5+1 πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για τους ωκεανούς

Λέξεις: Σμαράγδα Σκούλου, Ελληνικό Γραφείο Greenpeace 

Καλοκαίρι πια, και το μάτι (ή το μυαλό μας) χάνεται στο μπλε της θάλασσας, αυτού του μοναδικού θαύματος του πλανήτη μας. Μέσα της ζουν είδη που μας εντυπωσιάζουν, ενώ εκατομμύρια άνθρωποι έχουν φτιάξει τη ζωή και την κουλτούρα τους γύρω από τη θάλασσα. Όλη η ζωή στη Γη ξεκίνησε από αυτή, μας δίνει απλόχερα δροσιά, οξυγόνο, τροφή και προστατεύει το κλίμα μας.

Πόσο κρίμα είναι λοιπόν που η ανθρωπότητα την έχει αφήσει απροστάτευτη, αντιμέτωπη με τόσους κινδύνους. Κλιματική κρίση, βιομηχανική αλιεία και εξόντωση των αποθεμάτων ψαριών, ρύπανση από πλαστικά και όχι μόνο. Οι άνθρωποι που ζουν στις παράκτιες κοινότητες και εξαρτώνται από τη θάλασσα αντιμετωπίζουν τις μεγάλες εταιρείες που νοιάζονται μόνο για το κέρδος τους και την αδράνεια των ιθυνόντων σχετικά με τους κινδύνους που βιώνουν.

Υπάρχουν όμως μερικοί απλοί τρόποι για να βοηθήσουμε τις θάλασσες, κι όχι μόνο την Παγκόσμια Ημέρα Ωκεανών, αλλά κάθε μέρα.

Ζήτα από την κυβέρνηση να επικυρώσει την Παγκόσμια Συνθήκη των Ωκεανών

Πέρσι, ο ΟΗΕ συμφώνησε και υπέγραψε την Παγκόσμια Συνθήκη των Ωκεανών, κάνοντας ένα ιστορικό βήμα για την προστασία τους, για το οποίο η Greenpeace εργαζόταν χρόνια. Η Συνθήκη αυτή είναι ένα ισχυρό εργαλείο ώστε να δημιουργηθούν θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές, μέσα στις οποίες η θαλάσσια ζωή θα ανακάμψει και να αναγεννηθεί. Μάλιστα, η Συνθήκη ορίζει ότι οφείλουμε να προστατεύσουμε το 30% της θάλασσας ως το 2030, οπότε δεν έχουμε πολύ χρόνο ακόμα.

Τη Συνθήκη έχουν υπογράψει 90 χώρες και θα έχει νομική ισχύ μόνο αν τουλάχιστον 60 χώρες την επικυρώσουν στα εθνικά τους κοινοβούλια και την κάνουν νόμο του κράτους. Κάποιες χώρες αλλά και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ήδη την έχουν επικυρώσει, όμως έχουμε ακόμα μέλλον και γι’ αυτό απαιτούμε και από την ελληνική κυβέρνηση να την επικυρώσει άμεσα, όπως έχει δεσμευθεί ότι θα κάνει. Όσο περισσότεροι το ζητήσουμε, τόσο πιο δυνατά θα ακουστούμε.

Απαίτησε προστατευόμενες περιοχές στη χώρα μας

Για να πετύχουμε τον στόχο του 30×30 και στην Ελλάδα, δηλαδή να προστατεύσουμε το 30% των θαλασσών μέχρι το 2030, πρέπει να γίνουν κάποια πράγματα. Να μην γίνουν εξορύξεις αερίου (πιο αναλυτικά παρακάτω), να απαγορευτούν οι καταστροφικοί τρόποι αλιείας, να δημιουργηθούν και στη χώρα μας θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές στις οποίες τα είδη θα ζουν και θα αναπαράγονται ανενόχλητα. Για παράδειγμα, η Ελληνική Τάφρος είναι μια περιοχή με σπάνια βιοποικιλότητα και ένα μοναδικό οικοσύστημα για όλη τη Μεσόγειο, άρα τι πιο προφανές από το να μην μπουν τρυπάνια να την σκάψουν για αέριο;

Η κυβέρνηση στο πρόσφατο συνέδριο Our Ocean που έγινε στην Αθήνα, δεσμεύτηκε μεταξύ άλλων για την απαγόρευση του ψαρέματος με μηχανότρατα και τη δημιουργία δύο θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών, ως ένδειξη ότι παίρνει σοβαρά την προστασία της θάλασσας. Μένει να δούμε όλες τις δεσμεύσεις να γίνονται πραγματικότητα, και να πάμε κι ένα βήμα παρακάτω προστατεύοντας την Ελληνική Τάφρο και λέγοντας “όχι” σε καταστροφικές δραστηριότητες, και γι’ αυτό σε θέλουμε μαζί μας.

Σταμάτησε τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων

Οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων, που ήδη εδώ και δεκαετίες καταστρέφουν τα θαλάσσια οικοσυστήματα, τη βιοποικιλότητα και το κλίμα του πλανήτη, συνεχίζουν να ορέγονται τις θάλασσές μας. Και φυσικά, θέλουν να συνεχίσουν ανενόχλητες να εξορύσσουν πετρέλαιο και αέριο από αυτές, δυστυχώς και στην Ελλάδα.

Γνωρίζουμε ήδη, χάρη στην επιστήμη, ότι η εξόρυξη, παραγωγή και καύση ορυκτών καυσίμων είναι η κύρια αιτία της κλιματικής κρίσης. Η παγκόσμια θερμοκρασία αυξάνεται, οι θάλασσες θερμαίνονται, η βιοποικιλότητα καταρρέει, όμως οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων συνεχίζουν σαν να μην συμβαίνει τίποτα και έχουν κέρδη-ρεκόρ κάθε χρόνο.

Αυτός ο παραλογισμός κάποτε (τώρα δηλαδή) πρέπει να τελειώσει. Δεν μας παίρνει άλλο γιατί χωρίς υγιείς θάλασσες, με υγιή οικοσυστήματα και ζωή, δεν θα έχουμε πια ούτε την τροφή που μας δίνει η θάλασσα, ούτε την προστασία από την κλιματική κρίση, ενώ οι κοινότητες που εξαρτώνται από τη θάλασσα για να επιβιώσουν θα καταρρεύσουν. Ζήτα κι εσύ να μπει ένα τέλος στα σχέδια για εξορύξεις στη χώρα μας!

Σταμάτησε τις εξορύξεις βαθέων υδάτων πριν καν ξεκινήσουν

Ο βυθός των ωκεανών μας είναι ένα από τα τελευταία ανεξερεύνητα μέρη του πλανήτη. Εκεί, κατοικεί ζωή που δεν έχουμε καν ανακαλύψει ακόμα και είδη που δεν τα βρίσκουμε πουθενά αλλού. Κι όμως, η βιομηχανία της εξόρυξης βαθέων υδάτων απειλεί αυτό το μοναδικό μέρος του πλανήτη. Υπάρχουν εταιρείες και χώρες που θέλουν να κάνουν εξόρυξη μετάλλων και ορυκτών στοιχείων από τον βυθό, όπως κοβάλτιο, νικέλιο, μαγγάνιο κ.α., με τη δικαιολογία ότι τα χρειαζόμαστε για την πράσινη μετάβαση. Όμως, οι επιστήμονες κάθε μέρα που περνά αποδεικνύουν ότι η μετάβαση μπορεί να γίνει και χωρίς τις εξορύξεις βυθού, ενώ τώρα η βιομηχανία ισχυρίζεται ότι τα μέταλλα και ορυκτά είναι αναγκαία για στρατιωτικούς σκοπούς.

Οι εξορύξεις βαθέων υδάτων δεν έχουν ξεκινήσει ακόμα στον πλανήτη, οπότε φανταστείτε πόσο μοναδικό θα ήταν να σταματούσαμε αυτή τη βιομηχανία πριν καν προλάβει να κάνει την αρχή! Ήδη, 26 χώρες ζητούν μορατόριουμ στις εξορύξεις αυτές, με πιο πρόσφατη τη χώρα μας, μια εξέλιξη που μας χαροποίησε πολύ. Είναι ευκαιρία λοιπόν να μην επιτρέψουμε σε αυτά τα γιγάντια μηχανήματα να ρημάξουν τον θαλάσσιο βυθό και τη ζωή σε αυτόν. Χιλιάδες άνθρωποι από όλο τον πλανήτη θέλουν να το πετύχουν, γίνε κι εσύ ένας από αυτούς!

Βγάλε το πλαστικό μιας χρήσης από τη ζωή σου

Τα ξέρουμε. Η πλαστική ρύπανση είναι κυριολεκτικά παντού και είτε στην πόλη, είτε στην παραλία, είτε στο βουνό, υπάρχουν πλαστικά απορρίμματα. Μας έχουν κατακλύσει, καταστρέφουν τη βιοποικιλότητα – πολλά ζώα μπερδεύουν τα πλαστικά με τροφή -, επιδεινώνουν την κλιματική κρίση, επηρεάζουν την ανθρώπινη υγεία με άγνωστες ακόμα συνέπειες.

Κι ενώ οι καθαρισμοί παραλιών είναι ευγενείς προσπάθειες να αφαιρέσουμε ποσότητες πλαστικών από το περιβάλλον, όσοι και να γίνουν δεν θα είναι ποτέ αρκετοί. Χωρίς μείωση της παραγωγής και χρήσης του πλαστικού, δεν θα δούμε αλλαγή και η πλαστική ρύπανση θα μας “κυνηγά” όπου κι αν είμαστε. Φέτος, γίνονται διαπραγματεύσεις στον ΟΗΕ για μια Παγκόσμια Συνθήκη για τα πλαστικά, που θα μειώνει την παραγωγή τους, και είναι ευκαιρία να πετύχουμε τη μεγάλη νίκη που πετύχαμε και με τη συνθήκη των ωκεανών και να πιέσουμε για δράση. Βοήθησε κι εσύ.

Στήριξε τις παράκτιες κοινότητες και ενημερώσου

Στη συντριπτική μας πλειοψηφία, δεν μπορούμε να μείνουμε και πολύ μακριά από τη θάλασσα. Ελλάδα σημαίνει καφές στην παραλία, μπάνιο στη θάλασσα, ψαράκι στην ταβέρνα ή παραθαλάσσιες διακοπές.

Γι’ αυτό, όσο μπορούμε καλό είναι να στηρίζουμε την τοπική οικονομία εκεί που πάμε, να μιλήσουμε με τον ιδιοκτήτη της ταβέρνας ή με τον ψαρά και να γνωρίσουμε λίγο την καθημερινότητά τους, να προτιμήσουμε τα τοπικά μαγαζιά, και όσο μπορούμε να κάνουμε βιώσιμες επιλογές. Για παράδειγμα, μπορούμε να αποφύγουμε να φάμε γόνο (δηλαδή πολύ μικρό ψάρι που δεν έχει προλάβει να αναπαραχθεί) και να καταναλώσουμε κάποιο ψάρι που είναι εποχής και φρέσκο.

Όσο περισσότερα γνωρίζουμε, τόσο καλύτερα μπορούμε να καταλάβουμε τι κινδυνεύει και πώς εμείς μπορούμε να βοηθήσουμε. Και για να μην ψάχνεις, μπορείς να διαβάσεις σχετικά με τις απειλές που δέχεται η θάλασσα και πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν σε αυτή τη σελίδα. Όμως, μπορείς και να ακούσεις ανθρώπους που εδώ και χρόνια δουλεύουν για την προστασία της θάλασσας να εξηγούν τα πάντα γύρω από αυτήν σε σειρά podcast στο Spotify.

Ό,τι και να κάνεις, μικρό η μεγάλο, η θάλασσα θα σε ευχαριστεί!