Τοπική Αυτοδιοίκηση: Πάθη χωρίς Ανάσταση
Οι απαστράπτουσες εξαγγελίες και η γκρίζα πραγματικότητα
Λέξεις: Νίκος Φωτίου
Για να μπούμε στο κλίμα των ημερών
Εν αρχή ήν η αυτοδιοίκησις
Και ελόγχισεν την πλευράν αυτής εκατόνταρχος Σκουρλέτης διά της απλής αναλογικής και το χάος εγένετο μέγα.
Είτα ελθών ανθύπατος Θεοδωρικάκος ησέλγησεν επ’ αυτής κατά συρροήν.
Έσχατος ενέσκηψεν πελεκυφόρος Βορίδης και επελέκησεν αυτήν σφόδρα, ποιήσας αυτήν κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν αυτού.
Η δε εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα φιλοκαισαρική ΚΕΔΕ, νίπτουσα τας ιδικάς της χείρας -πολύ προσεκτικά- κατέλιπεν αυτήν εις χείρας πραιτόρων.
Οι απαστράπτουσες εξαγγελίες και η γκρίζα πραγματικότητα
- Χρηστή διοίκηση και διαφθορά
Στις 14.04.21 η κυβέρνηση -με σύμπασα την αντιπολίτευση απέναντι- ψήφισε τον νόμο «Σύστημα Εσωτερικού Ελέγχου του Δημοσίου». Θα μπορούσε να είναι θετικό νομοθέτημα, χρήσιμο εργαλείο για τον έλεγχο και την πρόληψη της διαφθοράς και της απάτης.
Είναι, όμως;
– Οι Μονάδες Εσωτερικού Ελέγχου (ΜΕΕ) θεσμοθετούνται με τον Ν.4622/2019, άρθρα 82, 83. Δεν αποτελούν, στην ουσία, αυτοτελείς υπηρεσίες των ΟΤΑ, αφού λειτουργούν υπό τον συντονισμό, τον έλεγχο και την αξιολόγηση της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ) – η οποία υπάγεται απευθείας στον πρωθυπουργό- και όχι για λογαριασμό των δήμων και των αναγκών τους για σχεδιασμό και προγραμματισμό πολιτικών και δαπανών.
-Οι ΜΕΕ, ως εξαρτώμενες από την ΕΑΔ, θα αποκτήσουν, παρά τις διαβεβαιώσεις Βορίδη, πλην του προληπτικού και κατασταλτικό χαρακτήρα, ενώ στην πράξη, οι ΟΤΑ θα αδυνατούν να διενεργήσουν ποιοτικούς ελέγχους, αναγκαίους για βελτίωση και αναβάθμιση των δικών τους υπηρεσιών.
Η σύμπλεξη ΕΑΔ-ΜΕΕ αποτελεί έναν αδιαφανή μηχανισμό, υπό μανδύα ανεξαρτησίας, με ανοιχτές τις δυνατότητες να κατευθύνεται από υδροκέφαλα, παραθεσμικά ή ιδιωτικά κέντρα παρακάμπτοντας το δημόσιο συμφέρον και, εν τέλει, τη δημοκρατική διακυβέρνηση.
- Σύσταση και λειτουργία Δημοτικών Συμβουλίων
Ο πρώην ΥΠΕΣ Θεοδωρικάκος, υπό το πρόσχημα της επίλυσης πραγματικών προβλημάτων διοίκησης που προκάλεσε η απλή αναλογική, εισήγαγε ένα πλέγμα νόμων και απορρυθμιστικών ρυθμίσεων:
– Διαμορφώθηκαν εύθραυστες -γκρίζες- πλειοψηφίες των μειοψηφικών δημάρχων με συναλλαγές κάτω από το τραπέζι.
– Στις ψηφοφορίες τα λευκά δεν καταμετρώνται και οι ψηφίζοντες «λευκό» καθίστανται «αόρατα πρόσωπα».
– Δημοτικοί σύμβουλοι «μετεπήδησαν» αθρόα προς τις κατέχουσες την εξουσία μειοψηφικές παρατάξεις των δημάρχων χάριν μισθολογικών απολαβών και κατάληψης αμειβόμενων θέσεων.
Στον Δήμο Θεσσαλονίκης, π.χ., ο νυν δήμαρχος, ο οποίος διαθέτει πλέον 4 στους 49 συμβούλους(!), παζάρεψε με αδιαφανείς «διαβουλεύσεις» μιαν ετερόκλητη πλειοψηφία «προθύμων», κατά δήλωσίν τους «συγκινημένων και αγωνιζόμενων για το καλό των πολιτών και του τόπου».
– Καταρρακώθηκε η εξουσία και το κύρος του Δημοτικού Συμβουλίου με αφαίρεση των βασικότερων αρμοδιοτήτων του και παραπομπή των μειζόνων θεμάτων σε υποκείμενα όργανα (Οικονομική Επιτροπή, Επιτροπή Ποιότητας Ζωής), ενώ παράλληλα ενισχύθηκε ο συγκεντρωτισμός με τη διεύρυνση των εξουσιών του δημάρχου.
Οικονομική Επιτροπή: Η πραγματική εξουσία
Η Οικονομική Επιτροπή προβιβάστηκε σε «αναθέτουσα αρχή», οι αρμοδιότητες της διογκώθηκαν και κατέστησαν όλες «αποκλειστικές», δηλαδή το Δημοτικό Συμβούλιο δεν έχει λόγο(!), ενώ η πλειοψηφία των μελών της χαρίστηκε με αυταρχική «ρύθμιση» στην, κατά κανόνα, μειοψηφική παράταξη του δημάρχου.
Για του λόγου το αληθές, αν αντιπαραβάλει κανείς τις Ημερήσιες Διατάξεις του Δημοτικού Συμβουλίου με αυτές της Οικονομικής Επιτροπής, θα διαπιστώσει ότι στις μεν πρώτες κυριαρχούν θέματα μηδαμινού ενδιαφέροντος, ενώ στις δεύτερες αποφασίζονται και διακινούνται εκατομμύρια για έργα, συμβάσεις, προμήθειες και υπηρεσίες. Εσχάτως δε, με τηλεκατευθυνόμενη τροπολογία (ν. 4795/17.04.21, άρθρο 65), αποφασίζει ακόμη και για την ίδρυση ή συμμετοχή του Δήμου σε Αναπτυξιακούς Οργανισμούς ΟΤΑ(!).
Οι συνεδριάσεις εξελίχτηκαν σε μιαν ανιαρή διαδικασία και το Δημοτικό Συμβούλιο κατέστη γλάστρα με βασιλικό πλατύφυλλο και δροσερό.
– Επιπλέον, αφαιρέθηκαν και οι ελάχιστες αποφασιστικές αρμοδιότητες από τις Δημοτικές Κοινότητες. Ακόμη και εάν παραιτούνταν αύριο όλα τα μέλη των Κοινοτικών Συμβουλίων της χώρας, κανείς δεν θα έπαιρνε χαμπάρι, λόγω του μηδενικού αποτυπώματός τους στη διοίκηση των δήμων. Απόδειξη, το γεγονός ότι καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας, οι εξαφανισμένες Κοινότητες δεν έπαιξαν τον παραμικρό ρόλο.
- (Κάθε άλλο παρά) Προσωρινές ρυθμίσεις λόγω πανδημίας
Με σειρά «προσωρινών» ρυθμίσεων και ΚΥΑ του ποδαριού (κάποιες ακυρώθηκαν από το ΣτΕ) επιχειρήθηκε να λυθεί με φιλοδοξίες τετραγωνισμού του κύκλου το σοβαρότατο θέμα «Δημόσιος χώρος για τους πολίτες ή για τους επιχειρηματίες;». Οδυνηρή κατάληξη, μεταξύ άλλων, το φιάσκο του «Μεγάλου Περίπατου» στην Αθήνα ή η Κανονιστική πράξη για τη χρήση των κοινόχρηστων χώρων του Δήμου Θεσσαλονίκης, που δημιούργησε σοβαρές επιφυλάξεις και καταγγέλθηκε από σωματεία κατοίκων ως τραπεζοκαθισματοποίηση του δημόσιου χώρου.
- Τρίτσης κατά Φιλόδημου
Με Κοινή Υπουργική Απόφαση (14.04.20) ανακοινώθηκε το Πρόγραμμα έργων και δράσεων της Αυτοδιοίκησης, «Αντώνης Τρίτσης», αρχικού ύψους 2,5 δισ. Ευρώ, σε αντικατάσταση του καταργηθέντος «Φιλόδημου» της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Στην πραγματικότητα, το πολυδιαφημισμένο κονδύλι αποδείχτηκε αρκετά μικρότερο του μισού και πολλά έργα, για τα οποία οι δήμαρχοι δεσμεύτηκαν στους δημότες τους, τινάχτηκαν στον αέρα.
- Άνθρακες και το ξεκαθάρισμα αρμοδιοτήτων μεταξύ κράτους και αυτοδιοίκησης
Με αλλεπάλληλες εξαγγελίες της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού θα αντιμετωπιζόταν πάραυτα το σοβαρότατο πρόβλημα κατανομής των αρμοδιοτήτων μεταξύ Κράτους και Δήμων/Περιφερειών/Αποκεντρωμένων Διοικήσεων. Συστάθηκαν δύο διαδοχικές επιτροπές με το ίδιο ακριβώς αντικείμενο(!), δημοσιοποιήθηκε το 140 σελίδων πόρισμα της «επιτροπής Κοντιάδη» και όλα πήγαν άπατα στις καλένδες του υπουργού Βορίδη, γιατί Αυτός έχει άλλες προτεραιότητες και από τον προκάτοχό του αλλά και από τις εξαγγελίες της κυβέρνησής του.
Τέλος, νέος νόμος επαπειλείται από τον «όλα τα σφάζω, όλα τα μαχαιρώνω» υπουργό Βορίδη, με τον οποίο θα «αποκαθίσταται η κυβερνησιμότητα στην Αυτοδιοίκηση». Αυτόν περίμενε η έρμη, που σερνόταν χρόνια ανύμφευτη και αναποκατάστατη…
Καλή Ανάσταση!
*Ο Νίκος Φωτίου είναι πρώην αντιδήμαρχος Διοικητικής Μεταρρύθμισης Δήμου Θεσσαλονίκης
