Χαλκιδική: Τι συμβαίνει με τις αρκούδες – Οι ενέργειες που γίνονται και τι πρέπει να προσέξουμε

Από τις αρχές του Μαΐου 2023 παρατηρείται κινητικότητα αρκούδας μεταξύ των Νομών Χαλκιδικής και Θεσσαλονίκης.

Το άτομο αυτό ανήκει στο είδος της καφέ αρκούδας (Ursus arctos) και εικάζεται ότι είναι ένα αρσενικό ζώο περίπου 4 ετών, το οποίο πιθανόν να έχει εκδιωχθεί από τη μητρική του περιοχή από κυρίαρχο μεγαλύτερο αρσενικό άτομο και μέσω των Μακεδονικών Τεμπών, εισήλθε στην Χαλκιδική. Τρέφεται κυρίως από την χλωρίδα και την μικρό – πανίδα του δάσους, με ιδιαίτερη αδυναμία στα κεράσια και βέβαια στο μέλι και στους γόνους μελισσών, προκαλώντας έτσι μεμονωμένες ζημιές σε κυψέλες και γεωργικές καλλιέργειες.

Για τον λόγο αυτό η Διεύθυνση Δασών Π.Ε. Χαλκιδικής σε συνεργασία με τα Δασαρχεία Πολυγύρου και Αρναίας συντονίζει τις ενέργειες των Ομάδων Άμεσης Επέμβασης (ΟΑΕ) που πραγματοποιούν δράσεις απώθησης του ζώου από ανθρωπογενείς δραστηριότητες με τη χρήση πυροτεχνικών εργαλείων.

Ταυτοχρόνως, το επιστημονικό προσωπικό της περιβαλλοντικής οργάνωσης «ΚΑΛΛΙΣΤΩ» εγκαθιστά ειδικές παγίδες και δίκτυο με κάμερες live streaming, προς σύλληψη του ζώου με σκοπό την τοποθέτηση κολάρου ραδιοανίχνευσης και ραδιοεντοπισμού, όπως αποφασίστηκε στην σύσκεψη της ειδικής Συντονιστική Επιτροπή Διαχείρισης «κρίσεων» (περιστατικών προσέγγισης – αλληλεπίδρασης αρκούδας (Ursus arctos) σε κατοικημένες περιοχές της Π. Ε. Χαλκιδικής) που συγκροτήθηκε ακλουθώντας το πρωτόκολλο που ορίζει η με αριθμό πρωτ. 104180/433/5-2-2014 Κοινή Υπουργική Απόφαση (Κ.Υ.Α.) (ΦΕΚ: 272/τ.Β΄/7-2-2014)

Παράλληλα η Διεύθυνση Δασών της Π.Ε. Χαλκιδικής μέσω φυλλαδίων πληροφοριακού χαρακτήρα ενημερώνει τους πολίτες του Νομού, όπως και τους γεωργούς, τους κτηνοτρόφους και τους μελισσοκόμους, για τις ενέργειες που πρέπει να ακολουθήσουν σε περίπτωση συνάντησης με το ζώο αλλά και για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την αποφυγή και την πρόληψη ζημιών.

ΟΔΗΓΙΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΖΗΜΙΩΝ ΑΠΟ ΑΡΚΟΥΔΑ

Η ΑΡΚΟΥΔΑ (Ursus arctos)

Η καφέ αρκούδα είναι το είδος αρκούδας με την ευρύτερη κατανομή παγκοσμίως. Σήμερα, το είδος εξαπλώνεται στη βορειοδυτική Βόρεια Αμερική, στην Ευρώπη και στο μεγαλύτερο μέρος της βόρειας Ασίας. Στην Ελλάδα, ο ελάχιστος πληθυσμός της καφέ αρκούδας υπολογίζεται σε 450 άτομα. Ο μεγαλύτερος πληθυσμός ζει στην οροσειρά της Πίνδου και ο δεύτερος στην ευρύτερη περιοχή της οροσειράς της Ροδόπης. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει παρουσία αρκούδας στον ορεινό άξονα Βόρα – Βέρμιου – Πιερίων – Ολύμπου και στην Στερεά Ελλάδα μέχρι και την ορεινή Ναυπακτία και την Οίτη, περιοχές όπου το είδος είχε καταγραφεί πριν από 70-80 χρόνια. 

Καθεστώς προστασίας

Η καφέ αρκούδα προστατεύεται από την εθνική νομοθεσία [άρθρο 258, παρ. 2ε και 2ζ (Ν.Δ. 86/69) του Δασικού Κώδικα], ενώ περιλαμβάνεται και ως είδος προτεραιότητας στα Παραρτήματα ΙΙ και IV της Οδηγίας των Οικοτόπων (92/43/EΟΚ) καθώς και στο Παράρτημα ΙΙ της Σύμβασης της Βέρνης ως είδος υπό αυστηρή προστασία.

Επιπτώσεις/Ζημιές

Δεδομένου ότι η δίαιτα της αρκούδας βασίζεται κατά 80-85% σε φυτική βιομάζα, οι ζημιές που προκαλεί αφορούν κυρίως συγκεκριμένες γεωργικές καλλιέργειες όπως σιτάρι, καλαμπόκι, αλλά και οπωροφόρα δέντρα. Επίσης ολοκληρωτικές είναι οι ζημιές σε μελισσοσμήνη και σε μικρότερο βαθμό σε οικόσιτα ζώα, αφού η αρκούδα σκοτώνει συνήθως μόνο όσα ζώα πρόκειται να καταναλώσει.

Τεχνικές αντιμετώπισης και πρόληψης

Ηλεκτροφόρες περιφράξεις

Για την προστασία των μελισσιών, των κτηνοτροφικών μονάδων αλλά και των μικροκαλλιεργειών στις ορεινές περιοχές το αποτελεσματικότερο μέτρο που εφαρμόζεται εδώ και χρόνια είναι η χρήση ηλεκτροφόρου περίφραξης. Η ηλεκτροφόρος περίφραξη μπορεί να είναι σταθερή ή και κινητή, γεγονός που δίνει την ευελιξία για χρήση από μετακινούμενες κτηνοτροφικές ή μελισσοκομικές μονάδες. Η ηλεκτροφόρος περίφραξη είναι ένα αποτελεσματικό μέσο προστασίας που αποτελείται από ένα δίκτυο παράλληλων ηλεκτροφόρων συρμάτων στηριγμένα σε πασσάλους και συνδεδεμένα με ένα σύστημα αυτόματης τροφοδοσίας (μπαταρία συχνά φορτιζόμενη από ηλιακές κυψέλες) και αυτόματου ελέγχου της τάσης του ρεύματος. Όταν η αρκούδα αγγίξει τα ηλεκτροφόρα σύρματα, το σύστημα της προκαλεί εκκένωση και της αφήνει μια πολύ δυσάρεστη εμπειρία, χωρίς να θέτει σε κίνδυνο το ζώο. Η αρκούδα απομνημονεύει αυτή την εμπειρία και αποφεύγει να την επαναλάβει. 

Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως η εφαρμογή της ηλεκτροφόρου περίφραξης αναπτύχθηκε και χρησιμοποιείται και στη φύλαξη και διαχείριση κτηνοτροφικών ζώων, η οποία έχει αντικαταστήσει ως πρακτικότερη (και φθηνότερη σε τελική ανάλυση) την «παραδοσιακή» μηχανική περίφραξη με συρματόπλεγμα ή αγκαθωτό σύρμα. Επιπλέον είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα εφαρμογής της ανάπτυξης της τεχνολογίας προς όφελος του φυσικού περιβάλλοντος και της αγροτικής παραγωγής.

Οι σύγχρονοι ηλεκτροφόροι φράκτες (Σχέδιο 1) διαθέτουν φορτιστές που παρέχουν υψηλή τάση και χαμηλή ένταση, δεν γειώνονται εύκολα, ελαχιστοποιούν τον κίνδυνο πυρκαγιάς και γενικά είναι ασφαλείς για τα κτηνοτροφικά ζώα και τους ανθρώπους. Συνήθως οι φράκτες κατασκευάζονται από μαλακά σύρματα υψηλής ελαστικότητας, που τεντώνονται με τάση 90 – 135 κιλά.

Οι παλαιότεροι τύποι ηλεκτροφόρων φρακτών αποτελούνται από φορτισμένα και γειωμένα σύρματα τοποθετημένα εναλλάξ, καθώς και ένα εξωτερικό σύρμα εγκατεστημένο λίγο πάνω από την επιφάνεια του εδάφους, σε απόσταση περίπου 20 εκατ. από τον φράκτη. Ο βασικός ρόλος του σύρματος αυτού είναι η αποτροπή της δημιουργίας υπόγειων διαδρόμων. Άλλοι νεότεροι τύποι ηλεκτροφόρων φρακτών έχουν όλα τα σύρματα φορτισμένα. Οι κατασκευές που διαθέτουν τουλάχιστον 12 οριζόντια σύρματα θεωρείται ότι προσφέρουν καλή προστασία από αλεπούδες, τσακάλια και λύκους. Φυσικά, η εγκατάσταση ηλεκτροφόρου φράκτη είναι πιο πολύπλοκη και προϋποθέτει κατά το δυνατόν επίπεδο έδαφος, με μικρές κλίσεις. Η τοποθέτηση των ελατών συρμάτων απαιτεί 40-50% λιγότερη εργασία, αλλά η συντήρησή τους είναι περισσότερο επίπονη, αφού χρειάζεται να διατηρείται η τάση των συρμάτων, να αφαιρείται η βλάστηση στο κάτω μέρος του φράκτη, να ελέγχεται τακτικά ο φορτιστής, καθώς και να επιδιορθώνονται οι τυχόν βλάβες και καταστροφές.

Πολλές φορές δεν είναι οικονομικά εφικτή η αντικατάσταση ενός παλαιότερου φράκτη με έναν ηλεκτροφόρο, ιδιαίτερα όταν ο πρώτος βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση. Σε αυτές τις περιπτώσεις η προσθήκη μικρού αριθμού (1-4) ηλεκτροφόρων συρμάτων, μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την αποτελεσματικότητα του παλαιότερου φράκτη. Πιο σημαντικό θεωρείται το χαμηλό εξωτερικό σύρμα για την αποτροπή της διάνοιξης υπόγειων διαδρόμων, που τοποθετείται σε ύψος 15 – 20 εκατ. πάνω από το έδαφος και 20 – 25 εκατ. μακριά από τον φράκτη. Αν χρειαστεί, προσθέτονται μερικά σύρματα πάνω από αυτό σε διάφορες αποστάσεις

Όταν οι ζημιές προέρχονται από σπάνια και προστατευόμενα είδη, είναι σημαντικό να προβλέπεται η επιδότηση της αγοράς και τοποθέτησης κατάλληλης περίφραξης. Τα σημαντικά σημεία που πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη είναι τα ακόλουθα: 

1. Η βέλτιστη σχέση κόστους – απόδοσης και η πλέον αποτελεσματική προστασία παρατηρούνται σε περιπτώσεις όπου περικλείονται μικρού μεγέθους ανοικτές εκτάσεις (συνήθως θέσεις νυχτερινού σταβλισμού των ζώων ή κυψέλες μελισσών). Αντίθετα, τα χειρότερα αποτελέσματα παρατηρούνται σε περιπτώσεις περιφραγμένων περιοχών μεγάλης έκτασης με έντονη φυτοκάλυψη.
2. Οι δυσκολίες στην κατασκευή και κυρίως το κόστος συντήρησης ανά μονάδα μήκους περίφραξης εξαρτώνται από το ανάγλυφο, την πυκνότητα της βλάστησης, το επίπεδο φθοράς από κτηνοτροφικά και άλλα ζώα, καθώς και τις ακραίες καιρικές συνθήκες (ιδιαίτερα το ύψος χιονιού και οι πλημμύρες).
3. Οι ηλεκτροφόρες περιφράξεις είναι συνήθως περισσότερο αποτελεσματικές από τις απλές περιφράξεις και συχνά είναι μεταφερόμενες.
4. Σε γενικές γραμμές οι προστατευτικές περιφράξεις συνιστώνται για μικρές αγροτικές μονάδες υψηλής απόδοσης (επιτραπέζια σταφύλια, μελισσοκομία, σταβλισμός ευάλωτων ζώων).

 ΗΛΕΚΤΡΟΦΟΡΕΣ ΠΕΡΙΦΡΑΞΕΙΣ

Υλικά & Εξοπλισμός

Τα υλικά και ο εξοπλισμός για την κατασκευή μίας ηλεκτροφόρας περίφραξης εξαρτώνται από τον τύπο περίφραξης (κινητή ή σταθερή) που απαιτείται σε κάθε εγκατάσταση σε συνδυασμό με τον τρόπο ηλεκτροδότησης, καθώς και από το συνολικό κόστος, το οποίο μπορεί κάθε φορά να καλυφθεί, και περιλαμβάνουν:

1. Τους πασσάλους οι οποίοι πρέπει να έχουν μήκος τουλάχιστον 1,7 μ. και μπορεί να είναι:

• Ξύλινοι, οι οποίοι είναι γενικά φθηνότεροι, αλλά όχι ανθεκτικότεροι στο χρόνο. Συνίσταται η χρήση ανθεκτικού είδους ξυλείας όπως η καστανιά.
• Μεταλλικοί, οι οποίοι είναι πιο ακριβοί αλλά στην περίπτωση κινητής ηλεκτροφόρας περίφραξης είναι πιο πρακτικοί και ανθεκτικότεροι.
• Πλαστικοί (συνήθως σε μορφή σωληνόμορφων ράβδων), οι οποίοι είναι ελαφρύτεροι και πιο εύχρηστοι στη μεταφορά των κινητών ηλεκτροφόρων περιφράξεων, αλλά δεν έχουν μεγάλη σταθερότητα. Συνιστώνται για ηλεκτροφόρες περιφράξεις στο εξωτερικό τοίχων ή μηχανικής περίφραξης, οι οποίοι προσφέρουν την απαιτούμενη σταθερότητα.

2. Τους μονωτήρες, οι οποίοι υπάρχουν σε μεγάλη ποικιλία, τόσο σε σχέση με την προσαρμογή τους στα τρία είδη των πασσάλων, όσο και σε σχέση με το υλικό κατασκευής (από πλαστικό, πορσελάνη κ.ά.).
3. Υλικό ηλεκτροφόρου δικτύου: σύρμα, ειδική ταινία ή πλέγμα. 
4. Υλικά του συστήματος γείωσης της εγκατάστασης (καλώδιο ή σύρμα και μεταλλική ράβδος τουλάχιστον 1,5 μέτρου).
5. Ο μηχανισμός ηλεκτροδότησης ο οποίος μπορεί να είναι:

• Μπαταρία, η οποία μπορεί να είναι μίας χρήσης και σχετικά μεγάλης διάρκειας ή επαναφορτιζόμενη, π.χ. μπαταρία αυτοκινήτου η οποία επαναφορτίζεται σε τακτά χρονικά διαστήματα.
• Σύστημα με ηλιακή τροφοδότηση το οποίο αποτελείται από:

•  Επαναφορτιζόμενη μπαταρία.
• Τροφοδοτικό μηχανισμό για την παροχή και διατήρηση των απαιτούμενων χαρακτηριστικών του ηλεκτρικού ρεύματος.
• Ηλιακό συλλέκτη, ο οποίος τροφοδοτεί επαναφορτιζόμενη μπαταρία του συστήματος.
• Ένας τροφοδοτικός μηχανισμός – μετασχηματιστής για τροφοδοσία από τάση 220V (συνιστάται σε περίπτωση ύπαρξης ηλεκτροδοτημένου οικήματος).

Οδηγίες εγκατάστασης

• Επιλέγουμε με προσοχή το σημείο τοποθέτησης της περίφραξης.  Προτιμούμε υγρά και μαλακά εδάφη με χαμηλή βλάστηση κυρίως γρασίδι, και αποφεύγουμε αμμώδη και πετρώδη εδάφη. Η ηλιοφάνεια όλη την ημέρα είναι απαραίτητη σε περίπτωση ηλιακού συλλέκτη, για αυτό καταλληλότερα σημεία είναι ξέφωτα ή γενικά ανοιχτές περιοχές.
• Tο χόρτο και η βλάστηση κατά μήκος της περίφραξης και σε πλάτος 80-90 εκατοστά πρέπει να κόβονται συστηματικά.
• Τοποθετούμε πρώτα τους πασσάλους των γωνιών και της εισόδου. Οι πάσσαλοι αυτοί πρέπει να είναι αρκετά ενισχυμένοι, επειδή θα δέχονται όλη τη μηχανική τάση των συρμάτων. Η ενίσχυσή τους μπορεί να γίνει:
• α) με εξωτερική κλίση των πασσάλων των γωνιών κατά 5 μοίρες περίπου, ή και
• β) με τοποθέτηση πλάγιων πασσάλων αντιστήριξης.
• Τοποθετούμε τους υπόλοιπους πασσάλους κάθε 2-3 μέτρα ανάλογα με τη μορφολογία του εδάφους, έτσι ώστε να αποφεύγονται οι επαφές του κατώτερου σύρματος με το έδαφος ή η δημιουργία μεγάλων κενών χώρων σε σημεία με υποχωρήσεις του εδάφους. Ο κάθε πάσσαλος πρέπει να βυθιστεί στο έδαφος 50 εκατοστά.

Οι μεταλλικοί πάσσαλοι πρέπει να τοποθετηθούν έτσι ώστε οι μονωτήρες να βιδωθούν στην εξωτερική τους πλευρά.

• Βιδώνουμε τους μονωτήρες στην εξωτερική πλευρά των πασσάλων. Οι αποστάσεις της θέσης των μονωτήρων από το έδαφος πρέπει να είναι 15, 40, 70, 105 και 145 εκατοστά αντίστοιχα. Στις γωνίες χρησιμοποιούμε για κάθε γραμμή σύρματος τρεις μονωτήρες στο εξωτερικό ή έναν ειδικό για γωνίες (διπλό U) στο εσωτερικό του πασσάλου.
• Είναι προτιμότερο το σύρμα να είναι στο μέγιστο δυνατό μήκος του ενιαίο και να μην είναι κομμένο σε πολλά τμήματα. Συνιστάται να χρησιμοποιούνται ειδικοί μονωτήρες για την αρχή και το τέλος της κάθε γραμμής. Στο τέλος κάθε γραμμής αφήνουμε ένα περιθώριο 50-60 εκατοστών για τη σύνδεση με την επόμενη γραμμή. Αποφεύγουμε τα έντονα τσακίσματα στο σύρμα και δίνουμε μεγάλη προσοχή στις συνδέσεις. Το καλό τέντωμα (όχι υπερβολικό) αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση και για αυτό είναι χρήσιμα ειδικά ελατήρια ρύθμισης της μηχανικής τάσης του σύρματος.
• Ένα από πιο τρωτά σημεία της περίφραξης είναι η είσοδος, για αυτό απαιτείτε μεγάλη προσοχή στην κατασκευή της (και για την οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν μονωτικές λαβές).
• Στην εξωτερική πλευρά και κατά μήκος της περίφραξης τοποθετούμε το πλέγμα (σίτα) στο έδαφος για την καλύτερη δυνατή γείωση. Στερεώνουμε το πλέγμα με σύρμα στη βάση των πασσάλων και εξωτερικά με πασσαλάκια τέντας. Σε περίπτωση έλλειψης πλέγματος και ειδικά σε ξερά εδάφη απλώνουμε αλάτι κατά μήκος της περίφραξης και σε πλάτος 50 εκατοστών ή τοποθετούμε περιμετρικά στη βάση του φράχτη μια σειρά αγκαθωτό σύρμα, το οποίο θα συνδέεται με πασσάλους γείωσης κάθε 30-50 μέτρα.
• Το σύστημα τροφοδότησης και η μπαταρία πρέπει να τοποθετηθούν στο εσωτερικό της περίφραξης και στη μέση περίπου του κυκλώματος. Όταν το σύστημα έχει ξεχωριστό ηλιακό συλλέκτη, τότε αυτό πρέπει να τοποθετηθεί σε καλά προφυλαγμένο χώρο όπως π.χ. μια άδεια κυψέλη σε αρκετό ύψος από το έδαφος. Το ίδιο καλά προστατευμένη από τις καιρικές συνθήκες πρέπει να είναι και η μπαταρία. Ο ηλιακός συλλέκτης πρέπει να τοποθετηθεί σε αρκετό ύψος από το έδαφος,  να έχει νότια έκθεση και κλίση τέτοια, έτσι ώστε οι ακτίνες του ήλιου να πέφτουν κάθετα στην ειδική επιφάνεια (περίπου 45ο).
• Κοντά στο σύστημα πρέπει να τοποθετηθεί και η μεταλλική ράβδος γείωσης σε βάθος 1,5-2 μ.
• Αφού έχουν τοποθετηθεί όλα τα παραπάνω, συνδέουμε το σύστημα τροφοδότησης με το φράχτη και τη γείωση. Η σύνδεση με το φράχτη πρέπει να γίνει με κάθε μια γραμμή ξεχωριστά, εκτός αν το σύρμα είναι ενιαίο οπότε πρέπει να γίνει στη μέση. Με το φράχτη συνδέεται η θετική (+) έξοδος του συστήματος. Η σύνδεση με τη γείωση και το πλέγμα (σίτα) γίνεται με την αρνητική (-) έξοδο του συστήματος, με μεγάλη προσοχή και με υλικά που δεν σκουριάζουν εύκολα.
• Η απόσταση των κυψελών από το φράχτη πρέπει να είναι τουλάχιστο 1,5 μ.
• Τοποθετούμε προειδοποιητικές πινακίδες έντονου χρώματος σε κάθε πλευρά του φράχτη σε εύλογες αποστάσεις μεταξύ τους.

Οδηγίες συντήρησης

Για τη διατήρηση της περίφραξης σε αποδοτικά επίπεδα:

• Η κατάσταση της μπαταρίας είναι καθοριστική, για αυτό φροντίζουμε για τον έλεγχο και τη σωστή φόρτισή της. Εκτός χρήσης (δηλαδή αποθηκευμένη το χειμώνα) μια μπαταρία 12V, 80-90 αμπερωρίων, διαρκεί 12 εβδομάδες. Έτσι κάθε 12 εβδομάδες συνίσταται η επαναφόρτιση της μπαταρίας τουλάχιστον για μία ημέρα, με σύνδεσή της στο σύστημα του ηλιακού συλλέκτη-φορτιστή και μόνο. Δεν ξεχνάμε ότι η διάρκεια της κάθε μπαταρίας καθορίζεται από την κατάστασή της και τη φόρτιση του φράχτη.
• Ελέγχουμε συχνά τα χόρτα και την υπόλοιπη βλάστηση, έτσι ώστε να μην έρχονται σε επαφή με το σύρμα. Συντηρούμε το χορτάρι γύρω από την ηλεκτροφόρο περίφραξη σε χαμηλό ύψος, για την ενίσχυση του συστήματος γείωσης. Ελέγχουμε συχνά τα σημεία στα οποία έχουν γίνει οι συνδέσεις. Αποφεύγουμε υλικά που σκουριάζουν εύκολα και φροντίζουμε για την αντικατάστασή τους σε τέτοια περίπτωση. 
• Μεγάλη προσοχή απαιτείται στη σύνδεση της γείωσης και του φράχτη.
• Ελέγχουμε για σκόνη ή ακαθαρσίες στους μονωτήρες ή για πιθανά ραγίσματα.
• Ελέγχουμε τις γωνίες του φράχτη και ρυθμίζουμε τη μηχανική τάση των συρμάτων ανάλογα. Συχνά οι πάσσαλοι υποχωρούν από τη μεγάλη τάση.
• Κατά την αποθήκευση των υλικών απαιτείται μεγάλη προσοχή κυρίως στο ηλεκτρονικό σύστημα, στον ηλιακό συλλέκτη και την μπαταρία.
• Προστατεύουμε τον εξοπλισμό από τη σκόνη και τον ήλιο και φορτίζουμε την μπαταρία πριν και μετά την αποθήκευση.

Ειδικές τεχνικές πληροφορίες

• Ο καθοριστικός παράγοντας της απόδοσης του ηλεκτρικού φράχτη είναι η εκκένωση που δέχεται το ζώο. Τα όρια ασφάλειας των τιμών της ενέργειας κυμαίνονται μεταξύ 3-5 Joule. Το συνολικό μήκος του ηλεκτροφόρου σύρματος καθορίζει και την απαιτούμενη ενέργεια. Ζητάμε πάντα τις σχετικές πληροφορίες.
• Η τάση του ηλεκτρικού ρεύματος στον φράχτη, ανάλογα με το σύστημα, μπορεί να κυμαίνεται από 4 έως 8 KV. Πτώση της τάσης είναι ενδεικτική για την ύπαρξη προ βλημάτων (κακές συνδέσεις, αποφόρτιση της μπαταρίας, βραχυκυκλώματα).
• Η ένταση του ηλεκτρικού ρεύματος είναι περίπου 20 mA.
• Το φορτίο της μπαταρίας πρέπει να είναι τουλάχιστον 80-90 αμπερώρια σε μπαταρία 12V και 10 αμπερώρια σε μπαταρία 6V.
• Το ηλεκτρονικό σύστημα πρέπει να δημιουργεί ηλεκτρικούς παλμούς με διάρκεια 0,0003 δευτερόλεπτα και περίοδο επανάληψης μεγαλύτερη ή ίση με 1 δευτερόλεπτο.
• H τάση του ηλεκτρικού ρεύματος του φράχτη ελαττώνεται με την επαφή του ηλεκτροφόρου σύρματος και της βλάστησης.
• Η ελάχιστη επαφή δημιουργεί διαρροές προς τη γη, εξασθενώντας την ενέργεια του ηλεκτροφόρου φράχτη και μειώνοντας έτσι την αποτελεσματικότητά του.

Χρήσιμες συμβουλές

• Αποσυνδέουμε την μπαταρία όταν πρόκειται να φορτιστεί λίγο πριν την εγκατάσταση.
• Καλύπτουμε την επιφάνεια του ηλιακού συλλέκτη όταν πρόκειται να αποσυνδεθεί για περισσότερο από 30 λεπτά.
• Ενημερώνουμε ένα δεύτερο άτομο για τον τρόπο λειτουργίας και συντήρησης του φράχτη.
• Βάφουμε καλά με αντισκωρική βαφή και κίτρινο χρώμα τους μεταλλικούς πασσάλους, καίμε επιφανειακά το τμήμα των ξύλινων πασσάλων που θα βυθιστεί στο έδαφος ή το καλύπτουμε με καμένο λάδι μηχανής.
• Αποσυνδέουμε το φράχτη πριν από καταιγίδες όταν αυτό είναι δυνατό και απομακρυνόμαστε.
• Προμηθευόμαστε ένα βολτόμετρο για τη μέτρηση της τάσης και ένα υδρόμετρο για τον υπολογισμό της φόρτισης της μπαταρίας (για μπαταρίες με υγρά).
• Προστατεύουμε την μπαταρία από την υγρασία και τον ήλιο. Αποφεύγουμε να τοποθετούμε μαζί την μπαταρία και το σύστημα τροφοδότησης, εκτός κι αν το σύστημα έχει ειδική διαμόρφωση.
• Βεβαιωνόμαστε ότι δεν δουλεύει ο φράχτης όταν εργαζόμαστε σ’ αυτόν.
• Δεν προσπαθούμε να επιδιορθώσουμε το ηλεκτρονικό σύστημα μόνοι μας. Επικοινωνούμε με τον προμηθευτή μας.

Οδηγίες σε περίπτωση συνάντησης με αρκούδα

Η προσέγγιση κατοικημένων περιοχών από την αρκούδα γίνεται αποκλειστικά για την εξεύρεση τροφής και οι ζημιές που προκαλεί αποζημιώνονται από τον Οργανισμό Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΕΛΓΑ). Κάτοικοι σε πολλές περιοχές της Ελλάδας που ζουν κοντά στο βιότοπο της αρκούδας δέχονται συχνά περιστασιακές επισκέψεις. Η αρκούδα είναι είδος αυστηρά προστατευόμενο από την ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία και η θανάτωσή της τιμωρείται από το νόμο.

Για να μειωθεί κατά το δυνατόν ο κίνδυνος συνάντησης στο δάσος με ένα μεγάλο ζώο όπως η αρκούδα, θα πρέπει κάποιος να γνωρίζει ότι:

• Η αρκούδα έχει εξαιρετική όσφρηση, πολύ καλή ακοή και όχι τόσο καλή όραση.
• Έχει εξαιρετική μνήμη και νοημοσύνη. 
• Ο ζωτικός της χώρος είναι 100-150 χλμ2 για ένα θηλυκό και έως και παραπάνω από 400 χλμ2 για ένα αρσενικό άτομο και οριοθετεί την επικράτεια της. 
• Αν δεν ενοχληθεί, ακολουθεί συγκεκριμένη ρουτίνα στις καθημερινές της μετακινήσεις. Χρησιμοποιεί την ίδια όχθη ρεματιάς και τον ίδιο δασικό δρόμο για τις μετακινήσεις της, το ίδιο μονοπάτι για να πάει στη φωλιά της, τους ίδιους οπωρώνες για να βρει φρούτα. 
• Η όρθια στάση της είναι συμπεριφορά ανίχνευσης ή και φόβου και όχι εκδήλωση επίθεσης. Αυτά σημαίνουν πως αντιλαμβάνεται εύκολα τον γύρω της χώρο και συνήθως καταλαβαίνει πολύ νωρίτερα την παρουσία του ανθρώπου από ότι ο άνθρωπος τη δική της παρουσία και απομακρύνεται.

Σε περίπτωση συνάντησης ανθρώπου-αρκούδας υπάρχει ένας βασικός κανόνας:

Η ΑΡΚΟΥΔΑ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΝΟΙΩΣΕΙ ΟΤΙ ΑΠΕΙΛΕΙΤΑΙ από τον άνθρωπο

Αυτό σημαίνει:

• Κρατάμε την ψυχραιμία μας.
• Μένουμε ακίνητοι. 
• Δεν παίρνουμε «απειλητικά» αντικείμενα όπως πέτρες και κλαδιά. 
• Προσπαθούμε να οπισθοχωρήσουμε σταδιακά αναγνωρίζοντας την «κυριαρχία» της αρκούδας στο χώρο.
• Δεν τρέχουμε.
• Σε περίπτωση στενών χώρων δημιουργούμε χώρο διαφυγής για την αρκούδα και δεν της «κόβουμε» το δρόμο.

Σε περίπτωση που είμαστε σε όχημα: 

• Παραμένουμε μέσα σε αυτό
• Δεν ακολουθούμε την αρκούδα αν αυτή συνεχίζει να περπατά κατά μήκος του δρόμου
• Δεν αναπτύσσουμε ταχύτητα

Εφόσον η αρκούδα επισκέπτεται τακτικά μια κατοικημένη περιοχή:

• Όταν κινούμαστε στο δάσος καλό είναι να κάνουμε αισθητή την παρουσία μας κατά τακτά χρονικά διαστήματα, κάνοντας έντονους θορύβους με ομιλίες, τραγούδια ή τη χρήση σφυρίχτρας.

• Μην αφήνετε σκουπίδια έξω από τους κάδους απορριμμάτων.
• Μην αφήνετε ανοιχτούς τους κάδους απορριμμάτων.
• Καταργείστε παράνομες χωματερές κοντά ή μέσα σε οικισμούς.
• Καθαρίστε υπολείμματα από περσινή σοδειά που μπορεί να υπάρχουν σε γειτονικά χωράφια.
• Έγκαιρη συλλογή καρποφόρων δέντρων και αποφυγή συγκέντρωσης δεύτερης διαλογής καρπών εντός ορίων των καλλιεργειών ή παράνομα σε δασικές εκτάσεις.
• Να θυμάστε ότι η αρκούδα κινείται κυρίως από το σούρουπο ως την αυγή καθώς και ότι μπορεί να χρησιμοποιεί την περιοχή ως πέρασμα.
• Ενημερώστε τις τοπικές αρχές: Δασική Υπηρεσία, Δήμο, Αστυνομία.