Απορρύθμιση μεταλλαγμένων: πρόβλημα και όχι λύση για τους αγρότες και τη γεωργία

Η έγκριση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο του αμφιλεγόμενου σχεδίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που εξαιρεί πολλούς νέους μεταλλαγμένους οργανισμούς από τους ισχύοντες κανόνες ασφαλείας, αγνοώντας τις επισημάνσεις των επιστημόνων καθώς και τα δικαιώματα των αγροτών και των καταναλωτών, προσθέτει ένα ακόμη πρόβλημα στους αγρότες και τη γεωργία, σύμφωνα με την Greenpeace.

Στη σχετική ανακοίνωση, αναφέρονται:

Το σχέδιο της Επιτροπής καταργεί τις περισσότερες απαιτήσεις για ελέγχους ασφαλείας  για μία νέα κατηγορία μεταλλαγμένων φυτών, που παράγονται με τις αποκαλούμενες νέες γονιδιωματικές τεχνικές.

“Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου απέτυχαν στο καθήκον τους να προστατεύσουν την υγεία των ανθρώπων, το περιβάλλον και το μέλλον της ευρωπαϊκής γεωργίας. Οι αγρότες στην Ευρώπη θα πληρώσουν ένα υψηλό τίμημα, καθώς θα εξαρτώνται όλο και περισσότερο από λίγες εταιρείες σπόρων, ενώ παράλληλα θα διατρέχουν τον κίνδυνο μηνύσεων από τις πολυεθνικές που κατέχουν τις πατέντες των μεταλλαγμένων. Ενώ απουσιάζουν πειστικές αποδείξεις ότι τα νέα μεταλλαγμένα θα είναι ανθεκτικά στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, ο αυξανόμενος εταιρικός έλεγχος στα διατροφικά συστήματα συνεπάγεται ότι οι αγρότες θα δυσκολεύονται να έχουν πρόσβαση σε ανθεκτικά στην κλιματική αλλαγή και προσαρμοσμένα στις τοπικές συνθήκες φυτά”, δήλωσε η Έλενα Δανάλη, υπεύθυνη της εκστρατείας για τη βιώσιμη γεωργία στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace.

Το σχέδιο της Επιτροπής μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερες πατέντες, οι οποίες μπορεί να επεκταθούν ακόμα και σε συμβατικές μεθόδους αναπαραγωγής και χαρακτηριστικά των φυτών που ήδη συναντώνται στη φύση. Ως αποτέλεσμα, οι αγρότες και οι σποροπαραγωγοί κινδυνεύουν να χάσουν την αυτονομία τους και την ελευθερία να καλλιεργούν αυτά που επιθυμούν. Σήμερα, μόλις τέσσερις εταιρείες ελέγχουν πάνω από το 60% της παγκόσμιας αγοράς σπόρων: η Bayer, η Corteva, η ChemChina-Syngenta και η BASF.

Μία νομική ανάλυση της Greenpeace καταδεικνύει ότι, εάν υιοθετηθεί όπως προτείνεται από την Επιτροπή, ο νόμος μπορεί να παραβιάζει τη συνταγματική νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία εγγυάται ένα υψηλό επίπεδο προστασίας για την υγεία των ανθρώπων και το περιβάλλον, καθώς και για τα δικαιώματα των αγροτών και των καταναλωτών. Ο νόμος θα μπορούσε επίσης να καταστρατηγεί το Πρωτόκολλο της Καρθαγένης για τη βιοασφάλεια, μία διεθνή συμφωνία δεσμευτική για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της, η οποία ρυθμίζει τη διασυνοριακή κυκλοφορία μεταλλαγμένων. Το Πρωτόκολλο της Καρθαγένης δίνει στα κράτη το δικαίωμα να αποφασίζουν εάν θα επιτρέπουν την εισαγωγή μεταλλαγμένων.

Με την απορρύθμιση των νέων μεταλλαγμένων, η Ευρωπαϊκή Ένωση καταργεί αυτό το δικαίωμα για τα κράτη εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς η διασυνοριακή κυκλοφορία των νέων μεταλλαγμένων φυτών δεν θα υπόκειται πλέον στις διαδικασίες κοινοποίησης και συγκατάθεσης που ισχύουν σύμφωνα με τους τρέχοντες κανονισμούς για τα μεταλλαγμένα πριν την εξαγωγή τους.

Σε μία ανοιχτή επιστολή τον Νοέμβριο του 2023, περισσότεροι από 70 επιστήμονες και ακαδημαϊκοί εξέφρασαν την ανησυχία τους για τη βεβιασμένη διαδικασία υιοθέτησης της πρότασης, πριν τις Ευρωεκλογές του Ιουνίου 2024, χωρίς να έχει προηγηθεί επαρκής δημόσιος διάλογος. Διαφορετικές δημοσκοπήσεις και ένα αίτημα του 2022 δείχνουν ότι οι πολίτες σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιθυμούν κανόνες και σήμανση για τα νέα μεταλλαγμένα.

Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι τα επιστημονικά στοιχεία αγνοήθηκαν κατά τη νομοθετική διαδικασία και ότι τα νέα μεταλλαγμένα ενέχουν κινδύνους, η διαχείριση των οποίων θα έπρεπε να γίνεται μέσα από αξιολόγηση κινδύνου, σήμανση και ιχνηλασιμότητα. Η Γερμανική Ομοσπονδιακή Αρχή Προστασίας της Φύσης (BfN) και ο Γαλλικός Εθνικός Οργανισμών για την Υγεία και την Ασφάλεια για τα Τρόφιμα, το Περιβάλλον και την Εργασία (ANSES) έχουν επίσης προειδοποιήσει για τους κινδύνους που ενέχονται.

Η Greenpeace καλεί την ελληνική κυβέρνηση:

• Να τοποθετηθεί δημόσια κατά των νέων μεταλλαγμένων.
• Να καταψηφίζει σε οποιαδήποτε συζήτηση που σχετίζεται με απελευθέρωση στο περιβάλλον οργανισμών που προέρχονται από νέες γονιδιακές τεχνικές.
• Να διασφαλίσει ότι τα προϊόντα τους δεν θα εισέρχονται παράνομα στην τροφική μας αλυσίδα.