Ξεφυτρώνουν βιβλιοθήκες!

της Χριστίνας Παρασκευοπούλου

Αν σας αρέσουν τα βιβλία και οι δημιουργικές παρεμβάσεις στην πόλη, σίγουρα θα σας αρέσει η νέα προσθήκη στους κεντρικούς της δρόμους από τα χέρια μιας από τις πιο δραστήριες ομάδες της. Οι Thessaloniki Next2U, μια ομάδα εθελοντών που εδώ και τρία χρόνια δίνει κυριολεκτικά και μεταφορικά χρώμα στην Θεσσαλονίκη, εγκαθιστά τώρα στους δρόμους της κινητές ανταλλακτικές βιβλιοθήκες, με τον διόλου τυχαίο τίτλο Think Tank, που θα μας περιμένουν όλο το 24ωρο να “βουτήξουμε” το κεφάλι μας στο διάβασμα. Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή.

Ποιοι είναι οι Thessaloniki Next2U; Ο πυρήνας της ομάδας αποτελείται από περίπου 10 άτομα. Ο καθένας δραστηριοποιείται επαγγελματικά σε διαφορετικούς τομείς, όπως η ιατρική, η εκπαίδευση, η αρχιτεκτονική, η πληροφορική, οι τέχνες, τα οικονομικά και το marketing, ενώ τα μέλη της ομάδας καλύπτουν ένα ευρύ ηλικιακό φάσμα. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η ομάδα, “Έχουμε την χαρά να συνεργαζόμαστε και να συνδυάζουμε την σοφία και την πείρα της ηλικίας με τον αυθορμητισμό και την ενέργεια της νιότης”.

Οι Thessaloniki Next2U ξεκίνησαν στις αρχές του 2012 ως ομάδα εθελοντών για να υποστηρίξουν τις δράσεις του Δήμου Θεσσαλονίκης για τον εορτασμό των 100 χρόνων από την απελευθέρωση της πόλης. Μετά το πέρας του 2012 και αφού είχαν ολοκληρώσει με επιτυχία τον σκοπό τους, έπρεπε να αποφασίσουν για το μέλλον της συλλογικότητας που είχαν δημιουργήσει. “Έτσι λοιπόν αποφασίσαμε να συνεχίσουμε να προσφέρουμε με το έργο μας στον τόπο μας, καθώς οι ιδέες και η ενέργεια μας περισσεύουν, μόνο που αυτή τη φορά θέλαμε να ενισχύσουμε την κοινωνική οικονομία του περιβάλλοντός μας“, σημειώνει η ομάδα. Για τον λόγο αυτό ιδρύσαν την Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση “Thessaloniki Next2U” με βασικό πεδίο δράσεων τον αστικό ακτιβισμό.

Η ομάδα έγινε ευρέως γνωστή το 2012 από την δράση “Ελάτε όλοι μαζί να αλλάξουμε την πόλη!”, την μεγαλύτερη δράση της έως σήμερα, κατά την οποία αναπλάστηκαν 36 στέγαστρα-στάσεις του ΟΑΣΘ, παίρνοντας χρώμα και κάνοντάς μας να αναρωτιόμαστε ποιος βάλθηκε να ζωντανέψει την πόλη. Η ομάδα όμως έχει στο ενεργητικό της πληθώρα δράσεων, όπως το “Θεσσαλονίκης Φιλέματα”, με το οποίο μοιράζεται ημερησίως από την Διεύθυνση Κοινωνικής Προστασίας και Δημόσιας Υγείας του Δήμου Θεσσαλονίκης φαγητό σε συμπολίτες μας που το έχουν ανάγκη. Το φαγητό αυτό αξίζει να σημειωθεί πως παράγεται από επιχειρηματίες της πόλης που δραστηριοποιούνται στον χώρο της εστίασης. Μοναδικές ήταν επίσης οι δράσεις “Φτου κακά”, όπου μοιράστηκαν “kits” για τα περιττώματα των μικρών τετράποδων φίλων μας, καθώς και η ανάρτηση στις μεταλλικές περιφράξεις του ΜΕΤΡΟ στο χώρο του Σιδηροδρομικού Σταθμού Θεσσαλονίκης, έργων που φιλοτεχνήθηκαν από γνωστούς ζωγράφους, μια ομάδα γκράφιτι και από εθελοντές της ομάδας. Αξίζει δε να σημειωθεί πως ο “καμβάς” των Έργων Τέχνης ήταν τα παλιά plexi-glasses που είχαν αντικατασταθεί κατά την αποκατάσταση των στεγάστρων του ΟΑΣΘ. Τέλος, η ομάδα πραγματοποίησε μια πολύμηνη δράση κατά την οποία έγινε συλλογή πλαστικών καπακιών, συγκεντρώνοντας μετά από σχεδόν τρία χρόνια 3,5 τόνους πλαστικού, που εξασφάλισαν μετά την ανακύκλωση τους χρήματα για 4 αναπηρικά αμαξίδια. Αν δεν είναι αυτός αστικός ακτιβισμός, τι είναι;

Κι ερχόμαστε στο σήμερα, σε μια περίοδο που η ομάδα εργάζεται για να υλοποιήσει την νέα της παρέμβαση, με την τοποθέτηση δημόσιων κινητών ανταλλακτικών βιβλιοθηκών στην καρδιά της πόλης να γίνεται πραγματικότητα μετά από πολύ σχεδιασμό και προσπάθεια. Η ιδέα για την δημιουργία κινητών βιβλιοθηκών καλλιεργήθηκε στην ομάδα πριν μερικά χρόνια, κατά την μελέτη της δράσης για την ανάπλαση των στεγάστρων του ΟΑΣΘ, όμως σύντομα αφέθηκε κατά μέρος, λόγω του υψηλού κόστους κατασκευής τους. Φτάνοντας όμως στο 2014, προέκυψε μία νέα πρόταση μέσα από την ομάδα, για την εφαρμογή ενός πρωτοποριακού και οικονομικότερου σχεδίου για ανταλλακτικές βιβλιοθήκες που έχει ήδη λάβει χώρα στη Νέα Υόρκη, με τον τίτλο Little Free Library. Έτσι λοιπόν οι Thessaloniki Next2U ήρθαν σε επαφή με το αρχιτεκτονικό γραφείο που είχε την επίβλεψη του σχεδίου και συμφώνησαν για την εκκίνηση των διαδικασιών προσαρμογής της ιδέας στον ελλαδικό χώρο.

Όπως υπογραμμίζουν οι Thessaloniki Next2U, “Το όνομα της κατασκευής αυτής δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από το “Think Tank”. Καθώς πέρα από το προφανές, το υλικό κατασκευής δηλαδή της βιβλιοθήκης, το οποίο είναι μία δεξαμενή μούστου, η υλοποίηση αυτής της κατασκευής αποτελεί και μία ιδεολογία γύρω από την γνώση και την ελεύθερη διάδοσή της στον δημόσιο χώρο. Συναρτήσει λοιπόν των παραπάνω ευελπιστούμε να κατασκευάσουμε “Δεξαμενές Σκέψεων και Ιδεών” (Think Tanks) που θα προσφέρουν δωρεάν γνώση στους συμπολίτες μας, καθώς και θα τους μυήσουν στην λογική της διατήρησης ενός δημόσιου αγαθού καθαρά βάσει προσωπικών ηθικών κανόνων.”

Η πρώτη βιβλιοθήκη πρόκειται να εγκατασταθεί πολύ σύντομα στην πρώτη προβλήτα του Λιμένα Θεσσαλονίκης, ενώ πρόθεση των Thessaloniki Next2U είναι να μετακινούνται ανά διαστήματα 4-6 μηνών σε διάφορα κεντρικά σημεία της πόλης. Οι βιβλιοθήκες θα είναι προσβάσιμες 24 ώρες το εικοσιτετράωρο και 365 μέρες τον χρόνο από οποιονδήποτε πολίτη ή τουρίστα. Η ιδέα είναι απλή. Ο οποιοσδήποτε θα μπορεί να δανειστεί ένα βιβλίο και να αφήσει ένα βιβλίο στη θέση του. Φυσικά, η ομάδα θα αναλάβει την ανατροφοδότηση των βιβλιοθηκών με βιβλία για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί και όσο είναι εφικτό βάσει των δεδομένων πόρων της, μέχρι να μπορεί το σύστημα των βιβλιοθηκών να αυτοσυντηρηθεί.

Όπως αναφέρει η ομάδα, “Σχεδιαστής του αρχικού σχεδίου, πάνω στο οποίο βασιστήκαμε για την υλοποίηση των δικών μας “Think Tanks” είναι το αρχιτεκτονικό γραφείο Stereotank. Τα σχέδια αυτά προσαρμόστηκαν στα ελληνικά δεδομένα από μέλη της ομάδας μας και σε συνεργασία πάντα με τους Stereotank. Η υλοποίηση των βιβλιοθηκών πραγματοποιήθηκε από μέλη της ομάδας μας σε συνεργασία με τεχνίτες οι οποίοι μας μεταβίβασαν, όταν αυτό ήταν απαραίτητο, την κατάλληλη τεχνογνωσία.”

Οι βιβλιοθήκες αποτελούνται από δύο κύρια μέρη. Τον ξύλινο σκελετό και την πλαστική δεξαμενή μέσα στην οποία θα βρίσκονται τα βιβλία. Ο σκελετός θα κατασκευαστεί από ξύλο ειδικό για εξωτερική χρήση, καθώς με τον τρόπο αυτό ελαφραίνει η κατασκευή και γίνεται εύκολα μετακινούμενη και σαφέστατα οικονομικότερη σε σχέση με άλλα υλικά όπως το μέταλλο ή το πλαστικό. Η πλαστική λεκάνη (πατητήρι), για τους οινοπαραγωγούς καδί, θα βρίσκεται αναποδογυρισμένη στην κορυφή του ξύλινου σκελετού και περιμετρικά αυτής στο εσωτερικό της θα υπάρχουν ξύλινα ράφια για τα βιβλία, που έτσι θα προστατεύονται από τα καιρικά φαινόμενα. Η ομάδα έχει επίσης προβλέψει για αυτόνομο νυχτερινό φωτισμό καθώς και για προστασία από κακόβουλες ενέργειες βανδαλισμού με σπρέι.

Για να καταφέρει η ομάδα όμως να υλοποιήσει αυτή την ιδέα της, είχε και σημαντική υποστήριξη, καθώς συμμετείχε στη διοργάνωση crowd funding Feast Thessaloniki, αναζητώντας οικονομική ενίσχυση, από όπου βγήκε νικήτρια. Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά οι Thessaloniki Next2U, “Ο κόσμος δεδομένου το ότι μας ψήφισε και μας εμπιστεύθηκε κατ’ επέκταση τα χρήματά του στο 3ο Thessaloniki Feast, δεν μπορεί παρά να περιμένει το καλύτερο από εμάς. Η αλήθεια είναι πως τόσο ο κόσμος όσο και τα ΜΜΕ έχουν αγκαλιάσει την δράση μας αυτή, γεγονός που αφενός μας χαροποιεί αλλά αφετέρου μας επιφορτίζει με μια μεγάλη ευθύνη για το τελικό αποτέλεσμα. Ευτυχώς το έργο μας έχει αγκαλιαστεί κι από το σύνολο των συμπολιτών μας καθώς και των όποιων επιχειρήσεων έχει ζητηθεί η βοήθεια τους μέχρι τώρα. Ιδιώτες μεμονωμένα, είτε συλλογικά ως επιχειρήσεις, έχουν προσφέρει από χώρους εργασίας και προβολής έως και δωρεές σχετικές με τις βιβλιοθήκες. Σε ό,τι αφορά τον Δήμο Θεσσαλονίκης που είναι και ο πρώτος δήμος εν Ελλάδι όπου θα τοποθετηθούν οι Think Tanks, συνεργάζεται μαζί μας προκειμένου να εκδοθούν οι απαραίτητες άδειες τοποθέτησης και εγκατάστασης τους στον δημόσιο χώρο.”

Βασικό μέλημα της ομάδας αυτή τη στιγμή είναι η ανάπτυξη ενός πανελλαδικού δικτύου ανταλλακτικών βιβλιοθηκών, κάτω από έναν ενιαίο σχεδιασμό, ενώ έχει ήδη ξεκινήσει τις διαδικασίες επαφών με άλλους δήμους και πόλεις προκειμένου να βρει ανάδοχους “γονείς” βιβλιοθηκών. Όπως σημειώνουν οι Thessaloniki Next2U, “Το όνειρό μας είναι να δούμε τις βιβλιοθήκες μας αυτές να εξαπλώνονται σε όλη την Ελλάδα. Με τον τρόπο αυτό θα ξέρουμε πως δίνουμε καθημερινά την δυνατότητα σε χιλιάδες ανθρώπους να έχουν δωρεάν πρόσβαση στη γνώση καθώς και στον μαγικό κόσμο των βιβλίων. Άλλωστε τα βιβλία που για εμάς είναι πλέον “άχρηστα” για κάποιον άλλο δεν μπορεί παρά να είναι “πολύτιμα”. Επιπροσθέτως έχουμε τις “κεραίες” μας τεντωμένες για να αφουγκραστούμε τον παλμό των επόμενων δράσεών μας. Μένει να τον νιώσουμε και είμαστε έτοιμοι για να ξεκινήσουμε την επόμενη εξτρεμιστική μας παρέμβαση στην πόλη. Μείνετε συντονισμένοι γιατί θα σας εκπλήξουμε!”.

Να έχετε λοιπόν τα μάτια σας ανοιχτά και τα βιβλία σας έτοιμα για τα πρώτα Think Tank που θα ξεφυτρώσουν σύντομα στην πόλη.

*Η πρώτη δημόσια κινητή ανταλλακτική βιβλιοθήκη της Θεσσαλονίκης εγκαινιάζεται την Κυριακή 1 Μαρτίου στην Α’ Προβλήτα του Λιμανιού στις 12.00.

*Εικόνες: Thessaloniki Next2U, Stereotank