Το σταυροδρόμι της κοινής λογικής

της Δέσποινας Κουτσούμπα Είναι μερικές φορές που αισθάνεσαι να σου ξεριζώνουν την καρδιά. Φωνάζεις, φωνάζεις και νομίζεις πως δεν υπάρχει κανείς να σε ακούσει. Μοιάζει με εφιάλτη, προσπαθείς να μην αισθανθείς ανήμπορος, να μη δειλιάσεις και να συνεχίσεις να παλεύεις γιατί έχεις δίκιο. Είναι από εκείνες τις φορές… Απεργούσαμε, μαζί με όλο το υπόλοιπο δημόσιο, για να μην απολυθούν 200 συνάδελφοί μας. Για να μην ξεριζωθεί η καρδιά της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, οι σχεδιαστές μας, οι εργάτες μας, οι βιβλιοθηκονόμοι, άνθρωποι που έχουν δώσει τη ζωή τους για την Αρχαιολογική Υπηρεσία και τώρα τους διώχνουν. Έτσι, χωρίς λόγο. Για το τίποτα. Γιατί η Τρόικα ζήτησε ανθρωποθυσίες. Χτύπησε το τηλέφωνο: το Υπουργείο Πολιτισμού ζητά να συζητηθεί εκ νέου η αναστολή εκτέλεσης της προσωρινής απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας στην προσφυγή μπλα μπλα μπλα. Η ουσία: το Υπουργείο μας προχωρά σε όποιες ενέργειες μπορεί να κάνει προκειμένου να μπορέσει να αποσπάσει άρον άρον τις αρχαιότητες από το σταθμό Βενιζέλου. Συνεχίζει να θέλει να τις ξηλώσει. Πέρα από κάθε επιστημονική λογική, αφού είναι διεθνώς αποδεκτό ότι ο δρόμος, το σταυροδρόμι και τα κτίρια που έχουν αποκαλυφθεί αποτελούν ένα από τα πιο σημαντικά σύνολα για την κατανόηση της ιστορίας της βυζαντινής πόλης. Είναι ένα πραγματικό ταξίδι στο παρελθόν… Πέρα από κάθε τεχνική λογική, αφού πλέον το επιχείρημα «μετρό και αρχαία δεν μπορούν να συνυπάρχουν» έχει καταρριφθεί προ πολλού. Πέρα από κάθε διοικητική λογική, αφού μια απλή αναπομπή της Υπουργικής Απόφασης του περασμένου Γενάρη, που εκδόθηκε πολύ πριν ενεργοποιηθεί η διεθνής επιστημονική κοινότητα και οι πολίτες της Θεσσαλονίκης για να σώσουν το βυζαντινό σταυροδρόμι, θα ήταν αρκετή για να προχωρήσουμε σε μια λύση. Άλλωστε, αυτό έχει προταθεί και από την Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Πέρα από κάθε λογική διαχείρισης του έργου, αφού εδώ και μήνες η προσπάθεια της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΠΟ και της Αττικό Μετρό να «παρακάμψουν» τις αντιδράσεις, αρχικά με απειλές («θα απενταχθεί το έργο»), με ψέματα ή μισές αλήθειες («δεν υπάρχει λύση συνύπαρξης»), εκβιάζοντας (απέλυσαν όλοι το προσωπικό και έκλεισαν το εργοτάξιο μόλις ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων ζήτησε να γίνει επισκέψιμος ο χώρος!), μετά διά της πλαγίας («να αποσπάσουμε τις αρχαιότητες και μετά βλέπουμκε…») το μόνο που έχει καταφέρει είναι να… καθυστερεί το έργο που υποτίθεται ότι θέλει να προχωρήσει. Πέρα ακόμη και από κάθε πολιτική λογική, αφού οι ίδιος ο Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού δήλωνε ότι «τα αρχαία του Μετρό» αποτελούν «εθνική υπόθεση». Γιατί λοιπόν; Επειδή η Αττικό Μετρό δεν θέλει να κάνει καμιά αλλαγή στον τρόπο που με το έτσι-θέλω διαχειρίζεται το –κατά τα άλλα δημόσιο– έργο; Ίσως επειδή το έργο δεν προχωρά ούτε στα υπόλοιπα μέτωπα, και οι αρχαιότητες είναι ένας εύκολος τρόπος να κρυφτούν οι καθυστερήσεις, οι λάθος σχεδιασμοί και οι υπερκοστολογήσεις; Ή ίσως επειδή μικροκομματικές σκοπιμότητες επιβάλλουν κάποιοι να φαίνονται ως «υπερασπιστές» και κάποιοι ως «πολέμιοι» του Μετρό της Θεσσαλονίκης; Δημοτικές εκλογές έρχονται γαρ… Όποιος κι αν είναι ο λόγος, αυτό που νιώθουμε όλοι είναι απλό: το ξήλωμα των αρχαιοτήτων πάει χέρι χέρι με το ξήλωμα των ανθρώπων. Το ξήλωμα του παρελθόντος πάει χέρι χέρι με το ξήλωμα της ζωής μας. Και θέλουν να το συνηθίσουμε. Δεν υπάρχουν πια δεδομένα, κατακτήσεις, συνταγματικά κατοχυρωμένες αρχές. Τα αρχαία θα ξηλώνονται, όσο σημαντικά κι αν είναι, όταν το ζητήσουν οι εργολάβοι. Η Αρχαιολογική Υπηρεσία θα ξηλώνεται σιγά σιγά, γιατί αυτό θέλουν οι «επενδυτές». Οι εργαζόμενοι θα ξηλώνονται, είτε είναι συμβασιούχοι, είτε είναι μόνιμοι –και θα αντικαθίστανται από άλλους, φτηνότερους. Καμιά φορά θα δουλεύουν και για μήνες απλήρωτοι. Η ζωή μου, η ζωή σου, θα ξηλώνεται, καμιά φορά χωρίς ιδιαίτερο λόγο, έτσι για να συνηθίζεις εσύ κι οι γύρω σου ότι η μόνη σταθερά πλέον θα είναι η ανασφάλεια. Κι όποιος έχει το πεπόνι και το μαχαίρι κανονίζει: αν αρθεί η προσωρινή διαταγή του ΣτΕ, ως το Γενάρη που θα είναι η κανονική εκδίκαση της προσφυγής του Δήμου, μάλλον δεν θα υπάρχει πλέον σταυροδρόμι για να το συζητάμε… Τότε, ας αποφασίσει ό,τι θέλει το ΣτΕ. Η όποια απόφασή του θα είναι πλέον ανεφάμοστη. Η λογική του «ισχυρού». Ας ξαναγυρίσουμε στον εφιάλτη της αρχής: το χειρότερο είναι να αισθάνεσαι ότι φωνάζεις και δεν σε ακούει κανείς. Έτσι θέλουν να μας κάνουν να νιώσουμε, για να πάψουμε να φωνάζουμε, να πάψουμε να διεκδικούμε το δίκιο –πολλές φορές απλώς την κοινή λογική! Όμως, είναι απλώς ένα κακό όνειρο. Στην πραγματική ζωή υπάρχουν πολλοί με τους οποίους μπορείς να μοιραστείς την αγωνία, να μιλήσεις, να συμφωνήσεις σε όσα κάποτε ήταν για όλους μας αυτονόητα. Να ενώσεις τη φωνή σου. Κι αυτό θα κάνουμε τη Δευτέρα στις 6 μμ: μια ανθρώπινη αλυσίδα για να μην ξηλωθεί το βυζαντινό σταυροδρόμι κι όσα αυτό συμβολίζει. Την δική μας λογική. Το παρελθόν και το μέλλον αυτής της πόλης. Την καρδιά μας…

*Η Δέσποινα Κουτσούμπα είναι πρόεδρος του Δ.Σ. του Συλλόγου των Ελλήνων Αρχαιολόγων