Το μοναδικό μνημείο του Μετρό που σώθηκε από τον τεμαχισμό και την απόσπαση

Λέξεις: Γιάννης Α. Μυλόπουλος

Στο σταθμό Αγίας Σοφίας του Μετρό της Θεσσαλονίκης, στη γωνία των οδών Εγνατία και Πλάτωνος, υπάρχει ένα μοναδικής αυθεντικότητας, ανοικτό αρχαιολογικό μνημείο που διασώθηκε από την κακοποίηση που επιφύλαξαν στα υπόλοιπα μνημεία του Μετρό οι σημερινοί κυβερνώντες.

Πρόκειται για μια μαρμαρόστρωτη πλατεία, η οποία βρέθηκε αυθεντική και ακέραιη το 2017, κατά τις ανασκαφές του σταθμού Αγίας Σοφίας του Μετρό.

Τι θα έκαναν οι σημερινοί κυβερνώντες αν αυτό το μοναδικό μνημείο βρίσκονταν στη… βάρδια τους;

Θα έκαναν ό,τι ακριβώς έκαναν και με τον Decumanus Maximus που βρέθηκε κατά τις ανασκαφές του Μετρό στη Βενιζέλου και στην Αγίας Σοφίας το 2012.

Θα το τεμάχιζαν, θα το αποσπούσαν και θα το μετέφεραν αλλού, όπως έκαναν με τον Decumanus της Αγίας Σοφίας το 2014, με ευθύνη της τότε γενικής γραμματέως στο υπουργείο Πολιτισμού, της σημερινής υπουργού κας Μενδώνη.

Αλλά και όπως έκαναν αργότερα, το 2020, με το περίφημο σταυροδρόμι Decumanus Maximus & Cardo της Βενιζέλου, με ευθύνη της σημερινής κυβέρνησης.

Στην περίπτωση της Βενιζέλου, μάλιστα, το μνημείο το τεμάχισαν και το απέσπασαν από τη θέση του, ενώ υπήρχε ήδη τεχνική λύση που εφαρμόζονταν και η οποία επέτρεπε την κατασκευή του σταθμού Βενιζέλου, με παραμονή του μνημείου αμετακίνητου, ακέραιου και αυθεντικού.

Η συνέχεια με το πολεοδομικό απόσπασμα της Ρωμαϊκής και μετέπειτα Βυζαντινής Θεσσαλονίκης στο σταθμό Βενιζέλου είναι γνωστή. Επανασυγκόλλησαν τα κομμάτια και τα θρύψαλα ηλικίας 18 αιώνων που είχαν απομείνει μετά τον τεμαχισμό, σαν να ήταν lego.

Και αυτή την απομίμηση του αυθεντικού μνημείου, την καρικατούρα, την αναδεικνύουν σήμερα με υπερηφάνεια στο σταθμό Βενιζέλου. Την ώρα που στη θέση της απομίμησης μπορούσε να υπάρχει το αυθεντικό και ακέραιο μνημείο.

Αυτό που έγινε στη Βενιζέλου ΔΕΝ έγινε στο σταθμό Αγίας Σοφίας με τη μαρμαρόστρωτη πλατεία.

Η οποία είναι το μόνο ολοκληρωμένο μνημείο που σώθηκε από την καταστροφή της αυθεντικότητας και της ακεραιότητάς του.

Αυτό συνέβη γιατί το μνημείο, στη θέση του οποίου στον αρχικό σχεδιασμό του σταθμού της Αγίας Σοφίας υπήρχε η κεντρική είσοδος του Μετρό, διατηρήθηκε στη θέση του. Και η είσοδος μεταφέρθηκε παραδίπλα. Σε αντιστάθμισμα, μάλιστα, του γεγονότος ότι η κεντρική είσοδος πάνω από την Εγνατία μειώθηκε σε έκταση σημαντικά, αυξήθηκε αντίστοιχα η έκταση της εισόδου του σταθμού που βρίσκεται στην πλευρά κάτω από την οδό Εγνατία.

Όλη αυτή η αλλαγή του σχεδιασμού του έργου έγινε από την Αττικό Μετρό και το υπουργείο Πολιτισμού το 2017 και το 2018, χωρίς να ανοίξει μύτη.

Χάρη στην εξαιρετική συναντίληψη και συνεργασία που υπήρξε μεταξύ της γενικής γραμματέως του υπουργείου Πολιτισμού κας Μαρίας Βλαζάκη και της διευθύντριας της Εφορίας Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης κας Τζένης Αδάμ Βελένη αφενός και της Αττικό Μετρό ΑΕ επί προεδρίας του γράφοντος, αφετέρου. Και βέβαια με τη σύμφωνη γνώμη των τότε πολιτικών υπευθύνων των υπουργείων Πολιτισμού και Υποδομών και Μεταφορών.

Έτσι σώθηκε ένα μοναδικό μνημείο από την κακοποίηση που οι σημερινοί κυβερνώντες, ακολουθώντας την οδό του… «τσιμέντο να γίνει», επιφύλαξαν στα υπόλοιπα μνημεία που αποκαλύφθηκαν κατά τις ανασκαφές του Μετρό.

Η μαρμαρόστρωτη πλατεία στο σταθμό Αγίας Σοφίας, (φωτογραφία Γιάννης Μυλόπουλος)

Αυτό που συνέβη, δηλαδή, στη μαρμαρόστρωτη πλατεία στο σταθμό Αγίας Σοφίας και σώθηκε από την κακοποίηση, είναι το ίδιο που έκαναν οι Βούλγαροι στη Σόφια, με τον δικό τους Decumanus, αλλά και οι Τούρκοι στην Κωνσταντινούπολη, με το λιμάνι του αυτοκράτορα Θεοδοσίου, που βρέθηκαν αυθεντικά και ακέραια κατά τις ανασκαφές των εκεί Μετρό.

Άλλαξαν στον σχεδιασμό του Μετρό και διατήρησαν τα μνημεία αμετακίνητα στη θέση τους, για να τα θαυμάζουν εκατομμύρια επισκέπτες κάθε χρόνο από όλα τα μέρη της γης.

Αν σήμερα κάποιος θέλει να δει, ιδίοις όμμασι, ποια είναι η διαφορά μεταξύ καρικατούρας στη Βενιζέλου και αυθεντικού μνημείου που διατηρήθηκε αμετακίνητο, ας πάει στον σταθμό Αγίας Σοφίας, στη διασταύρωση των οδών Εγνατία και Πλάτωνος. Και ας θαυμάσει τη μαρμαρόστρωτη πλατεία που παρέμεινε αυθεντική και ακέραιη, όπως περίμενε εκεί επί αιώνες, μέχρι να αποκαλυφθεί από την αρχαιολογική σκαπάνη με αφορμή τις ανασκαφές του Μετρό.

Παραμένει αναπάντητη μια ερώτηση:

Γιατί, άραγε, το εξαιρετικό αυτό μνημείο που διασώθηκε, δεν προβάλλεται καθόλου από τους σημερινούς κυβερνώντες και από τα ΜΜΕ;

Γιατί, άραγε, οι επίσημοι φωτογραφίζονται μπροστά στην απομίμηση της Βενιζέλου και όχι μπροστά στο αυθεντικό μνημείο της Αγίας Σοφίας;

Γιατί, άραγε, ο πρωθυπουργός επιλέγει σαν φόντο για τις συνεντεύξεις του την καρικατούρα της Βενιζέλου και όχι το αυθεντικό αρχαιολογικό μνημείο της Αγίας Σοφίας;

Η απάντηση, νομίζω, είναι προφανής και την καταλαβαίνει ο καθένας.

Και δεν είναι τόσο απλοϊκή, όσο το αφήγημα ότι, δήθεν, οι σημερινοί κυβερνώντες δεν καταλαβαίνουν τη διαφορά…

Ο Γιάννης Α. Μυλόπουλος, είναι Καθηγητής Πολυτεχνικής Σχολής, πρώην Πρύτανης ΑΠΘ, Πρώην Πρόεδρος της Αττικό Μετρό ΑΕ,  Επικεφαλής παράταξης «ΑΛΛΑΓΗ στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας»