Ο Τραμπ και το “όνειρο”

Για την πλειοψηφία του δυτικού κόσμου το «αμερικανικό όνειρο» είναι η δυνατότητα που δίνεται στους πολίτες μιας χώρας να αποκτήσουν ζωή, ελευθερία και δικαίωμα στην ευτυχία. Αυτό αναγράφεται και στο κείμενο της Ανεξαρτησίας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Αυτός είναι και ο μύθος, η φαντασίωση που υπηρετούν όχι μόνο οι Αμερικανοί πολίτες, αλλά και όλοι οι πολίτες του δυτικού κόσμου. Όνειρα μπορούν να κάνουν όλοι οι άνθρωποι για μια καλύτερη ζωή με περισσότερες παροχές, ανεξαρτήτως εθνικότητας και οικονομικού υπόβαθρου. Αυτό όμως από τη βάση του είναι μια ψευδαίσθηση που κυριάρχησε στην Αμερική μετά τον πόλεμο, γιατί μπορεί όντως να είναι κάποιος ικανός, αλλά δεν έχει ίσες ευκαιρίες, ξεκινάει από διαφορετική οικονομική βάση. Το πρόβλημα αυτό αποκρύπτεται στη δήλωση της ανεξαρτησίας. 

Μέσα σε αυτές τις κοινωνικοοικονομικές ανισότητες, ο Τραμπ ήρθε με το πρόσχημα της κλοπής των εκλογών, όχι για να υποκινήσει μεθοδικά το πλήθος να εξεγερθεί, αλλά για να πατήσει τη σκανδάλη. Το πιο εύκολο έργο είναι να καρατομήσεις έναν ιδιόμορφο, ανεγκέφαλο, υπερφίαλο πρόεδρο με κυνικές ορέξεις, προσπερνώντας με χαρακτηριστική ευκολία το μανιασμένο πλήθος και τις πεποιθήσεις του, οι οποίες δεν είναι αποτέλεσμα μιας προπαγανδιστικής τετραετίας, αλλά μιας πραγματικότητας που έχει χτιστεί αργά και ενστικτωδώς, μεταπολεμικά στον δυτικό κόσμο. 

Αμερικανοί συγγραφείς, όπως ο Ευγένιος Ο’ Νηλ, ο Άρθουρ Μίλερ, ο Έντουαρντ Άλμπυ έχουν εντοπίσει το πρόβλημα της αμερικανικής κοινωνίας και αυτό πλέον φαίνεται και εμπράκτως σε ένα οργισμένο πλήθος μεταμφιεσμένο σε πολεμόχαρη φυλή που αναζητά την έξοδό του από τον λαβύρινθο των σύγχρονων συγχύσεων. Το θέμα είναι πόσο έτοιμο είναι το πολίτευμα να αντιμετωπίσει την ενστικτώδη οργή της κοινωνίας, που στα μάτια ενός διορατικού δεν μοιάζει να είναι ούτε αδικαιολόγητη, ούτε ανυπόστατη, αλλά στα μάτια των νομοθετών φαίνεται ως απειλή για τη δημοκρατία. 

Το μέλλον θα δείξει και οι έξυπνοι και ικανοί ηγέτες θα προσαρμόσουν τις αξίες, το όραμα του κάθε πολίτη σε κάτι που εν γένει θα είναι αληθινό, εφαρμόσιμο και όχι ακατόρθωτο. Εξάλλου, είναι τόσο άδικο για τον δυτικό άνθρωπο να του έχεις εμφυσήσει την ιδέα και να σκέφτεται και να εύχεται ακατόρθωτα πράγματα.

* Ο Σταύρος Ζαφειράκης είναι οικονομολόγος και συγγραφέας.