Τώρα που έσβησαν τα φώτα του Φεστιβάλ Επταπυργίου

Λέξεις: Άννα Μυκωνίου

Τώρα που έσβησαν τα φώτα του Φεστιβάλ Επταπυργίου και ο χώρος εκεί πάνω άδειασε από ζωντάνια και δημιουργία, έμεινε ένα μικρό κενό μέσα μου, που θα με βασανίζει, αλλά που ξέρω ότι θα γεμίσει και πάλι τον ερχόμενο Ιούνιο, όταν θα ανηφορίσω ξανά προς το μνημείο.

Είναι ένας χώρος μοναδικής ομορφιάς, με βαριές μνήμες και ιδιαίτερη αισθητική. Μας καθορίζει αυτή η αισθητική του: στις επιλογές των εκδηλώσεων, των συνεργατών, των καλλιτεχνών. 

Οι ζυμώσεις για τις καλλιτεχνικές επιλογές ξεκινούν πολλούς μήνες πριν. Μας ενδιαφέρει να υπάρχει ισορροπία αλλά και συνέργειες ανάμεσα στους καλλιτεχνικούς φορείς. Μόνος του κανένας δεν μπορεί να κάνει θαύματα. Χαιρόμαστε που φιλοξενούμε τις μεγάλες ορχήστρες μας, τα ταλέντα της MOUSA, χορωδίες, σπουδαίους ενορχηστρωτές, εξαιρετικούς μαέστρους και μουσικούς, σκηνοθέτες, σκηνογράφους, ενδυματολόγους, φωτιστές. Αυτός πρέπει να είναι και ο ρόλος μας, να συνεργαζόμαστε, να αναδεικνύουμε και να δίνουμε ευκαιρίες!

Οι φετινές εκδηλώσεις κράτησαν πάνω από μήνα, ενάμιση με την προετοιμασία και το στήσιμο της υποδομής του χώρου. Κάναμε έναρξη με τον θρύλο Διονύση Σαββόπουλο και την ΣΟΔΘ. «Γεννήθηκα στη Σαλονίκη». Στην πρώτη δια ζώσης συνάντηση μας με τον Σαββόπουλο-γιατί είχαμε μιλήσει για την προετοιμασία με βιντεοκλήσεις- ένιωσα ότι είχε μεγάλη βαρύτητα γι’αυτόν, όλο αυτό που ετοιμάζαμε. 

Είχε φροντίσει, με τις επιλογές των τραγουδιών του, να ορίσει την πορεία του, την προσωπική και καλλιτεχνική. Και συνόδευε τα τραγούδια του με μια σκέψη, ή μια τρυφερή ανάμνηση από την ζωή του. Στις πρόβες ακούσαμε την « Άσπα»- το τραγούδι που είχε γράψει για την αγαπημένη του σύζυγο, πριν πολλές δεκαετίες. Φανταστείτε την έκπληξη μου όταν η ίδια η Άσπα μου εκμυστηρεύτηκε ότι δεν το είχε ακούσει ποτέ πριν, γιατί απλά δεν το έλεγε ποτέ στις συναυλίες του. Και η πρεμιέρα του Φεστιβάλ μας ξεκίνησε σαν μια μαγεία……, που δεν ολοκληρώθηκε όμως, γιατί…. θες για γούρι, θες γιατί δεν άντεξαν τόση ομορφιά οι ουρανοί, άρχισε μια δυνατή απρόβλεπτη βροχή, που κράτησε ώρες. 

Την συναυλία βιντεοσκοπούσε η ΕΡΤ3 και η πρώτη μου σκέψη, όταν άρχισε η βροχή, ήταν ότι δεν είχαμε καταφέρει να καταγράψουμε όλη αυτή την μαγική διαδρομή του Σαββόπουλου, στην πόλη του, στο εμβληματικό Επταπύργιο. Ξέροντας τις οικονομικές και τεχνικές δυσκολίες, του να ξαναστηθεί και πάλι η βιντεοσκόπηση την επομένη, που είχαμε την δεύτερη παράσταση, τηλεφώνησα μεσάνυχτα στον Φίλιο Στάγκο, τον Διευθυντή της ΕΡΤ3, να μοιραστώ μαζί του την στεναχώρια μου. «Θα το καταφέρουμε Άννα, μου είπε, μην στεναχωριέσαι, θα βρούμε τρόπο και αύριο θα είμαστε πάλι εκεί μαζί σας, με όποιο κόστος» Και κάπως έτσι η «Άσπα», που ήταν στο τέλος του προγράμματος, αποθανατίστηκε και μαζί της μια πορεία ετών, ενός από τους τελευταίους μεγάλους μας.! Κρατώ πολύτιμο φυλακτό τα λόγια του Διονύση Σαββόπουλου, για το Φεστιβάλ Επταπυργίου, τον νέο πολιτιστικό χώρο της Περιφέρειας κεντρικής Μακεδονίας.

Το φεστιβάλ συνεχίστηκε με «Τα τραγούδια του Αρτέμη/1922», το πρώτο αφιέρωμα μας στα 100 χρόνια από την Μικρασιατική καταστροφή. Σε αυτόν τον φορτισμένο χώρο συναντήθηκαν ηθοποιοί και μουσικοί, για να αφηγηθούν τα πάθη και τις περιπέτειες των προσφύγων, αλλά και την πορεία τους προς το φως και την ελπίδα. Κατάθεση ψυχής από την Εύη Σαρμή και τον Κώστα Ματσίγκο και ένα δέσιμο μοναδικό, υποδειγματικό. Αν και είχα διακρίνει μια κόπωση του κοινού, απέναντι σε αυτά τα αφιερώματα, τα σχόλια για τα «Τραγούδια του Αρτέμη» ήταν θερμά και η παράσταση ανέσυρε μνήμες και συγκίνησε.

Για τις «Μεγάλες φωνές» με την Συμφωνική ορχήστρα Νέων MOUSA, γράφτηκαν πολλά και δεν ξέρω τι πρέπει να προσθέσω. Η μεγάλη Μαρία Φαραντούρη, η αισθαντική Έλλη Πασπαλά η δροσερή Ανδριάνα Μπάμπαλη και η δική μας Εύη Σιαμαντά, επι σκηνής, σε υπέροχα τραγούδια. Θυμάμαι στην πρόβα όταν είδα την Εύη δίπλα σε αυτά τα μεγαθήρια, με την τεράστια καριέρα, σκέφτηκα ότι της το χρωστούσε η πόλη της, να είναι και αυτή ανάμεσα τους. Και όταν λίγο μετά με φώναξε η Φαραντούρη να με ρωτήσει «Ποια είναι αυτή η εξαιρετική τραγουδίστρια; Εγώ μαζί της Άννα, θα κάνω αφιέρωμα Gershwin στην Αθήνα.» σκέφτηκα ότι έτσι επιτελείται ο ρόλος μας και δικαιώνονται οι επιλογές μας.

Η Φαραντούρη, από τους πιο δοτικούς καλλιτέχνες και ανθρώπους που έχω γνωρίσει!!! Με φλόγα, με πάθος, με ενθουσιασμό σαν να ανέβαινε πρώτη φορά στην σκηνή. Και συζητήσεις, γέλια, εξομολογήσεις και ενδιαφέρον να μάθει και να στηρίξει όλο αυτό που κάνουμε στο Επταπύργιο. Κρατώ από εκείνη, σαν πολύτιμο δώρο, το τραγούδι που μου αφιέρωσε την δεύτερη βραδιά, από σκηνής, την «Ελένη» του Θάνου Μικρούτσικου.

Το «Ρέκβιεμ για την Σμύρνη» του Γιώργου Εμμανουήλ Λαζαρίδη με την ΚΟΘ, που ακολούθησε, μας χάρισε τις πιο δυνατές συγκινήσεις στο Φεστιβάλ. Παρακολουθήσαμε, μέσα από τις πρόβες, την γέννηση ενός εκπληκτικού νέου συμφωνικού έργου, που συνδιαλέγεται με τον ποιητικό λόγο του Σεφέρη. Το έργο αποτελεί μια παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές, αλλά και μια ευθύνη για μας, που 2 σχεδόν χρόνια πριν κάναμε την ανάθεση στον συνθέτη, να διαδώσουμε το έργο του σε όλη την Ελλάδα. Και ήρθε η πρεμιέρα και καταγράφηκε μέσα μου ως η πιο δημιουργική στιγμή του Κέντρου Πολιτισμού Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, ως τώρα. Είχαμε βάλει το λιθαράκι μας για να γεννηθεί ένα έργο και όπως είπε ο ίδιος ο Λαζαρίδης «..δεν υπάρχει μεγαλύτερη ώθηση για δημιουργία από μια έμπρακτη δήλωση εμπιστοσύνης και η διαδικασία της ανάθεσης για ένα μουσικό έργο δημιουργεί ένα πλαίσιο εμπιστοσύνης και αναμονής που χαρίζει φτερά στον δημιουργό».

Όλοι οι συντελεστές ξεπέρασαν τον εαυτό τους στην Πρεμιέρα και το κατάμεστο Επταπύργιο καταχειροκρότησε αυτό το μοναδικό Συμφωνικό έργο, αυτή την μοναδική βιωματική εμπειρία με την ηλεκτρική κιθάρα, τα μοιρολόγια, τα νανουρίσματα και τον λόγο του Σεφέρη. Το έργο βιντεοσκοπήθηκε, σε αυτή την παγκόσμια πρώτη παρουσίαση του, από την ΕΡΤ3 και σύντομα θα παρουσιαστεί στο κοινό.

Προβληματίστηκα αν θα έπρεπε να γράψω κάτι για την δεύτερη άτυχη βραδιά του «Ρέκβιεμ», που συζητήθηκε πολύ. Γράφω μόνο δυο λόγια για να επαινέσω το κοινό μας. Είχα καθίσει ψηλά στα επάνω διαζώματα, όταν ξαφνικά- λίγα λεπτά αφού είχε αρχίσει η παράσταση- μια περίεργη κίνηση στη σκηνή με έκανε να στρέψω το βλέμμα μου στον τενόρο μας, τον Γιάννη Χριστόπουλο. Ο Γιάννης έχασε τις αισθήσεις του και λιποθύμησε πάνω στην σκηνή και για όση ώρα κράτησε το συμβάν το κοινό μας νομίζεις…. πως δεν ανέπνεε. Παρακολουθούσε μόνο….ακίνητο….αμίλητο, με κομμένη την ανάσα τις προσπάθειες που έκαναν οι διασώστες. Και όταν ο Γιάννης Χριστόπουλος επανήλθε και προχώρησε προς τη έξοδο, που τον περίμενε το ασθενοφόρο, όρθιο το κοινό μας, τον χειροκρότησε και τον κατευόδωσε με ευχές για καλή ανάρρωση. Ζεστές στιγμές, που η τέχνη συναντά την ανθρωπιά.

Το Φεστιβάλ συνεχίστηκε με μια συμπαραγωγή με την Κρατική ορχήστρα Θεσσαλονίκης: το Γκαλά όπερας του Ραμόν Βάργκας. Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους τενόρους της γενιάς του, έναν σπουδαίο τραγουδιστή, μια φωνή που μας συγκλόνισε με το εύρος της. Έχω διηγηθεί και αλλού πως ξεκίνησε αυτή η πρόσκληση σε αυτόν τον καλλιτέχνη. Η πόλη μας αξίζει να παρακολουθεί τέτοιες παραγωγές και εμείς είμαστε εδώ για να τις υποστηρίζουμε. Και η σύντομη συναναστροφή μαζί του απέδειξε, για άλλη μια φορά, πώς όσο πιο αναγνωρισμένος είναι ένας καλλιτέχνης τόσο πιο απλός, προσηνής και καταδεκτικός είναι.

10 Άρπες Στις 13 & 14 Ιουλίου το Επταπύργιο γέμισε από τους ήχους της άρπας. 10 υπέροχες αρπίστριες, κρουστά και όμποε μας μάγεψαν με τους πειραματισμούς τους, τις εναλλακτικές μεταγραφές τους, αλλά και τις πρωτότυπες συνθέσεις που παρουσίασαν. Ήταν γλυκό το αποτύπωμα που μας άφησαν οι άρπες κάτω από την Πανσέληνο. Και ασφυκτικά γεμάτος ο χώρος και στις δυο βραδιές.

Το Φεστιβάλ Επταπυργίου 2022 ολοκληρώθηκε στις 18 &19 Ιουλίου με τους Καταραμένους ποιητές, σε κείμενα δικά μου, αφήγηση Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου, ερμηνεία Αλκίνοου Ιωαννίδη Μελα Γεροφώτη Nalyssa Green και σκηνοθετική επιμέλεια Θανάση Κολαλά. Μια εξαιρετική ομάδα σε μια παράσταση αρκετά απαιτητική που όμως κέρδισε -νομίζω – τις εντυπώσεις και πολλά καλά σχόλια. Κέρδισε όμως κυρίως η ποίηση εκείνες τις δυο βραδιές στην σκηνή του Επταπυργίου. Και η δύναμη του τυχαίου στην τέχνη αποδείχθηκε άλλη μια φορά συγκλονιστική. Κρατάω σαν φυλακτό μέσα μου την παύση που έκανε ο Παπασπηλιόπουλος στην πρεμιέρα και το βλέμμα του που υψώθηκε στον ουρανό του Επταπυργίου όταν πέταξε από πάνω μας κράζοντας…… εκείνο το κοράκι, λίγο πριν μιλήσουμε για το κοράκι του Πόε. Ένα ολόκληρο θέατρο ανατρίχιασε από τους συνειρμούς και εκείνος…. ήταν απλά σαν να το μάλωνε που εμφανίστηκε νωρίτερα. Είναι ελπιδοφόρο που η ποίηση έχει ακόμα κοινό, είναι ελπιδοφόρο που αυτή η φαινομενικά αντιεμπορική παραγωγή ήταν, 5 μέρες πριν, Sold out.

Κάθε Επταπύργιο είναι μια ξεχωριστή εμπειρία. Μας δίνει την ευκαιρία να μοιραστούμε στιγμές δημιουργικής αγωνίας με σημαντικούς ανθρώπους. Μα πάνω και πέρα από αυτό μας δίνει την ευκαιρία να επικοινωνήσουμε, άλλη μια φορά, με το κοινό της πόλης μας που αξίζει τον κόπο, τα ξενύχτια, τα ρίσκα. Και η προετοιμασία για το επόμενο Φεστιβάλ Επταπυργίου έχει ήδη αρχίσει!

* Η Άννα Μυκωνίου είναι πρόεδρος του Κέντρου Πολιτισμού της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και σπούδασε Γαλλική Φιλολογία στο ΑΠΘ. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι, στο πανεπιστήμιο Sorbonne IV, πάνω στη σύγχρονη λογοτεχνία και τη σύγχρονη τέχνη. Στη συνέχεια εκπόνησε διδακτορική διατριβή στο ίδιο Πανεπιστήμιο, με θέμα την σύγχρονη ποίηση του 20ου αιώνα, την οποία υποστήριξε το 1992. Δημοσίευσε πολλές μελέτες και άρθρα πάνω στα σύγχρονα λογοτεχνικά κινήματα, πάνω στο θέατρο, καθώς και μια μονογραφία πάνω στο έργο του Οδυσσέα Ελύτη με θέμα “Ελύτης – Σουρεαλισμός, η καταγραφή μιας επίδρασης”

Μετά το τέλος των σπουδών της, από το 1992 – 2015 δίδασκε Ελληνική, Παγκόσμια και Παιδική Λογοτεχνία στο τμήμα Βιβλιοθηκονομίας του ΤΕΙ Θεσσαλονίκης. Παράλληλα απασχολείται στην οικογενειακή επιχείρηση που εδρεύει στο Λάκκωμα Χαλκιδικής ως Γενική Διευθύντρια.

Από το 2015 διατελεί Πρόεδρος και Διευθύνουσα Σύμβουλος του Κέντρου Πολιτισμού Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.