Στου Φωκά στην Ερμού, την εποχή της αθωότητας

Μερικά λουκέτα ξεπερνούν την κρίση και αγγίζουν τα όρια του συναισθήματος, τη χώρα της νοσταλγίας. Το κλείσιμο πριν 4 χρόνια του ιστορικού καταστήματος Φωκάς, στη γωνία Ερμού και Βενιζέλου, για παράδειγμα. Το κατάστημα βρίσκεται εκεί από το 1936, τότε η εταιρία λεγόταν Βεργόπουλος, και από το 1958 μετονομάστηκε σε Φωκάς ΑΕ. Το κλείσιμο του καταστήματος είναι απόρροια των σοβαρών οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η εταιρία, που έχει καταθέσει αίτηση υπαγωγής στο άρθρο 99 που θα εκδικαστεί σε λίγες μέρες. Υπάρχουν άνθρωποι απλήρωτοι, οικογένειες που υποφέρουν, πιστωτές, τράπεζες που παίρνουν κάθε ευρώ από τις αγορές που κάνεις εκεί με την πιστωτική, δράματα. Αυτό είναι η είδηση.

Πίσω από την είδηση όμως υπάρχει η Ιστορία. Το συγκεκριμένο κατάστημα αποτελεί για την πόλη έναν τόπο αναμνήσεων. Για τις περισσότερες μεγάλες πόλεις της Δύσης υπάρχουν πολυκαταστήματα που αποτελούν κομμάτι της ιστορίας τους, μέρος του αστικού τους πολιτισμού. Για τη Θεσσαλονίκη ο Φωκάς της Βενιζέλου ήταν ένα τέτοιο κομμάτι.

Από τις δεκαετίες μετά τον πόλεμο, μέχρι σχεδόν τα μέσα του ογδόντα και ανεξάρτητα από το άνοιγμα του μεγάλου ομώνυμου καταστήματος της Τσιμισκή και το πέρασμα στο life style των επώνυμων, το κατάστημα στη συμβολή με την Έρμου αποτέλεσε τη ναυαρχίδα των οικογενειακών αγορών στη Θεσσαλονίκη.

Για πάρα πολλά χρόνια ο τόπος που οι νονές πήγαιναν τα βαφτισίμια το Πάσχα να αγοράσουν τα καλά τους ρούχα, οι κυρίες τα φορέματα της εξόδου και οι κύριοι την ενδυμασία περιπάτου τους, ήταν αυτό το κατάστημα.

Η ατάκα θα κατέβουμε στην αγορά για ψώνια, περιλάμβανε πάντα εντός της μια επίσκεψη στο σχεδόν αρχαίο κτίριο του Φωκά, ένα αλισβερίσι με τις ευγενικές πωλήτριες που ήταν εκεί πίσω από τους πάγκους έτοιμες να σου δείξουν τα τελευταία πρετ α πορτέ της μόδας, οι σακουλές με το γνωστό μπλε λογότυπο βρίσκονταν σε άπειρα χέρια, κυρίως τις προεόρτιες περιόδους.

Ανάμεσα στα έθιμα της πόλης περιλαμβάνονταν για περισσότερα από εβδομήντα χρόνια ένα πέρασμα από κει και ακόμα και τις εποχές που ο τρόπος του shopping άλλαξε δραματικά επιβάλλοντας νέες αγορές και άλλες καταναλωτικές συνήθειες στο πατάρι του Φωκά υπήρχαν παλιές Θεσσαλονικιές ή ακόμα και κυρίες από την επαρχία που είχαν μια επίσκεψη στα δοκιμαστήρια του στις προτεραιότητες τους. Η ατάκα το πήρα από του Φωκά ήταν κάτι σαν στάτους αγορών.

Η μυρωδιά, τα ρούχα, η αναλλοίωτη αίσθηση της άρνησης του χρόνου να περάσει πάνω από το κτίριο αυτό ήταν κυρίαρχη μέχρι το τέλος. Η θαυμαστή σκάλα με τα σιδερένια κάγκελα ήταν ιεροτελεστία.

Μια γειτονιά που αποτέλεσε την εμπορική καρδιά της πόλης μέχρι τα τέλη του εβδομήντα σήμερα ρημάζει με τα περισσότερα καταστήματα της κλειστά. Η μεταφορά της πιάτσας σε άλλα σημεία, στην αρχή στην Αγίας Σοφίας, μετά στην Τσιμισκή και εσχάτως στη Μητροπόλεως και την Κορόμηλα, έφερε το μαρασμό της περιοχής. Ήταν ζήτημα χρόνου το τέλος, ήρθε και η κρίση και η κακή διαχείριση και την αποτέλειωσε.

Το κατάστημα Φωκάς δεν υπάρχει πια. Φυλάω ως ανάμνηση μια μεγάλη εβδομάδα που είχαμε κατέβει οικογενειακώς εκεί να αγοράσουμε τα Λαμπριάτικα, ένα ζευγάρι άσπρα παπούτσια που καμάρωνα σα γύφτικο σκεπάρνι όταν τα φορούσα, ένα ταγιέρ της μαμάς μου για την περίσταση και μετά περάσαμε απέναντι στο Σταυρίδη να πάρει και ο πατέρας μου ένα κοστούμι. Ήταν το 1975 και τα ψώνια ήταν πάντα μια ιεροτελεστία, διότι ήταν σπάνια υπόθεση. Λίγο μετά άνοιξε ο Φωκάς στην Τσιμισκή και όλα άλλαξαν.

*Στις 17 Μαρτίου 2014 για το ποσό των 40.000 ευρώ η εταιρία ενδυμάτων Φωκάς τέθηκε από το δικαστήριο σε πτώχευση. Τα χρέη της ανέρχονταν σε 70 εκατομμύρια ευρώ και αφορούν το κράτος, τους εργαζόμενους, προμηθευτές και πιστωτές.