Το τέλος της Ζώνης καινοτομίας ή μια ζώνη που έγινε βραχνάς…

Σεπτέμβριος του 2010 ήταν όταν έγραφα στο blog μου:“Επανεκκίνηση έκανε στις 8/10/2010 η Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας (ΑΖΚ), υπογράφοντας μνημόνιο συνεργασίας με τους κυριότερους εκπαιδευτικούς, ερευνητικούς και επιχειρηματικούς φορείς της Θεσσαλονίκης. Εννέα φορείς, κάτω από την ομπρέλα της ΑΖΚ, δεσμεύτηκαν να κάνουν πράξεις τα όσα οραματίζονται για την ανάπτυξη της καινοτομίας στη Θεσσαλονίκη”.

«Κανένα υπουργείο και καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να παράγει από μόνη της καινοτομία. Το κράτος θέτει απλά το θεσμικό πλαίσιο” δήλωνε η τότε Υπουργός Παιδείας.

Πρώτη φορά σε εκείνη την εκδήλωση άκουσα τον τότε νέο πρόεδρο του ΔΣ της ΑΖΚ καθηγητή Λευτέρη Ιακώβου να μιλάει για το όραμα του για αυτή. Έναν άνθρωπο που συμπάθησα από την πρώτη στιγμή και είχα την ευκαιρία να γνωρίσω καθώς πέρασε και από το Open Coffee ώστε να δει και να γνωρίσει προσπάθειες made in Greece. Γιατί η Ζώνη δεν θα ήταν μόνο για τις μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού που θα ίδρυαν σε αυτήν τμήματα τους, αλλά και όλες οι μικρές ελληνικές εταιρείες που θα δραστηριοποιούνταν γύρω τους.

“Το χειρίστηκε καλά το θέμα. Με τρομάζει και με χαροποιεί παράλληλα το γεγονός πως 10 άνθρωποι όλοι κι όλοι, από δέκα φορείς της πόλης μπορούν να προχωρήσουν το εγχείρημα. Πόσο δύσκολο θα είναι άραγε να συνεργαστούν;”. Έλα ντε… 20 μήνες αργότερα τραβούν την πρίζα του εγχειρήματος. Μίας προσπάθειας που δεν απέδωσε.

“Είναι ξεκάθαρο πως υπάρχει πολιτική βούληση. Η καινοτομία είναι της μόδας και φοριέται πολύ. Δεν θέλει να είσαι διάνοια για να καταλάβεις πως η ανάπτυξη της οικονομίας είναι μονόδρομος και η αλλαγή της κουλτούρας από κρατοδίαιτες σε καινοτόμες επιχειρήσεις, η λύση σε πολλά από τα σημερινά προβλήματα (βλ. έλλειμμα, ανεργία). Συνεπώς η ΑΖΚ εκκινεί ξανά με ούριο άνεμο”. Γύρισε ο αέρας και η πολιτική βούληση άλλαξε όπως διαβάζω στις σχετικές αναφορές στον τοπικό τύπο.

Τι έγινε όμως το διάστημα που πέρασε; Η αλήθεια είναι πως δεν έχω εσωτερική πληροφόρηση, έχω όμως αντίληψη γύρω από το θέμα ως ένα ενεργό μέλος του εγχώριου γαλατικού χωριού, που παρά την τρέλα του συστήματος προσπαθεί να αλλάξει το επιχειρηματικό τοπίο. Υπήρχαν δύο βασικοί παράγοντες. Ο πρώτος ήταν αυτός της χωροθέτησης που ειλικρινά δεν πιστεύω πως ένοιαζε πραγματικά τους υποψήφιους ενοίκους της ΑΖΚ. Ο δεύτερος ήταν τα κίνητρα ένταξης σε αυτήν, τα οποία ήταν καθοριστικά ώστε να γίνει ελκυστική η ένταξη εταιρειών του εξωτερικού ή της ημεδαπής. Σε αυτό το κομμάτι χρειάζονταν νομοθετικές ρυθμίσεις που θα περιελάμβαναν φορολογικά και αναπτυξιακά κίνητρα. Ειδικά οι αλλαγές στο φορολογικό πλαίσιο, σε μία χώρα που ποτέ δεν κατάφερε να το διατηρήσει σταθερό από τη μία χρονιά στην άλλη τα τελευταία 30 περίπου χρόνια, εν καιρό μνημονίου απέτρεπε την επιτυχή ολοκλήρωση του οράματος.

“Όμως κάνανε ένα λάθος οι μισοί σχεδόν ομιλητές του πάνελ. Δηλώσανε ευθαρσώς πως πολιτεία και πανεπιστήμια είναι έτοιμα για μία συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα και τους επενδυτές, αφήνοντας μία αίσθηση πως οι τελευταίοι είναι αυτοί που υστερούν. Δεν νομίζω. Συμφωνώ ότι έχουν κάνει πρόοδο όμως το δημόσιο πρέπει να «ακούσει» και να προσφέρει τα απαραίτητα”. Το όραμα δυστυχώς από μόνο του ποτέ δεν επαρκεί.  Ούτε οι καλές προθέσεις των ανθρώπων που ετρέξαν την τελευταία διετία την ΑΖΚ, ούτε των φορέων που υπέγραψαν τότε το μνημόνιο συνεργασίας.

Συμπέρασμα; Δεν χρειαζόμαστε ζώνη. Τιράντες χρειαζόμαστε και μάλιστα τεντωμένες, έτσι ώστε να τραβούν προς τα επάνω την επιχειρηματικότητα. Ακούει όμως κανείς;