Το συντακτικό και το λεξιλόγιο της Θεσσαλονίκης

Λέξεις: Χρήστος-Ερμής Λαζάρου Εικόνα: Γιάννης Τριανταφυλλόπουλος

Το συντακτικό μιας πόλης ή ενός δομημένου περιβάλλοντος αποτελεί τον τρόπο με τον οποίο είναι χτισμένη αυτή η πόλη. Συνιστά τον πολεοδομικό και τον χωρικό σχεδιασμό. Όπως αντίστοιχα τοποθετούμε λέξεις σε σειρά μέσα σε μια πρόταση έτσι τοποθετούμε και κτίσματα, οδούς, λεωφόρους και πεζόδρομους στον αστικό ιστό.

Αν και η Θεσσαλονίκη δεν φημίζεται για την αρχιτεκτονική και την ποιότητα ζωής που προσφέρει, θα ήταν ασφαλές να πούμε ότι το συντακτικό της είναι καλό. Με άλλα λόγια η Θεσσαλονίκη είναι σχεδιασμένη με αρκετά σωστό τρόπο. Αναπτύσσεται γραμμικά κατά μήκος του Θερμαϊκού κόλπου και αμφιθεατρικά προς το Χορτιάτη και το Ρετζίκι. Διαχέεται κυρίως από κάθετες και οριζόντιες οδούς που ακολουθούν το γεωγραφικό περίγραμμα και διευκολύνουν τον προσανατολισμό των κατοίκων.

Όσον αφορά το παραλιακό μέτωπο, αυτή τη στιγμή υπάρχουν δύο βασικά σημεία που προσφέρουν αποτελεσματικά αλληλεπίδραση με τη θάλασσα. Η παλιά και η νέα παραλία. Ακόμα παρατηρούμε ότι υπάρχουν αρκετά ανοίγματα μέσα στη πόλη με τη μορφή πλατειών. Το γεγονός αυτό ικανοποιεί τη συνθήκη-σχέση μεταξύ κενών και πλήρων.

Κάτι άλλο εξίσου σημαντικό είναι οι χρήσεις που υπάρχουν μέσα στον αστικό χώρο. Συχνά επικρατεί σαν τάση στον πολεοδομικό κλάδο ο διαχωρισμός των χρήσεων σε μια πόλη. Δηλαδή σχεδιάζονται ξεχωριστές περιοχές με συγκεκριμένες χρήσεις (πχ. Βιομηχανική περιοχή). Αυτό το φαινόμενο οδηγεί σε περιοδικές απομονώσεις και αύξηση της εγκληματικότητας ενώ επίσης κατακεραυνώνεται η αστική ζωντάνια. Πιο συγκεκριμένα, οι περιοχές με γραφεία και επιχειρήσεις ερημώνουν το βράδυ ενώ το πρωί έχουν κίνηση και δράση. Οι οικιστικές περιοχές ερημώνουν κατά την ημέρα και γεμίζουν με ανθρώπους μετά το απόγευμα. Αυτό οδηγεί σε ένα παθητικό και ίσως βαρετό τρόπο ζωής.

Στη Θεσσαλονίκη αυτό δεν συμβαίνει. Οι περισσότερες περιοχές διαθέτουν μεικτές χρήσεις και αρκετή ζωντάνια.

Τέλος, ένα λάθος του συντακτικού είναι η έλλειψη πράσινων χώρων. Δυστυχώς σε αυτό τον τομέα δεν προβλέφθηκε επαρκής σχεδιασμός.

Σχετικά με το λεξιλόγιο της πόλης, σε αυτή τη περίπτωση αναφερόμαστε σε μοναδιαία αντικείμενα, κτήρια, τα οποία αντιλαμβανόμαστε ως λέξεις σε ένα κείμενο. Εδώ είναι πασιφανές ότι υπάρχει πρόβλημα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι λέξεις με τις οποίες γράφτηκε το κείμενο της Θεσσαλονίκης ήταν ως επί το πλείστον βρισιές.

Φυσικά αναφέρομαι στις περίφημες πολυκατοικίες. Τετράγωνα και βρώμικα κτίσματα χωρίς συγκεκριμένο αρχιτεκτονικό στυλ που αποτελούν το βασικό κύτταρο της πόλης και εξαπλώνονται παντού προς όλες τις κατευθύνσεις.

Φυσικά δεν είναι τυχαίο ότι οι βρισιές αποτελούν βασικό κομμάτι του καθημερινού λόγου όλων των κατοίκων της Θεσσαλονίκης…