρδες που ούτε κι εμείς καταλαβαίναμε – ένα συνονθύλευμα από 2-3 ρεαλιστικά θέματα με μια παρωδία αριστερίστικης θεματολογίας. Καμία πρόταση φυσικά για βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Ακόμη γελάμε οι φίλοι από το σχολείο όταν τα συζητάμε. Αλλά είχε πλάκα.

Κλείναμε το σχολείο για 1-2 εβδομάδες, τα απογεύματα ερχόντουσαν εξωσχολικοί από τον Φοίνικα για να παίξουν χαρτιά και να κάνουν φασαρίες και κάποια στιγμή που το σύστημα ατονούσε, επανερχόμασταν στη βαρετή κανονικότητα. Βόλευε και τους καθηγητές, οι οποίοι κάθονταν και πληρώνονταν. Παρά την κατάληψη όμως, τα παιδιά πήγαιναν το απόγευμα φροντιστήριο. Παρωδία.

(Τότε υπήρχε και διπλοβάρδια λόγω συστέγασης με το γυμνάσιο: Τη μία εβδομάδα πρωινοί, την άλλη απογευματινοί).

Είχαμε κι εμείς που λέτε διάφορους να μας προσεγγίζουν και να μας μιλάνε για το πόσο καλή ήταν η χούντα και ο Μεταξάς – τη δικτατορία του αλλοπρόσαλλου Πάγκαλου δεν τη συμπαθούσαν πάντως.

Ήταν και οργανωμένοι και αλληλοβοηθητικοί. Έφερναν και φοιτητές του κόμματος για να παραδίδουν δωρεάν ιδιαίτερα μαθήματα. Τους έφταιγαν οι πολιτικοί, οι Εβραίοι, οι κομμουνιστές, οι ανανεωτικοί, ο Καραμανλής, ο Παπανδρέου, η Ευρώπη, ο Χατζηδάκης, ο Ρήτσος (τον αποκαλούσαν οι ίδιοι “Ρίτσα”), οι ομοφυλόφιλοι, η Τούρκια- όλοι. Τον Μπουτάρη τον έβριζαν από τότε. Εμάς τους δημοσιογράφους να δεις – μέχρι κι εγώ μας έβριζα που διάβαζα Βήμα, Καθημερινή κι Ελευθεροτυπία από μικρός.

Έλεγαν με τα σοβαρά τους ότι το Ολοκαύτωμα των Εβραίων δεν συνέβη ποτέ, ότι δήθεν ο Χίτλερ σεβάστηκε την Ελλάδα, ότι οι δωσίλογοι και οι ταγματασφαλίτες ήταν θύματα μιας μεγάλης παρεξήγησης. Μια παγκόσμια πλεκτάνη Εβραίων, μασόνων, νεοταξιτών πάνω από την Ελλάδα. Και φυσικά Εβραίος και ο Σημίτης.

Παρά το γεγονός ότι και τότε ήταν περίοδος εθνικής έξαρσης με το Μακεδονικό (με άδεια από το σχολείο και τζάμπα εισιτήρια μας είχαν κατεβάσει στο συλλαλητήριο για τη Μακεδονία) , με τα δεδομένα της εποχής ήταν μάλλον γραφικοί. Άλλωστε πατριωτισμό πουλούσαν όλα τα κόμματα. Αλλά όπως έλεγε και ο θεωρητικός τους, ο Γκαίμπελς, πες, πες, πες, κάτι θα μείνει. Κι έμεινε.

Οι ίδιες μπούρδες δεν έχουν σταματήσει να λέγονται από τότε. Η ποιοτική διαφοροποίηση είναι ότι οι περιθωριακοί του χθες μπαίνουν άνετα βουλή διεθνώς, οι δε απόψεις τους κυκλοφορούν ελεύθερα στα social media – στις μέρες μας δεν μπορούσαν να γίνουν ούτε μονοστηλα στις εφημερίδες.

Στο δια ταύτα. Πούλησε λοιπόν η δημοκρατία την Μακεδονία;

Πριν από έναν αιώνα η Ελλάδα ανέλαβε τις τύχες του μεγαλύτερου τμήματος της ιστορικής Μακεδονίας χάρη στη δημοκρατία. Ήταν το κίνημα στο Γουδί, μια έκρηξη ενός δυναμικού τμήματος της κοινωνίας που αντέδρασε στο πνεύμα της παρακμής της εποχής και πυροδότησε έντονες πολιτικές εξελίξεις που με τη σειρά τους οδήγησαν στην καταλυτική ανάδυση του Ελ. Βενιζέλου και του Κόμματος των Φιλελεύθερων. Που προέταξε την υλοποίηση της μεγάλης ιδέας μέσα από μια κυνικά ρεαλιστική – και συχνά δυσάρεστη ή άλλοτε τυχοδιωκτική- προσέγγιση της διπλωματίας.

(Και πρώτος διδάξας την τέχνη της κωλοτούμπας).

Μιας Μακεδονίας που ήταν τότε πολυπολιτισμική και πολυφυλετικη και όπου οι Έλληνες είχαν μειονοτική και όχι πλειονοτικη παρουσία. Οπότε μιλούσαν τουρκικά, σλαβομακεδονικα, βουλγαρικα, βλαχικα, ελληνικά, αλβανικά και ισπανοεβραϊκα.

Δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις πολέμησαν δύο βαλκανικούς κι έναν παγκόσμιο πόλεμο, αλλά τον Μικρασιατικό πόλεμο. Η Β’ Ελληνική δημοκρατία βοήθησε τους προπαππούδες μας να αποκτήσουν γη και στέγη στη Μακεδονία, να έχουν κάποια στοιχειώδη δικαιώματα, πρόσβαση σε παιδεία, υγεία, υποδομές.

Η ανάπηρη και απόλυτα εξαρτημένη κι ελεγχόμενη από τον ξένο παράγοντα δημοκρατία πολέμησε και νίκησε στον τραγικό εμφύλιο πόλεμο – υπό συνθήκες απόλυτης διάλυσης. Μια δημοκρατία ασθενική και σκληρή που επιφύλασσε αποκλεισμούς και τιμωρία για τους ηττημένους.

Η δημοκρατία έφερε οικονομική ανάπτυξη, βιομηχανία, εξηλεκτρισμό, αξιοπρεπή κατοικία και αυτοκίνητα. Και στη συνέχεια αρκετά καλά πανεπιστήμια, τουρισμό και διεθνές εμπόριο. Συνήθως στο πόδι ή όπως όπως.

Η Γ’ ελληνική δημοκρατία έφερε ελευθερία και ίσα δικαιώματα για όλους. Και μετέτρεψε σταδιακά μια μακραίωνη κουλτούρα ανοχής και συγχώρεσης σε πολιτικό πρόσταγμα, αφήνοντας κάθε πολίτη να κάνει πρακτικά ότι γουστάρει χωρίς καμία απολύτως συνέπεια μέχρι τις μέρες μας.

Μπάχαλο – ξεμπάχαλο, η δημοκρατία της Ελλάδας είναι το μεγαλύτερο “χημείο” στην Ευρώπη.

Καμία δημοκρατία στην Ευρώπη δεν έχει την ελαστικότητα της ελληνικής. Γιατί εδώ είναι Ελλάδα και τα μεγάλα συμφέροντα είναι μικρά. Γι’ αυτό και συχνά – πυκνά βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης άνθρωποι της διπλανής πόρτας – καλό, κακό, αυτό είναι μια πραγματικότητα. Που τους ξέρουν με το μικρό τους χιλιάδες άνθρωποι που τους ψηφίζουν. Και οι οποίοι δεν διστάζουν να πάνε τα θέματά τους στο ναό της δημοκρατίας: Τη βουλή. Δείτε τι έγινε με την καθαρίστρια. Δεν είναι απλά ότι είμαστε κουτσομπόληδες. Νοιαζόμαστε.

Δεν θα διαφωνήσω μαζί σας ότι η Ελλάδα είναι τόπος συχνά παράλογος και νευρασθενικός. Και γίνεται παράλογος γιατί οι πολιτικοί μας προσπαθούν να συγκεράσουν συμφέροντα που είναι εκ φύσεως αντικρουόμενα. Αυτό συχνά καταλήγει σε τέρατα. Αλλά εν πάση περιπτώσει, κρατάει έστω κι έτσι τις απαραίτητες ισορροπίες στην κοινωνία.

Είναι απολύτως εντάξει, κατανοητό και αναμενόμενο για έναν νέο να αμφισβητεί το σύστημα. Έχει κάνει άλλωστε ουκ ολίγα και η φωλιά του είναι λερωμένη.

Κατά πάσα πιθανότητα το σχολείο παραμένει όσο βαρετό ήταν και στα χρόνια μας. Ίσως μάλιστα να είναι και λίγο χειρότερο από τότε. Όμως σκεφτείτε τι πρόσβαση σε ερεθίσματα και παραστάσεις έχετε εσείς σήμερα που δεν είχαμε εμείς: Μόνο στην επιστημονική φαντασία υπήρχε στα χρόνια μας μια κινητή συσκευή που έκανε ότι κάνει σήμερα ένα smartphone των 150 ευρώ.

Έχετε δωρεάν πρόσβαση σε όλο τον πλούτο και τη γνώση του κόσμου. Είναι πια πάμφθηνα τα ταξίδια στο εξωτερικό – στα χρόνια μας ήταν πανάκριβα. Τα λαμπρά μυαλά και οι ταλαντούχοι άνθρωποι μπορούν να βρουν ευκαιρίες σε όλο τον πλανήτη.

Όλα αυτά έγιναν εφικτά χάρη στη δημοκρατία. Την δική μας και των άλλων λαών. Που προσπαθούν ειρηνικά να πορευθούν όπως μπορούν προς ένα καλύτερο αύριο.

Η δημοκρατία δεν πούλησε τίποτα και κανέναν. Αντίθετα σεβάστηκε την πλειοψηφική άποψη στην ελληνική κοινωνία που δεν ήθελε μεικτή ονομασία – και μετά έκρυψε το κεφάλι της στο χώμα σαν την στρουθοκάμηλο και το κράτησε εκεί μέχρι την ύστατη στιγμή. Διότι ήταν πια αργά: Δεκάδες άλλες δημοκρατίες ανά τον κόσμο είχαν αντίθετη άποψη από εμάς.

Έχεις κάθε δικαίωμα να μας περνάς όλους γενεές 14 διότι σου παραδίδουμε μια χώρα μάλλον χειρότερη από αυτήν που παραλάβαμε.

Έχεις όμως και την υποχρέωση προς τον εαυτό σου να ψαχτείς και να σκεφτείς πως διάολο μπορείς να φτιάξεις τα πράγματα γύρω σου που εμείς οι μεγαλύτεροι δεν μπορούμε να βελτιώσουμε.

Η δημοκρατία κάποια στιγμή θα σε ακούσει. Και μην ξεχνάς: αυτή εδώ η παλαβή, η παρανοϊκή, η ότι νάναι δημοκρατία που έχουμε, έχει έναν μαγικό τρόπο – συνήθως τελευταία και καταϊδρωμένη – να βρίσκεται στη σωστή πλευρά της ιστορίας.

Γι’ αυτό βρίσε, ρίξε μπινελίκια, αλλά στο μεταξύ βάλε λίγο το μυαλό και την κρίση σου να δουλέψει. Η αμφισβήτηση θα σου βγει σε καλό.

Δεν θα σου πάρει πολύ για να καταλάβεις ποια είναι τα νούμερα, οι πατριδοκάπηλοι και τα γελοία, επικίνδυνα υποκείμενα. Είχαν καταφέρει να παρασύρουν παιδιά και στην εποχή μας, τα οποία κατάφεραν και βγήκαν από αυτή τη λούμπα. Συχνά πρόκειται για τα ίδια απολύτως πρόσωπα. Και πουλάνε την πιο φτηνή τοξική ύλη δωρεάν: Το μίσος είναι τζάμπα.

Τα παιδιά είναι παιδιά, δεν είναι φασίστες. Ας τα βοηθήσουμε να βγουν από το παράλληλο σύμπαν που τους έχουμε φτιάξει.

Και ας τους δώσουμε την ευκαιρία να ζήσουν σε μια κανονική χώρα. Γιατί χρειαζόμαστε το ταλέντο, τις γνώσεις και την τρέλα τους προκειμένου να μην καταλήξουμε να είμαστε ένα έρημο εθνικό πάρκο συνταξιούχων.

Και για να το ελαφρύνω: Αναζητώντας αιτήματα για την κατάληψη, είχαμε ανακαλύψει ότι τα σαμαράκια λέγονται υβώσεις. Έτσι, γράψαμε στα αιτήματα να μπουν υβώσεις μπροστά από το σχολείο από όπου περνούσε το 6αρι (ένα θρυλικό κόκκινο λεωφορείο του Σαρακάκη). Ήταν ίσως το μόνο λογικό αίτημα. Δεν έχουν μπει έως και σήμερα που φτάνουμε τα 40. Το λεωφορείο του Σαρακάκη μάλλον ακόμη κυκλοφορεί…

*Αναδημοσίευση από το fb