Το πάχος μου το κάλλος μου;

Θα προσπαθήσω να είμαι όσο πιο προσεκτική γίνεται αλλά, είμαι σίγουρη, ότι θα δυσαρεστήσω πολλούς και πολλές πολύ. Αρχίζω με την παραδοχή ότι η υπερφαγία που οδηγεί στην παχυσαρκία το ίδιο και η ανορεξία είναι ασθένειες πολύ σοβαρές που σκοτώνουν[1]. Ως παχύσαρκη μετά από τα 18 (σιγά-σιγά από τα 48 κιλά) μπορώ να μιλήσω με πολύ φόβο και δικαιολογημένο πάθος.

Να πούμε ότι το χάσιμο κιλών είναι δυσανάλογα δυσκολότερο από ό,τι η απόκτησή τους, και αυτή η δυσκολία είναι τόσο μεγαλύτερη όσο μεγαλώνουμε. Όπως και με τις άλλες εξαρτήσεις (αλκοόλ, ουσίες…) μόνο το 1/100 των ανθρώπων που χάνουν τα κιλά τους δεν τα ξαναβρίσκουν ποτέ. Τόσο δύσκολο είναι.

Θεραπεία για την παχυσαρκία δεν είναι οι εγχειρήσεις, η αφαγία, η εξάντληση, η υπερβολική άσκηση. Θα έλεγα ότι καλύτερη από την θεραπεία είναι η πρόληψη με σωστή διατροφή και αυτό είναι μία μαθημένη συμπεριφορά. Ο τρόπος διατροφής μας είναι δείκτης της στάσης μας απέναντι στη ζωή, αλλά κυρίως προς τον εαυτό μας.

Η δήθεν «μεσογειακή κουζίνα» δεν ακολουθείται από κανέναν. Τα ακριβά εστιατόρια σερβίρουν διάφορα πιάτα μπερδεμένης γεύσης και απροσδιόριστης προέλευσης. Ελληνική κουζίνα βρίσκεις σε πολύ λίγα. Και σίγουρα στο σπίτι οι οικογένειες δεν τρώνε σύμφωνα με τη μεσογειακή διατροφή. Το κρέας είναι καθημερινό σχεδόν, τα φρούτα «δεν τα αγαπούν τα παιδιά» και δεν υπάρχουν φρούτα στα κυλικεία, το πρωινό σπάνιο, τα λαδερά και τα όσπρια δεν βρίσκονται συχνά στα νεόπλουτα μικροαστικά σπίτια μας και το junk food είναι η εύκολη λύση.

Θα πρότεινα να αρχίσουμε να εκπαιδεύουμε τα παιδιά μας αρχίζοντας από τα οικογενειακά γεύματα, μέχρι τα σχολικά κυλικεία (τα περισσότερα παντελώς παράνομα μόνο με ανθυγιεινές πίτες), τους κινηματογράφους, τα παιδικά και νεανικά πάρτυ, κ.λπ. Και θα πρότεινα να σταματήσουμε να αδιαφορούμε για όλα αυτά. Η Ελλάδα έχει το θλιβερό προνόμιο υψηλών ποσοστών παιδικής παχυσαρκίας και αυτό είναι επικίνδυνο.

Το κράτος με πρωταγωνιστή το Υπουργείο Παιδείας πρέπει να αρχίσει μία μεγάλη και μακρόχρονη καμπάνια για την υγιεινή διατροφή, τις καλές πρακτικές, την άσκηση. Μιλώντας για άσκηση θα ήταν καλό να κατανοήσουμε ότι ο πρωταθλητισμός με τα αναβολικά και τις γενικές υπερβολές δεν είναι άσκηση. Ούτε, επίσης, το μάθημα της δήθεν γυμναστικής στα σχολεία μας, συνήθως χωρίς όργανα, σε ακατάλληλους χώρους, χωρίς κολυμβητήρια και γήπεδα είναι άσκηση.

Το ζήτημα για μένα προσωπικά δεν είναι αισθητικό. Δεν ενοχλούμαι από τους παχύσαρκους ανθρώπους, από τους υπέρβαρους άντρες. Εξάλλου οι χοντροί είμαστε σπανίως κακοί άνθρωποι. Συνήθως είμαστε γενναιόδωροι και people pleasers. Kαι για να χάσουμε κιλά πρέπει ακριβώς να αλλάξουμε το πετσί μας και να γίνουμε υγιώς εγωιστές και δραματικά λιγότερο γενναιόδωροι. Συνήθως έχουμε πολλούς φίλους και άλλο τόσες πολλές δραστηριότητες. Το πρόβλημά μας, ημών των παχουλών, υπέρβαρων και παχύσαρκων είναι ότι είμαστε εθισμένοι στο φαγητό και το χρησιμοποιούμε ως υποκατάσταστο για διάφορες ελλείψεις.

Μέσα στην κακότητά τους οι άλλοι εθισμοί είναι ευκολότεροι στην αντιμετώπισή τους. Ναρκομανείς και αλκοολικοί αυτό που έχουν να κάνουν (δεν ισχυρίζομαι ότι είναι εύκολο) είναι να σταματήσουν (να κάνουν «αποχή» στη γλώσσα των Ανώνυμων) να κάνουν κάτι: να πίνουν και να παίρνουν ουσίες. Οι δόλιοι παχύσαρκοι τι θα κάνουν; Θα κόψουν το φαγητό; Πρέπει να έχουν μεγάλο ψυγείο με τα σωστά τρόφιμα, πρέπει να ετοιμάζουν τα γεύματά τους, να κουβαλάνε μαζί τους το φαγητό τους, χωρίς να υπάρχει στην Ελλάδα η κουλτούρα του «τρώω από το τάπερ μου». Όλη μας η κουλτούρα είναι γύρω από το φαγητό: φαγητό στα βαφτίσια, φαγητό στους γάμους, φαγητό στις κηδείες, δηλαδή και στις χαρές και στις λύπες μας. Οι άνθρωποι με τροφικές διαταραχές πρέπει να λένε πολλά όχι, να τρώνε πρωινό, να αποφεύγουν την τυρόπιτα για κολατσιό, να μην έχουν πλούσιο ανθυγιεινό γεύμα και ακόμη πιο πλούσιο και ανθυγιεινό βραδινό συνοδευόμενο από ποτό και τσιγάρο, σχεδόν κοντά στα μεσάνυχτα. Να λένε όχι στα κεράσματα κάθε είδους: γλυκά, πίτες… Η δική τους αποχή συνίσταται σε ένα πολύπλοκο πρόγραμμα διατροφής, άσκησης και ταπεινοφροσύνης, καθώς οφείλουν να αλλάξουν συνήθειες, τρόπο ζωής και διασκέδασης, χωρίς ταυτοχρόνως να χάσουν σε ευγένεια και καλοσύνη.

Τον τελευταίο καιρό νέοι άνθρωποι –κυρίως κορίτσια– μοιάζουν να έχουν αποδεχτεί το πρόβλημα της παχυσαρκίας τους. Κάνουν περήφανες δηλώσεις του τύπου: «έχω αποδεχτεί το σώμα μου» και κυκλοφορούν με ρούχα δύο νούμερα μικρότερα ώστε να μην τις κολακεύουν καθόλου. Όμως η παχυσαρκία είναι πρόβλημα και δεν συνιστά «ετερότητα». Το περιβάλλον τους δεν είναι υποχρεωμένο να αποδέχεται την υιοθέτηση αυτής της αντισταθμιστικής επιθετικής υποκρισίας. Το νεαρό της ηλικίας τους, τους δίνει μοναδική ευκαιρία να χάσουν και να μην ξαναβρούν(!) τα πολλά παραπανίσια κιλά τους. Δεδομένου ότι ακόμη και οι εντελώς αδύνατοι άνθρωποι βάζουν κάποια κιλά στην ενηλικίωση, καλό θα ήταν να ξεκινήσουν τη σωστή διατροφή από νέοι.

Τι νόημα έχει η αποδοχή –για να μην πω η επιβολή– της «μόδας της παχυσαρκίας»; Η παχυσαρκία δεν είναι μαγκιά, είναι αρρώστια.

Υ.Γ. Κινδυνεύοντας να θεωρηθώ μεροληπτική (και είμαι καθώς η εκδότρια είναι φίλη μου και έχω το 1/3 των βιβλίων της δωρεάν) προτείνω τρία βιβλία των εκδόσεων μελάνι. Το ένα για τη διατροφή των μωρών. Οι φίλες που το έλαβαν δώρο ενθουσιάστηκαν και το βρήκαν πολύ χρήσιμο. Τα άλλα δύο δεν θα μπορούσα να ισχυριστώ ότι έχουν αποτέλεσμα. Ο νοών νοείτω…

[1] Να εξηγήσουμε ότι τα πέντε παραπάνω κιλά ΔΕΝ είναι παχυσαρκία. Αυτά χάνονται σχετικά εύκολα. Παχυσαρκία είναι η πάθηση που προκαλείται από υπερβολική συσσώρευση λίπους στο σώμα. Έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία, οδηγώντας σε μείωση του προσδόκιμου ζωής και/ή αυξημένα προβλήματα υγείας. Ως παχύσαρκα χαρακτηρίζονται τα άτομα που ο δείκτης μάζας-σώματος (ΔΜΣ) –μια μέτρηση που λαμβάνεται, διαιρώντας το βάρος ενός ατόμου σε κιλά, με το τετράγωνο του ύψους του σε μέτρα– ξεπερνά τα 30 kg/m². Η παχυσαρκία αυξάνει τις πιθανότητες απόκτησης διάφορων ασθενειών, όπως καρδιοαγγειακές παθήσεις, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, αποφρακτική άπνοια ύπνου, ορισμένα είδη καρκίνου, οστεοαρθρίτιδα και άσθμα. Η παχυσαρκία συνήθως οφείλεται σε υπερβολική πρόσληψη τροφών, υψηλών σε ενεργειακή πυκνότητα, έλλειψη σωματικής άσκησης και σε γενετική προδιάθεση. Σε λίγες περιπτώσεις πρωταρχική αιτία αποτελούν τα γονίδια, ενδοκρινικές διαταραχές, φαρμακευτική αγωγή ή ψυχιατρική ασθένεια. Η ανορεξία, συνήθως διπολική αφαγία/βουλιμία, κάνει τις ασθενείς (συνήθως νέα κορίτσια που δεν είναι ικανοποιημένα από την εμφάνισή τους) να τρώνε υπερβολικά και μετέπειτα να προκαλούν μόνες τους εμετό. Η ανορεξία είναι πολύ σοβαρή ασθένεια και απαιτεί σοβαρή αντιμετώπιση. Δεν γνωρίζω πολλά για την ανορεξία, ξέρω όμως ότι χάσαμε ένα όμορφο και έξυπνο κορίτσι από αυτήν.