Τουρισμός χαλαρά: μύθοι και πραγματικότητα για τη Θεσσαλονίκη

Λέξεις: Κωνσταντίνος Ζέρβας

Είναι αλήθεια ότι στη Θεσσαλονίκη της μηδενικής επιχειρηματικής δραστηριότητας, της χρόνιας αποβιομηχάνισης, της ανεργίας και της κρατικοδίαιτης οικονομίας, οποιαδήποτε ανάσα, οποιαδήποτε εισροή πόρων, οποιαδήποτε μεταβολή αντιμετωπίζεται ως μάννα εξ ουρανού.  

Έχουμε φτάσει στο σημείο να πανηγυρίζουμε για κάθε προσγείωση αεροπλάνου, για κάθε ελλιμενισμό κρουαζιερόπλοιου, για κάθε βόλτα Βαλκάνιων γειτόνων μας στην πλατεία Αριστοτέλους. Θα πει κανείς πως από το να έχουμε μία πόλη εντελώς εσωστρεφή, χωρίς κανένα τουρίστα, χωρίς παρεμφερείς δραστηριότητες, σήμερα η κατάσταση είναι συγκριτικά καλύτερη. Είναι όμως μία τέτοια προσέγγιση και αντιμετώπιση ελπιδοφόρα και αποτελεσματική;

Η άποψή μου είναι πως όχι. Η λογική που θέλει τον μονόφθαλμο καλύτερο του τυφλού είναι λογική με κοντά ποδάρια. Δεν είναι αναπτυξιακή, δεν αξιοποιεί τις πραγματικές υπαρκτές δυνατότητες, οδηγεί σε εφησυχασμό και κυρίως δεν μπορεί να προλάβει, να σχεδιάσει και να απαντήσει στις προκλήσεις που διαγράφονται –απειλητικά- στον ορίζοντα.

Αλλά πριν περάσουμε σε εκτιμήσεις και παχιά λόγια για το λαμπρό μέλλον της πόλης στον τουριστικό τομέα είναι χρήσιμο να εξετάσουμε τους πραγματικούς αριθμούς. Ξέρετε, η ανθρωπότητα κατέβαλε τεράστιες προσπάθειες να σχεδιάζει με βάση στοιχεία, δεδομένα και αριθμούς και να απεγκλωβιστεί από δοξασίες και παραμυθίες.

Οπότε για να δούμε τι λένε οι αριθμοί:

• Επισκέπτες ανά Διάρκεια Διαμονής κέντρο Θεσσαλονίκης / Ξενοδοχεία,

75% λιγότερο από 2 ημέρες

15% λιγότερο από 3 ημέρες

10% λιγότερο από 4-5 ημέρες

• Επισκέπτες ανά τύπο,

30% Επαγγελματίες (Αναζητήσεις για Δευτέρα έως Παρασκευή)

35% Εκδρομείς Σαββατοκύριακου (Αναζητήσεις για Παρασκευή έως Κυριακή)

5%-6% Ταξιδιώτες Αδειούχοι (Αναζητήσεις για Δευτέρα έως Κυριακή)

30% Άλλοι (χωρίς συγκεκριμένες αναζητήσεις)

• Εθνικότητες που αναζητούν διαμονή στο κέντρο της Θεσσαλονίκης

Έλληνες: 75%-80%

Κύπριοι:5%

Σέρβοι 4%

Τούρκοι 4%

Βούλγαροι 2%

Ρουμάνοι 2%

Ισραήλ 3%

Γερμανοί 1%

Ρώσοι 1%

Ιταλοί 1%

Ηνωμένο Βασίλειο 1%

• Ποσοστό τουριστών που επιλέγουν για παραθέριση τη Χαλκιδική και επισκέπτονται τη Θεσσαλονίκη έστω μία ημέρα

Μόλις το 15% !

Σε έναν πρώτο γύρο συμπερασμάτων τί βλέπουμε δια γυμνού οφθαλμού; Οι Έλληνες καταλαμβάνουν ακόμα και τώρα το ίδιο ακριβώς ποσοστό που αναζητούν και διαμένουν στην πόλη σε σχέση με 10 χρόνια πριν, οπότε τα περί διπλωματίας των πόλεων είναι ένα αδειανό πουκάμισο. Οι ξένοι επισκέπτες αποτελούν μόνο το 20% του συνολικού τουρισμού της Θεσσαλονίκης. Η μέση περίοδος διαμονής στην Θεσσαλονίκη είναι 1,3 μέρες και αποτελείται κυρίως από επαγγελματίες. Στο όμορφο Ναύπλιο ο αντίστοιχος δείκτης είναι 2 ήμερες. Για κάθε 100 της Χαλκιδικής (το βαρύ θερινό τουριστικό όπλο της Μακεδονίας), οι 85 δεν πατούν το πόδι τους ούτε για ένα λεπτό στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Αλλά και να ήθελαν να την επισκεφτούν βρείτε εσείς οι αναγνώστες έναν έξυπνο και ξεκούραστο τρόπο να το κάνουν. Μέσο σταθερής τροχιάς δε συνδέει το αεροδρόμιο με την πόλη, ούτε και προβλέπεται για τα επόμενα 5 τουλάχιστον χρόνια. Ο ΟΑΣΘ δε συνιστά επιλογή για τους λόγους που ξέρετε και διαβάζετε από όσους εδώ πάνω στη βόρεια Ελλάδα γκρινιάζουμε κάθε τρεις και λίγο. Άρα η Θεσσαλονίκη δεν έχει καταφέρει να γίνει προορισμός αναψυχής, δεν συγκινεί τον ταξιδιώτη, δεν έχει αναπτύξει άλλα είδη τουρισμού (συνεδριακό, θρησκευτικό, παραθεριστικό κ.ο.κ)

Ας περάσουμε όμως και σε ένα άλλο κομμάτι της προβληματικής για τον τουρισμό που αφορά στην ποιότητα. Η Θεσσαλονίκη φαίνεται να αποτελεί προορισμό φθηνού μαζικού τουρισμού. Και αυτό γιατί οι προσπάθειες που έγιναν με στόχο την αύξηση των αφίξεων στην πόλη μας, δε συνδυάστηκαν με πρωτοβουλίες και σχεδιασμό για προσέλκυση τουριστών με υψηλότερο οικονομικό προφίλ, δε συνδυάσθηκαν με τη βελτίωση των υποδομών και την εικόνα της πόλης. Και πως αλλιώς να ήταν αφού η πόλη, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια ξανακατρακυλά στην απαξίωση και στην εγκατάλειψη.

Υποδομές δεν υπάρχουν, το κυκλοφοριακό και οι μετακινήσεις είναι γόρδιος δεσμός, στην καθαριότητα είμαστε κάτω από τη βάση, πράσινο δεν έχουμε καθόλου (τα 1,6 τ.μ. πρασίνου ανά κάτοικο είναι ίσως αρνητικό πανευρωπαϊκό ρεκόρ με τον ΠΟΥ να λέει πως το κατώτερο αποδεκτό είναι τα 10 τ.μ.).

Εάν στην εξίσωση συμπεριλάβουμε και τις νέες μορφές βραχυχρόνιας μίσθωσης όπως  Airbnb, αντιλαμβανόμαστε πως οι προκλήσεις είναι τεράστιες. Σήμερα στη Θεσσαλονίκη μπορεί να εξασφαλίσει διαμονή δίνοντας μόνο 20 ευρώ για ένα ποιοτικό διαμέρισμα 60 τ.μ. στο κέντρο της πόλης με αποτέλεσμα χαμηλούς τζίρους αλλά εκτίναξη των ενοικίων για μόνιμους κατοίκους και βαθμιαία εγκατάλειψη του κέντρου.

Τέτοιας φύσης προβλήματα αντιμετωπίζουν και άλλες πόλεις και ήδη προσπαθούν να σχεδιάσουν το μέλλον. Η Θεσσαλονίκη όμως δεν αντιμετωπίζει μόνον αυτά, καθώς καλείται και να αυξήσει τον τουρισμό της ποσοτικά αλλά ταυτόχρονα να απευθυνθεί σε καλύτερες αγορές και παράλληλα να προετοιμαστεί για τα επόμενα. Πολλοί ίσως αισιοδοξούν για το μέλλον της πόλης καθώς σχετικά σύντομα θα ολοκληρωθούν κάποιες βασικές υποδομές αλλά αν ακούσουμε προσεκτικά και διαβάσουμε πίσω από τις γραμμές των δηλώσεων των αρμόδιων θα δούμε ότι για να επιτευχθούν οι στόχοι απαιτείται μία ριζική αναδιάταξη και νοικοκύρεμα της πόλης.

Όταν συζητάμε για τουρισμό όλα τα ανοιχτά ζητήματα είναι ή πρέπει να είναι στο τραπέζι. Από τα μεγάλα – Μετρό, αεροδρόμιο, αστικός σχεδιασμός- μέχρι όμως και τα απλά καθημερινά – κάδοι σκουπιδιών, φωτισμός, ασφάλεια, πράσινο.

Για να μην δούμε λοιπόν καραβάνια τουριστών στην Σμύρνη, στο Βελιγράδι, στη Σόφια, στη Νάπολι και το Ντουμπρόβνικ πρέπει να αφυπνιστούμε.

*Ο Κ. Ζέρβας είναι Πολ. Μηχανικός, Δημοτικός Σύμβουλος και υποψήφιος Δήμαρχος Δήμου Θεσσαλονίκης