Λίμνη Κορώνεια: «Κυβέρνηση και Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας την έχουν εγκαταλείψει στην τύχη της»

Ανακοίνωση για τη λίμνη Κορώνεια εξέδωσε ο καθηγητής του ΑΠΘ, τέως Πρύτανης και νυν  Περιφερειακός Σύμβουλος, Επικεφαλής της παράταξης «Αλλαγή στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας», Γιάννης Μυλόπουλος.

Στην μακροσκελή επιστολή του αναφέρει τα εξής:

«Το Σχέδιο Δράσης (master plan) για τη σωτηρία της λίμνης Κορώνειας εγκρίθηκε το 2005 από την Ε.Ε. Από τότε μέχρι σήμερα κάποια έργα που προβλέπονταν έχουν ολοκληρωθεί, ενώ κάποια άλλα εκκρεμούν. Αυτός είναι ο λόγος που η χώρα μας ήδη έχει παραπεμφθεί ήδη μια φορά στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και της έχει επιβληθεί η ποινή της επιτήρησης.

Σήμερα, είκοσι σχεδόν χρόνια μετά, εξ αιτίας της αδιαφορίας που επιδεικνύει το αρμόδιο υπουργείο περιβάλλοντος για την τύχη της λίμνης, αλλά και ως αποτέλεσμα της αδράνειας της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, η οποία αρνείται να αναλάβει πρωτοβουλίες πετώντας το… μπαλάκι των ευθυνών στην κυβέρνηση, το master plan για τη σωτηρία της Κορώνειας έχει ακυρωθεί στην πράξη.

Με τον κίνδυνο άλλης μιας καταδίκης της χώρας από την Ε.Ε. να είναι και πάλι ορατός. Αυτά διαπιστώθηκαν σε εκδήλωση του ΤΕΕ/Τμ. Κ. Μακεδονίας λίγο καιρό πριν και αυτά επιβεβαιώθηκαν σε πρόσφατη επί τόπου επίσκεψη κλιμακίου της παράταξης ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, με επικεφαλής τον Καθηγητή του Τομέα Υδραυλικής & Τεχνικής Περιβάλλοντος της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ Γιάννη Μυλόπουλο.

Οι αρνητικές διαπιστώσεις για την πορεία της λίμνης κινούνται σε δυο άξονες:

1. Το υδατικό δυναμικό της λίμνης βαίνει μειούμενο και ο καθρέφτης (η επιφάνεια) της λίμνης διαρκώς συρρικνώνεται, δείκτης αρνητικών ισοζυγίων στην υδρολογική λεκάνη της λίμνης. Αιτία αφενός η υπεράντληση υπόγειου νερού, λόγω έντασης αγροτικών δραστηριοτήτων και αφετέρου η μείωση των βροχοπτώσεων στο πλαίσιο της εξελισσόμενης κλιματικής κρίσης. Η ακύρωση της λειτουργίας της ενωτικής διώρυγας που θα ενίσχυε, σύμφωνα με το master plan, το υδατικό δυναμικό της λίμνης με μερική εκτροπή των χειμάρρων Σχολαρίου και Λαγκαδικίων αφενός και η μη ολοκλήρωση του Αγροπεριβαλλοντικού Προγράμματος με στόχο τη δραστική εξοικονόμηση του αγροτικού νερού, που επίσης προέβλεπε το master plan, (αφού εξακολουθούν να επιδοτούνται τα υδροβόρα «κανονάκια» αντί των σύγχρονων μεθόδων στάγδην άρδευσης), ευθύνονται γι’ αυτή την αρνητική εξέλιξη.

2. Η ποιότητα του νερού της λίμνης επιδεινώνεται εξ αιτίας τόσο των αγροτικών δραστηριοτήτων, που εξακολουθούν να στραγγίζουν στη λίμνη και στον υδροφορέα τα κατάλοιπα των γεωργικών φαρμάκων και των λιπασμάτων, (αυξημένα νιτρικά και νιτρώδη), όσο και των αστικών αποβλήτων που διατίθενται στη λίμνη ανεπεξέργαστα ως αποτέλεσμα της πλημμελούς λειτουργίας του βιολογικού καθαρισμού του Λαγκαδά, άλλου ενός έργου του master plan που ακυρώθηκε και δεν λειτουργεί. Αν σε αυτά προστεθεί και η μεγάλη περιεκτικότητα της ιλύος του πυθμένα της λίμνης σε βαρέα μέταλλα, αποτέλεσμα της επί χρόνια λειτουργίας βιομηχανικών μονάδων και βαφείων στην περιοχή, συμπληρώνεται η εικόνα της ποιοτικής υποβάθμισης της λίμνης.

Γίνεται φανερό ότι η μείωση του υδατικού δυναμικού της λίμνης, σε συνδυασμό με την αύξηση των ρυπαντικών φορτίων σε ολοένα και μικρότερη ποσότητα νερού, δημιουργεί συνθήκες υψηλού κινδύνου για το μέλλον της λίμνης, αλλά και του ευρύτερου οικοσυστήματος.

Και αυτά, παρά το γεγονός ότι είναι γνωστές σήμερα οι συνέπειες που ακολουθούν την αποξήρανση μιας λίμνης, επιφέροντας ερημοποίηση, αλλαγή του κλίματος τοπικά επί το ξηρότερο και τελικά εγκατάλειψη και φτωχοποίηση της περιοχής.

Αιτία της υποβάθμισης της λίμνης είναι η διαπίστωση ότι τα τρία πιο σημαντικά έργα του master plan σήμερα βρίσκονται εκτός λειτουργίας. Συγκεκριμένα:

1. Η ενωτική διώρυγα μεταξύ των λιμνών Κορώνειας και Βόλβης ενώ ολοκληρώθηκε, έχει χρόνια να συντηρηθεί και να καθαριστεί από τα φερτά των χειμάρρων. Με αποτέλεσμα να παραμένει εδώ και χρόνια φραγμένη και να μην ενισχύει το υδατικό δυναμικό της Κορώνειας με νερό από τους δυο χειμάρρους Σχολαρίου και Λαγκαδικίων, όπως προέβλεπε το master plan.

2. Ο βιολογικός καθαρισμός του δήμου Λαγκαδά, αν και ολοκληρώθηκε, σήμερα υπολειτουργεί, με αποτέλεσμα την επιβάρυνση και την ποιοτική υποβάθμιση του νερού της λίμνης με ανεπεξέργαστα ή με πλημμελώς επεξεργασμένα αστικά απόβλητα.

3. Τα αρδευτικά δίκτυα της περιοχής εξακολουθούν να λειτουργούν με πεπαλαιωμένες και υδροβόρες μεθόδους άρδευσης και οι παράνομες γεωτρήσεις δεν έχουν ακόμη σφραγιστεί, καθώς το Αγροπεριβαλλοντικό Πρόγραμμα του master plan με σκοπό τη δραστική εξοικονόμηση αρδευτικού νερού έχει ξεχαστεί και εγκαταλειφθεί.

Η διοίκηση της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, σε σχετική ερώτηση της παράταξης ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, παραδέχτηκε ότι:

1) Δεν έχει προχωρήσει κανένα από τα μέτρα ευθύνης του Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων (κλείσιμο του συνόλου των παράνομων γεωτρήσεων, περιορισμός της άρδευσης, εφαρμογή εγκεκριμένου Αγροπεριβαλλοντικού Προγράμματος),

2) Είναι επιβεβλημένη η αποκατάσταση σε λειτουργία των υφιστάμενων έργων (όπως π.χ. η Ενωτική Τάφρος των δύο λιμνών, το βαθύ ενδιαίτημα και το δυτικό ανάχωμα) και η τακτική συντήρησή τους από τον κύριο των έργων (Υπ. Περιβάλλοντος), επεμβάσεις που υπολογίστηκαν το 2020 ότι ανέρχονται στο ποσό των 6,3 εκ € και

3) Είναι απαραίτητη η συγκρότηση και λειτουργία του «ΦΟΡΕΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΡΓΩΝ ΛΙΜΝΗΣ ΚΟΡΩΝΕΙΑΣ» που «υφίσταται από το 2018 ανορθόδοξα».

Ωστόσο σε ερώτηση της παράταξης ποιες συγκεκριμένες πρωτοβουλίες σκοπεύει η διοίκηση της περιφέρειας να αναλάβει για την αντιστροφή της αρνητικής κατάστασης στη λίμνη και ποιες ώστε να πειστεί το Υπ. Περιβάλλοντος να κινητοποιηθεί για το θέμα, η Περιφέρεια απάντησε:

«Δεν έχουμε δυνατότητα ούτε και πόρους να αναλάβουμε πρωτοβουλίες, αφού η λίμνη Κορώνεια ανήκει στις αρμοδιότητες αποκλειστικά της Κυβέρνησης, σαν επιφανειακό σύστημα νερών, όπως όλες οι λίμνες και τα ποτάμια». Απέναντι σε αυτή την πολιτική της αδράνειας και της επίρριψης των ευθυνών για την υποβάθμιση της λίμνης αλλού, η παράταξη ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Κ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ καταθέτει 4 συγκεκριμένες προτάσεις για την έξοδο από το σημερινό αδιέξοδο της εγκατάλειψης της λίμνης στην τύχη της:

1. Η Περιφέρεια να αναλάβει άμεσα τις ευθύνες της για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη των περιβαλλοντικών συστημάτων της επικράτειάς της, αναδεικνύοντας το πρόβλημα της σταδιακής υποβάθμισης της ποσότητας και της ποιότητας του νερού της λίμνης Κορώνειας

2. Η Περιφέρεια να αναλάβει τις ευθύνες της και να ασκήσει πιέσεις στο Υπ. Περιβάλλοντος στην κατεύθυνση της αποκατάστασης της λειτουργίας των υφιστάμενων έργων του master plan, όσο και της εξασφάλισης της τακτικής συντήρησής τους.

3. Η Περιφέρεια να αναλάβει τις ευθύνες της ώστε να ασκηθούν πιέσεις στο Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης, στην κατεύθυνση της ολοκλήρωσης των απαιτούμενων αγροπεριβαλλοντικών μέτρων του Master Plan.

4. Να κινητοποιηθεί η Περιφέρεια ώστε να ασκηθούν πιέσεις στον Δήμο Λαγκαδά για την καλύτερη λειτουργία του Βιολογικού Καθαρισμού.

Σε διαφορετική περίπτωση, η Περιφέρεια κινδυνεύει να βρεθεί υπόλογη, μαζί με την κεντρική κυβέρνηση, για την τελεσίδικη καταδίκη της χώρας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τη μη ολοκλήρωση των έργων του Master Plan και τη μη προστασία της λίμνης Κορώνειας.

Γίνεται φανερό ότι η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση της Κεντρικής Μακεδονίας, πετώντας το μπαλάκι των ευθυνών στο υπουργείο, δηλώνει ουσιαστικά την αδυναμία της να υπηρετήσει τον στόχο της Βιώσιμης Ανάπτυξης της περιφέρειας που της έχει ανατεθεί.

Αρνείται, δηλαδή, το ρόλο της ως Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση.

Καθώς, αρνούμενη να αναδείξει τα προβλήματα των οικοσυστημάτων της περιοχής της και μη λαμβάνοντας πρωτοβουλίες για την προστασία και τη διατήρησή τους, ουσιαστικά τα εγκαταλείπει στην τύχη τους.

Ακόμη και αν η διοίκηση της περιφέρειας συμφωνεί πολιτικά και δεν αντιδρά στο υπάρχον αντιπεριβαλλοντικό θεσμικό καθεστώς που έχει επιβάλει το 2020 η σημερινή κυβέρνηση, με τη συγκεντρωτική πρωτοβουλία του τότε υπουργού Κ. Χατζηδάκη, σύμφωνα με την οποία η Περιφέρεια δεν έχει πια ούτε τη θεσμική δυνατότητα, ούτε και τους πόρους να παρακολουθεί την ποιοτική και ποσοτική κατάσταση των υδάτων της περιοχής της, αυτό δεν θα έπρεπε σε καμία περίπτωση να αποτελεί αιτία αδράνειας και εγκατάλειψης των οικοσυστημάτων της Κεντρικής Μακεδονίας στην τύχη τους.

Η Περιφέρεια σε περίπτωση απειλών και κινδύνων όφειλε να διαθέτει την πολιτική βούληση να αναδεικνύει τα προβλήματα και να διεκδικεί από το κράτος και την ΕΕ κονδύλια και έργα πρόληψης, προστασίας και αποκατάστασης των οικοσυστημάτων.

Αντί όμως να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, εκείνη φαίνεται να ασκείται στην τέχνη να πετά διαρκώς τη μπάλα στην κερκίδα.

Είναι τουλάχιστον αστεία η επικοινωνιακή διαχείριση που ακολουθεί η διοίκηση της Περιφέρειας, σύμφωνα με την οποία για ό,τι καλό έχει γίνει ως τώρα στην περιοχή ευθύνεται η ίδια, ενώ για όλα τα κακά φταίνε πάντα οι… άλλοι. Η διοίκηση της Περιφέρειας οφείλει άμεσα να αναλάβει τις ευθύνες της για ένα σπάνιο οικοσύστημα σε κίνδυνο, μια λίμνη που χάνεται, πριν να είναι αργά».