Ξανά και ξανά και ξανά…

Λέξεις: Θανάσης Τριαρίδης

Το κρητικό ριζίτικο τραγούδι «Πότε θα κάνει ξαστεριά» είναι ένα φριχτό φασιστικό τραγούδι που απαξιώνει τη ζωή, που υμνεί τον φόνο (σωστότερα: την σφαγή) άμαχων γυναικών που θηλάζουν τα παιδιά τους. Αναπαράγει τα χειρότερα στερεότυπα της φονικής πατριαρχίας καθώς ο στίχος του «Θα κάνω και μωρά παιδιά να κλαιν δίχως μανάδες / να κλαιν τη νύχτα για νερό και το πρωί για γάλα» είναι απόλυτα σαφής: είναι μια ωμή προτροπή για να σφαχτούν οι μωρομάνες των εχθρών.

Φυσικά τραγούδησα κι εγώ (μαζί με τρεις γενιές Ελλήνων) αναρίθμητες φορές αυτό το τραγούδι – καθώς η διασκευή του Μαρκόπουλου με την φωνή του Ξυλούρη στην δεκαετία του 1970 το ταύτισε με τον αγώνα ενάντια στην Χούντα – και μεταπολιτευτικά το ταύτισε με τις αριστερές διεκδικήσεις και γενικότερα με την πολιτική επαναστατικότητα. Δυστυχώς (κι εγώ και όλοι μας) παρασυρόμασταν από τους συγκλονιστικούς δύο πρώτους στίχους, την εκπληκτική εκρηκτική ανάπτυξη της μουσικής φόρμας από στίχο σε στίχο και δεν σκεφτόμασταν τι τραγουδούσαμε: Μια απαίσια ιερουργία του φόνου των αμάχων γυναικών.

Ωστόσο κάποτε πρέπει να καταλάβουμε τι λένε οι στίχοι που τραγουδάμε – και πως δεν εκφράζουν καμία απελευθέρωση του ανθρώπου. Πως εκφράζουν την χειρότερη μορφή σφαγής αμάχων. Και είτε να αλλάξουμε τους στίχους του τραγουδιού (φυσικά και γίνεται – το συγκεκριμένο ριζίτικο τραγούδι αλλάζει τους στίχους του μέσα στον χρόνο) – είτε να μην το ξανατραγουδήσουμε ποτέ.

Και με θλίβει αφάνταστα που βλέπω χιλιάδες νέους ανθρώπους (και σημαντικότατους δημιουργούς μαζί με αυτούς) να τραγουδάνε τους απαίσιους στίχους δίχως ένα αντανακλαστικό αντίστασης. Η χθεσινή συναυλία στην ΒΙΟΜΕ της Θεσσαλονίκης είναι ένα παράδειγμα. Μια συναυλία που γινόταν για έναν αληθινά ουμανιστικό σκοπό: για να τονιστεί η αλληλεγγύη προς το εξαιρετικό πείραμα της ΒΙΟΜΕ. Και όμως: με την πρώτη ευκαιρία χιλιάδες άνθρωποι, μαζί και χιλιάδες κορίτσια ξανατραγούδησαν τους στίχους του φόνου: «Να κάνω και μωρά παιδιά να κλαιν δίχως μανάδες.»

Όταν διεκδικείς την απελευθέρωση, την ηθική του ουμανισμού και της αλληλεγγύης, δεν μπορείς να είσαι κοπάδι που τραγουδά τους στίχους δίχως να καταλαβαίνει. Υπάρχουν τόσα υπέροχα τραγούδια που μπορείς να τραγουδήσεις. Κι ούτε θα αλλάξεις τον κόσμο προς το καλύτερο τραγουδώντας εμετικά τραγούδια που δοξάζουν την σφαγή των γυναικών που θηλάζουν.

~ ΑΡΑ ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ ΞΑΣΤΕΡΙΑ

Πόσο πολύ ντρεπόταν

που τόσες φορές τραγούδησε σαν ήταν νέος

σε επαναστατικές πορείες και τα ανάλογα

εκείνο το απαίσιο τραγούδι

«Πότε θα κάμει ξαστεριά, πότε θα φλεβαρίσει,

να πάρω το ντουφέκι μου, την έμορφη πατρόνα…»

και τα λοιπά φρικαλέα,

«να κάμω μάνες, δίχως γιους, γυναίκες δίχως άντρες,

να κάμω και μωρά παιδιά να κλαιν’ δίχως μανάδες…»

Γιατί η λέξη «φλεβαρίσει»

είναι ωραία λογοτεχνική λέξη και ξεσηκωτική το δίχως άλλο

αλλά δυστυχώς -για όλους μας-

η φράση

«Να κάμω και μωρά παιδιά να κλαιν’ δίχως μανάδες…»

σημαίνει πως κάποιος παίρνει το ντουφέκι του

για να σκοτώσει γυναίκες,

δηλαδή αμάχους,

άρα στη ζωή μας δεν έγινε ξαστεριά, ούτε φλεβάρισε,

έγινε ένας εμετός.

*Ο Θανάσης Τριαρίδης είναι συγγραφέας