Βουτιά στα βάθη της ιστορίας του Β' Παγκοσμίου Πολέμου

Για να μπορέσουμε να ερμηνεύσουμε και να αναλύσουμε κάθε ιστορικό φαινόμενο σε βάθος πρέπει πρώτα να βάζουμε στην άκρη κάθε τύπου ιδεολογία.

 Οι ιδεολογίες «ντύνουν» τα ιστορικά φαινόμενα και καλύπτουν τους πολιτικούς και υλικούς στόχους. 

Εάν θέλουμε να αποφύγουμε τις επιφανειακές και γενικόλογες αναλύσεις, οφείλουμε να βάζουμε τους τελευταίους στο πρώτο πλάνο της έρευνας. 

Αυτό ισχύει για κάθε ιστορικό φαινόμενο, πόσο μάλλον για έναν πόλεμο, πόσο μάλλον για έναν πόλεμο στο μέγεθος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο πολιτικός στόχος του ναζισμού

Σε μια καθημερινή συζήτηση, πολλοί μπορεί να εκφράσουν την άποψη ότι αιτία του Β’ Π.Π ήταν ο ναζισμός. Μια ιδεολογία που είχε ως πρόταγμα τον ρατσισμό, τον φυλετισμό και την απάνθρωπη μεταχείριση κάθε «κατώτερου». 

Οι εκφραστές και ηγέτες της ιδεολογίας αυτής ήταν παράφρονες και ήθελαν να καταστρέψουν τον κόσμο. Αυτά προφανώς και δεν είναι λάθος. Ψηλαφίζουν όμως την ιστορική αλήθεια και δεν φτάνουν σε βάθος. Εάν θέλουμε να βρούμε πολιτικές αιτίες, οφείλουμε να ξεκινήσουμε από νωρίτερα.

Από το 1871 έως το 1914, οι ευρωπαϊκές δυνάμεις ήταν στο απόγειό τους. Εξαπλώνονταν σε ολόκληρο τον κόσμο μέσω των αποικιών και ήταν κυρίαρχες οικονομικά και πολιτικά. Αυτή η λεγόμενη Μπελ Εποκ έφτασε στο τέλος της με τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Έκτοτε οι ευρωπαϊκές δυνάμεις παρακμάζουν σιγά σιγά και την θέση τους στο παγκόσμιο σύστημα ισχύος τείνουν να πάρουν άλλες δυνάμεις.

 Από την μια οι ΗΠΑ, από την άλλη η αναδυόμενη στις θάλασσες Ιαπωνία, αλλά και η απειλή του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους, της ΕΣΣΔ, έβαλαν τέλος στην ευρωπαϊκή κυριαρχία του κόσμου. Πολιτικός στόχους του ναζισμού λοιπόν τόσο κατά τον Μεσοπόλεμο, όσο και κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είναι να ανατρέψει αυτήν την υπάρχουσα κατάσταση. 

Υπόσχεται στις ευρωπαϊκές ελίτ να ξαναφέρει την Ευρώπη στην κορυφή του κόσμου, να την ξανακάνει την υπερδύναμη που ήταν στα προ του 1914 χρόνια. Να φέρει μια δεύτερη Μπελ Εποκ. Με λίγα λόγια, να μετατρέψει την Ευρώπη σε μια ισχυρή δύναμη, ικανή να ανταγωνιστεί τις ΗΠΑ και τις άλλες αναδυόμενες δυνάμεις.

Η ναζιστική ιδεολογία

Αυτόν ακριβώς τον σκοπό εξυπηρετεί η ιδεολογία του ναζισμού. Πώς θα γίνει λοιπόν η Ευρώπη και ο ευρωπαϊκός καπιταλισμός πάλι κυρίαρχοι; Απλό. Ένα κομμάτι του πληθυσμού θα χάσει την κοινωνική του υπόσταση, θα πάψει να θεωρείται «άνθρωπος». Θα μεταφερθεί σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπου θα προσφέρει την εργατική του δύναμη δωρεάν και κυριολεκτικά μέχρι θανάτου. 

Αυτό το δωρεάν εργατικό δυναμικό θα αναπτύξει τον γερμανικό καπιταλισμό, καθιστώντας τον ικανό, αρχικά, να κατακτήσει και να ενοποιήσει ολόκληρη την Ευρώπη και έπειτα να την καταστήσει ανταγωνιστική ως προς τις ΗΠΑ. Ας μην ξεχνάμε το σήμα «Η εργασία απελευθερώνει» που υπήρχε στις εισόδους των ναζιστικών κολαστηρίων. Αυτός είναι λοιπόν ο ρόλος του φυλετισμού και του ρατσισμού στην ναζιστική ιδεολογία. Να ριζοσπαστικοποιήσουν τον γερμανικό καπιταλισμό και να τον καταστήσουν τον ισχυρότερο στον κόσμο.

Αυτό το σχέδιο φυσικά βρήκε σύμφωνους πολλούς μεγάλους επιχειρηματίες τόσο της Γερμανίας, όσο και τις υπόλοιπης Ευρώπης. Είδαν σε αυτό την ευκαιρία να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους και να πλουτίσουν από τον πόλεμο μέσω της χρήσης του άπειρου δωρεάν εργατικού δυναμικού που πρόσφεραν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. 

Η Siemens, η Audi, η BMW και η Deutsche Bank είναι μόνο μερικές από αυτές τις επιχειρήσεις. Μονάδες παραγωγής πολλών εταιρειών ήταν μάλιστα κατασκευασμένες ακριβώς δίπλα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, εκτεμεταλλευόμενες τις απάνθρωπες λειτουργίες τους.

Βλέπουμε λοιπόν ότι μια ιστορική ανάλυση, εάν θέλει να φτάνει σε βάθος, πρέπει να αναζητά τους πολιτικούς και υλικούς σκοπούς του εκάστοτε φαινομένου. Εάν μένει μόνο στο ιδεολογικό περιτύλιγμα κατανοεί ένα κομμάτι μόνο της ιστορικής πραγματικότητας. 

Για όλους εμάς που αυτό δεν είναι αρκετό, οφείλουμε να μελετήσουμε προσεκτικά και χωρίς παρωπίδες την ιστορία.