Κλιματική αλλαγή: Η καταπολέμησή της δεν είναι πια δαπανηρή, αλλά προσοδοφόρα

Είναι μια καλή στιγμή για να ασχοληθούμε με την απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού (ΙRA) σχεδιάστηκε για να δελεάσει τις ιδιωτικές εταιρείες να επενδύσουν στη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα.

Τα παραπάνω αναφέρει μεταξύ άλλων σε άρθρο της στο The Atlantic η Emma Marris καθώς και ότι:

Τα πράγματα είναι τόσο ρόδινα για την πράσινη βιομηχανία στις HΠΑ που στην πραγματικότητα η Ευρωπαϊκή Ένωση αισθάνεται πως έχει μείνει απ’ έξω.

Είναι λυπηρό το γεγονός ότι πολλές από τις φορολογικές ελαφρύνσεις και επιδοτήσεις του IRA ισχύουν μόνο για προϊόντα αμερικανικής παραγωγής, βάζοντας στον πειρασμό ευρωπαϊκές εταιρείες να ανοίξουν τις δραστηριότητές τους στις ΗΠΑ. Και έτσι τώρα η ΕΕ έχει τη δική της αντίληψη για τον νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού:

Την περασμένη εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε ένα «Βιομηχανικό Σχέδιο Πράσινης Συμφωνίας». Περιλαμβάνει 240 δισεκατομμύρια δολάρια σε δάνεια και 21 δισεκατομμύρια δολάρια σε επιχορηγήσεις από τα ταμεία της ΕΕ για την επιδότηση πράσινων επιχειρήσεων, χαλάρωση των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις που θα επιτρέψουν στα κράτη μέλη να προσφέρουν επιδοτήσεις, επαγγελματική κατάρτιση, ταχύτερη αδειοδότηση για έργα «καθαρής τεχνολογίας» και μέτρα για τη διασφάλιση πρόσβασης σε «κρίσιμες πρώτες ύλες», όπως λίθιο που χρησιμοποιείται σε πολλές μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων.

Αυτή την εβδομάδα, οι υπουργοί Οικονομίας από τη Γερμανία και τη Γαλλία βρίσκονται στην Ουάσιγκτον με την ελπίδα ότι θα πείσουν τις ΗΠΑ πως τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και οι μπαταρίες της ΕΕ πληρούν τις προϋποθέσεις για επιδοτήσεις.

Όλη αυτή η διαμάχη υποδηλώνει ότι πολλοί παγκόσμιοι ηγέτες βλέπουν τώρα την ενεργειακή μετάβαση όχι μόνο ως αναπόφευκτη αλλά και ως προσοδοφόρα, πηγή ευημερίας και θέσεων εργασίας. Αυτή η προσέγγιση τύπου “αγώνας προς την κορυφή” για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι νέα, σύμφωνα με την Jessie Jenkins, ερευνήτρια ενεργειακής πολιτικής στο Princeton.

«Για δεκαετίες, η κλιματική πρόκληση είχε πλαισιωθεί ως ένα πρόβλημα συλλογικής δράσης», αναφέρει, αλλά και ότι «απαιτούσε κοινή θυσία». Τώρα, αντί να απαιτεί θυσίες, η “διόρθωση” του κλίματος θεωρείται ότι έχει «σημαντικά οικονομικά, ασφαλιστικά και γεωστρατηγικά οφέλη». Οι παγκόσμιες επενδύσεις στην απεξάρτηση από τις εκπομπές άνθρακα ξεπέρασαν το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια το 2022. Όσοι παρακολουθούν μακροχρόνια τη διεθνή πολιτική για το κλίμα αντιλαμβάνονται το μέγεθος της αλλαγής.

Μήπως τελικά η απανθρακοποίηση έχει επικρατήσει και έχει πάρει αρκετή δυναμική που αναπόφευκτα θα συνεχιστεί μέχρι να πεθάνει και να θαφτεί η βιομηχανία των ορυκτών καυσίμων; Μπορούμε όλοι να σταματήσουμε να ανησυχούμε τώρα; Λοιπόν, η απάντηση είναι όχι.

Σε όλο τον κόσμο, υπάρχει πολύς ενθουσιασμός για τις πράσινες βιομηχανίες, αλλά «δεν είναι ξεκάθαρο ότι όλες αυτές οι τεχνολογίες θα ριζώσουν με επαρκή ταχύτητα και επαρκή εξάπλωση για να μας κρατήσουν ασφαλείς», λέει η Αlice Hill,  ανώτερη συνεργάτιδα στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων. Η διατήρηση της παγκόσμιας ετήσιας αύξησης της θερμοκρασίας κάτω από τους 2,7 βαθμούς Φαρενάιτ (1,5 βαθμούς Κελσίου), ο στόχος επέκτασης στη συμφωνία του Παρισιού, είναι σχεδόν αδύνατα σε αυτό το σημείο.

Οι μειώσεις των εκπομπών θα περιοριστούν βάσει του πόσο γρήγορα μπορούμε να κατασκευάσουμε νέες ανεμογεννήτριες και μπαταρίες και γραμμές ηλεκτρικής ενέργειας υψηλής τάσης, οι οποίες είναι ιδιαίτερα απαραίτητες για την ώθηση στην «ηλεκτροδότηση των πάντων».

Αλλά υπάρχει επίσης ένα οικονομικό ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί: Πολλές εταιρείες που βλέπουν ευκαιρίες στην επερχόμενη πράσινη μετάβαση είναι επίσης ευτυχείς με το να συνεχίσουν να κερδίζουν χρήματα από τα ορυκτά καύσιμα.

Πολιτικές όπως το IRA και το Βιομηχανικό Σχέδιο Πράσινης Συμφωνίας είναι ατελείς από μόνες τους, λέει ο Nico Bauer, οικονομολόγος που ασχολείται με τις αλληλεπιδράσεις πολιτικής- κλίματος στο Ινστιτούτο Πότσνταμ για την Έρευνα Κλιματικών Επιπτώσεων, στη Γερμανία. Το να σκέφτεσαι ότι μπορείς «να διώξεις τα ορυκτά καύσιμα πλημμυρίζοντας τις αγορές με καθαρή ενέργεια» είναι «αφελές», λέει. «Πρέπει να μειώσεις τις εκπομπές». Για παράδειγμα, οι επιδοτήσεις του IRA για ηλεκτρικά οχήματα θα μειώσουν τις εκπομπές ρύπων, αλλά πολλοί άνθρωποι θα αγοράσουν ακόμα ένα βενζινοκίνητο αυτοκίνητο και θα παραιτηθούν από την επιδότηση. Κανονισμοί υπάρχουν, αλλά είναι αποσπασματικοί. Η ΕΕ χρεώνει ένα τέλος για την εκπομπή άνθρακα, αλλά το τέλος είναι χαμηλό και ισχύει μόνο για ορισμένες βιομηχανίες. Οι ΗΠΑ θέτουν πρότυπα εκπομπών για τα οχήματα, αλλά οι προσπάθειές τους να ρυθμίσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής και τις περισσότερες άλλες «στάσιμες πηγές» παρεμποδίστηκαν από νομικές προκλήσεις.

Οι αποσπασματικές πολιτικές που στοχεύουν τις εκπομπές σε συγκεκριμένους τομείς ή από συγκεκριμένες πηγές μπορούν να βοηθήσουν, αλλά μπορούν επίσης να “μετακινήσουν” τις εκπομπές.

Τι σημαίνει αυτό στην πράξη: Ο Bauer και οι συνεργάτες του μόλις δημοσίευσαν μια νέα ανάλυση που διαπιστώνει ότι ακόμη και όταν οι χώρες δεσμεύονται να καταργήσουν σταδιακά τη χρήση άνθρακα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, οι εταιρείες άνθρακα μπορούν απλώς να στραφούν στην πώληση άνθρακα στις βιομηχανίες χάλυβα, τσιμέντου και χημικών. Ο  Bauer σημειώνει ότι η αγαπημένη του λύση είναι να τεθεί ένας συνολικός φόρος στις εκπομπές άνθρακα, παρά την παραδοχή ότι κάτι τέτοιο δεν είναι πολιτικά δημοφιλές αυτή τη στιγμή.

Πράγματι, στις ΗΠΑ ο Τζο Μπάιντεν δεν προσπάθησε καν να περάσει φόρο άνθρακα. Αντ’ αυτού εστίασε στα κίνητρα επειδή ήταν πιο δημοφιλή πολιτικά.

Όλα δείχνουν ότι η απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα δεν πλαισιώνεται πια ως εχθρός της οικονομικής ανάπτυξης. Αντιθέτως, θεωρείται κινητήριος δύναμη για οικονομική ανάπτυξη. Η «πράσινη οικονομία» γίνεται πλέον απλώς «οικονομία».

Αλλά για κάποιους από το κίνημα για το κλίμα που είναι γενικά δύσπιστοι με τον καπιταλισμό, το να παρακολουθούν την παγκόσμια οικονομία να προχωρά στην ενεργειακή μετάβαση είναι βαθιά ανησυχητικό. Αυτοί ανησυχούν για το ότι ο τρελός αγώνας για κέρδη από την απανθρακοποίηση θα μπορούσε να δημιουργήσει κρίσεις σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον.

Οι ακτιβιστές που πέρασαν χρόνια προσπαθώντας να πείσουν τους ανθρώπους στην εξουσία ότι τα πράγματα πρέπει να αλλάξουν ξαφνικά βρίσκονται με ένα νέο ρόλο: αυτό των φυλάκων. Στόχος δεν είναι πλέον να πείσουμε τον κόσμο ότι η κλιματική αλλαγή είναι πραγματική, αλλά να πιέσουμε για μια «δίκαιη μετάβαση» που θα κρατά τους ηγέτες εστιασμένους σε αποτελέσματα όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα και η προστασία του οικοσυστήματος.

Πηγή: Emma Marris, The Atlantic