Το παράδοξο των Πανελλαδικών και τα 10 μεγάλα προβλήματα της εκπαίδευσης
Μαζί με προτάσεις για την επίλυσή τους.
*αφιερωμένο στη Μαρία Περπιράκη
Οι Εισαγωγικές Εξετάσεις (ΕΕ) για τα ΑΕΙ απασχολούν τα ΜΜΕ, τους γονείς, τα παιδιά αλλά και τους Υπουργούς Παιδείας, ως το μόνο κυρίαρχο ζήτημα της εκπαίδευσής μας.
Όμως, εκπαιδευτική μεταρρύθμιση ΔΕΝ είναι μόνον οι Εισαγωγικές Εξετάσεις, κυρίως όχι αυτές.
Μεταρρύθμιση είναι:
-το εκπαιδευτικό σύστημα στο σύνολό του (συγκεντρωτικό vs αποκεντρωτικό) λ.χ. δεν είναι δυνατόν να μην επιλέγει το σχολείο αλλά και ο εκπαιδευτικός το σχολείο στο οποίο θα εργαστεί. Γνωρίζουμε πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του εκπαιδευτικού και ο καλός σύλλογος διδασκόντων.
-οι άλλες βαθμίδες της εκπαίδευσης ξεκινώντας από το νηπιαγωγείο
-οι εκπαιδευτικοί: βαθμοί ελευθερίας, επιμόρφωση, εξαφάνιση των αναπληρωτών
-τα προγράμματα διδασκαλίας: κατάργηση του ενός και μοναδικού σχολικού βιβλίου, ένταξη βιβλιοθηκών (συμβατικών και ψηφιακών) στα σχολεία, κατάργηση επί ποινή θανάτου της παπαγαλίας, ανοιχτά προγράμματα, σύγχρονα και ευέλικτα,
-αλλαγή στις μεθόδους διδασκαλίας: αλληλοδιδακτική μέθοδος, αυτομόρφωση, ομαδική εργασία, σεβασμός στους ρυθμούς του κάθε παιδιού, υιοθέτηση των ολοκληρωμένων σπουδών (integrated studies), δηλαδή όλα τα φιλολογικά μαζί, οι φυσικές επιστήμες μαζί… Ο τρόπος που υιοθετήσαμε την διεπιστημονική προσέγγιση είναι πολύ προβληματικός.
-αλλαγή στη μέθοδο αξιολόγησης: φάκελος μαθητή, αυτοαξιολόγηση, άσκηση στις εξετάσεις τύπου ΕΕ (mock exams τα λένε οι αγγλόφωνοι), εθνικές εξετάσεις για το σύνολο του μαθητικού πληθυσμού πριν τις ΕΕ, συγκεκριμένα τουλάχιστον τρεις φορές, μία για κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης
Επίσης, άλλα θέματα που πρέπει να μας απασχολούν για την εκπαίδευση, αφήνοντας στην άκρη τις Πανελλαδικές, είναι:
-Τα τεχνικά και επαγγελματικά σχολεία είναι πολύ χαμηλού επιπέδου και συστηματικά υποτιμώνται από γονείς και μαθητές.
-Απομάκρυνση της τερατώδους γραφειοκρατίας από τα σχολεία και ανάθεσή της σε διοικητικό προσωπικό.
-Στην Ελλάδα υπάρχει ακόμη η μορφωσιολαγνεία της εποχής του ’60 λες και δεν έχουμε καταλάβει τη σχεδόν σίγουρη ανεργία που επιφυλάσσεται στους αποφοίτους πολλών σχολών.
-Στην Ευρώπη σπουδάζει ένα πολύ μικρότερο ποσοστό μαθητών εξ ου και οι γιατροί και εν μέρει οι εκπαιδευτικοί μας βρίσκουν δουλειά στην Ευρώπη.
-Στις ΗΠΑ σπουδάζει ένα μεγαλύτερο ποσοστό αλλά, αφενός δεν συνδέει τις σπουδές με την επαγγελματική αποκατάσταση και αφετέρου ασκεί επαγγέλματα πολύ διαφορετικά από αυτά που έχει σπουδάσει.
-Οι μαθήτριες και οι μαθητές μας επιλέγουν πολύ νωρίς στην καριέρα τους τι θα σπουδάσουν και δεν υπάρχει ευελιξία να αλλάξουν σχολή, εκτός και αν δώσουν ξανά εξετάσεις.
-Η εκπαίδευση ενηλίκων είναι σχεδόν στα χαρτιά. Είναι νέο για τα ΜΜΕ όταν κάποιος άνω των 40 εισάγεται σε πανεπιστημιακή σχολή.
-Οι μαθητές και οι μαθήτριες για πρώτη φορά αντιμετωπίζουν την, ας πούμε, «αντικειμενική» βαθμολογία και εισάγονται σε σχολές με βαθμούς κάτω από τη βάση. Συνεπώς, κάτι είναι σάπιο στο βασίλειο της Δανιμαρκίας.
-Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες έχουν τη δυνατότητα να δηλώσουν έναν μεγάλο αριθμό Τμημάτων, άσχετων μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να σπουδάζουν ό,τι να ’ναι!
-Τέλος, όσοι μπαίνουν στα ΑΕΙ βγαίνουν κάποτε! με το δημοκρατικό 5.
Προτάσεις
-Δεδομένου ότι οι Έλληνες είναι Μίδες και μετατρέπουν ό,τι ιδρύουν σε ακαδημαϊκό, πρέπει να αλλάξουμε νοοτροπία για τη σημασία και αναγκαιότητα του κάθε επαγγέλματος.
-Ο επαγγελματικός προσανατολισμός να πάρει τη θέση που του αξίζει.
-Οι αποφάσεις για τις σπουδές να μη λαμβάνονται στα 16, όταν τα παιδιά δεν ξέρουν καν τι είναι η επιστήμη που δηλώνουν. Τα Καναδεζάκια, σχεδόν όλα, αποφασίζουν για τις σπουδές τους μετά από έναν χρόνο με το back pack στην πλάτη, γυρνώντας όλον τον κόσμο.
-Οι περισσότερες σχολές να υιοθετήσουν προπαρασκευαστικό έτος. Στο έτος αυτό οι φοιτήτριες και οι φοιτητές καταλαβαίνουν εάν όντως ενδιαφέρονται να σπουδάσουν αυτό το αντικείμενο και κατανοούν τις απαιτήσεις της κάθε πειθαρχίας.
-Κατάργηση των φροντιστηρίων εδώ και τώρα! Ας βρουν έναν τρόπο να μην αφαιμάσσονται οι ελληνικές οικογένειες. Το Harvard λιγότερο κοστίζει.
-Να καταργηθεί η δυνατότητα σχεδόν ανεξάντλητης δήλωσης τμημάτων και, ταυτόχρονα, να υπάρχει η δυνατότητα αλλαγής Τμημάτων με τις απαιτήσεις που θα θέσουν τα ίδια τα Τμήματα.
-Τα ΑΕΙ στο έτος αυτό προσφέρουν μία μεγάλη ποικιλία αντικειμένων, περίπου ό,τι κάνουν τα αμερικανικά κολλέγια στα οποία μετά τα πρώτα έτη σπουδών αποφασίζεις εάν θα σπουδάσεις Φιλοσοφία, Μαθηματικά ή Ιστορία.
-Αλλαγή στον τρόπο εξέτασης. Οι ΕΕ πρέπει να είναι έγκυρες και αξιόπιστες. Δηλαδή να εξετάζουν αυτό που υποτίθεται ότι κάνουν και να το κάνουν αντικειμενικά, ευέλικτα και με πολλαπλούς τρόπους εξέτασης, κατατάσσοντας τους εξεταζόμενους σε μία κλίμακα ομαλής κατανομής και όχι να έχουμε πλειοψηφία αριστούχων με 19 και 20. Μεταξύ της παράλογης αυστηρότητας του γαλλικού συστήματος όπου το 17 ισοδυναμεί με 25! και της ελληνικής χαλαρότητας υπάρχει μέση λύση.
-Οι μαθητές και οι μαθήτριες καθοδηγούνται με σοβαρότητα από τους γονείς και το σχολείο σε μία εφικτή επιλογή σπουδών. Μπορεί να είναι Τεχνική Εκπαίδευση, Επαγγελματική Εκπαίδευση, ένα επάγγελμα που πραγματικά ταιριάζει στους υποψηφίους. Πόσα παιδιά δεν έχουν σπουδάσει Νομική γιατί αυτό ήθελαν οι γονείς τους! Και, φυσικά, δεν την τελείωσαν. Και ακόμη εάν την τελείωσαν δεν έγιναν δικηγόροι!
-Έχουν υπάρξει στα ελληνικά ΑΕΙ αλλά και αλλού καλύτερα συστήματα ΕΕ. Το ακαδημαϊκό απολυτήριο είναι ένα από αυτά. Το άριστο δεν θα υπάρξει γιατί το σχολείο μέσω των εξετάσεων επιτελεί ΚΑΙ τη λειτουργία της κατάταξης και ανακατανομής του ανθρώπινου δυναμικού. Δηλαδή είναι ταξικό.
-Τέλος, δεν είναι δυνατόν όσο μαζικό και να θέλουμε να είναι ή να γίνει το ελληνικό πανεπιστήμιο να εισάγονται σ’ αυτό φοιτήτριες και φοιτητές με βαθμούς κάτω από τη βάση, κάποιες φορές μάλιστα στα μαθήματα που είναι βασικά στις σπουδές που επέλεξαν. Συνήθως όσες και όσοι υπερασπίζονται τη φοίτηση με χαμηλότατους βαθμούς οι ίδιοι και οι ίδιοι είναι πετυχημένοι, αριστούχοι ή σχεδόν και αριστεροί. Η επιχειρηματολογία είναι αδύναμη και πατερναλιστική: πέρνα εσύ κάπου όπου δεν μπορείς αντικειμενικά και θα βγεις, μην ανησυχείς. Μπορεί να τελειώσεις με το δημοκρατικό 5 αλλά θα βγεις. ΟΜΩΣ μεταπτυχιακές σπουδές σε σοβαρό μεταπτυχιακό ΔΕΝ θα μπορέσεις να κάνεις, και βεβαίως κανένα ΑΕΙ του εξωτερικού ΔΕΝ θα σε δεχτεί.
Και μία ερώτηση σε όσες και όσους υπερασπίζονται το δικαίωμα των μαθητών και μαθητριών να εισάγονται με χαμηλότατη βαθμολογία στα ΑΕΙ: με χαμηλές επιδόσεις, ανυπαρξία ξένων γλωσσών, τι ακριβώς και πώς διδάσκονται τα αντικείμενά τους; Μέσω των φροντιστηρίων που έχουν εξαπλωθεί σαν μανιτάρια;
