«Ο κύκλος της ζωής στα όρη της Ροδόπης» – Μια ελπιδοφόρα ιστορία

«Ο κύκλος της ζωής στα όρη Ροδόπη», του Emmanuel Rondeau, καταγράφει την επαναδημιουργία της άγριας φύσης στα όρη Ροδόπη της Βουλγαρίας μέσα από μια αισιόδοξη και βαθιά ανθρώπινη αφήγηση.

Η ομάδα του Rewilding Rhodopes, σε συνεργασία με τοπικούς εταίρους, εργάζεται εδώ και πολλά χρόνια για την αποκατάσταση του λεγόμενου “κύκλου της ζωής” στο τοπίο των Ορέων Ροδόπης στη Βουλγαρία. Οι προσπάθειες αναδημιουργίας έχουν φέρει στην επιφάνεια σημαντικούς πληθυσμούς φυτοφάγων ζώων όπως το κόκκινο και το αγριοζούγκι, ο ευρωπαϊκός βίσων και τα άγρια άλογα. Πληθυσμούς των οποίων η ανασύσταση, δημιουργεί με τη σειρά της οφέλη και για τους τοπικούς πληθυσμούς σαρκοφάγων ζώων. Από τους λύκους και τους σκουπιδοφάγους έως τους γύπες.

Σε αυτό το 12λεπτο εγχείρημα του βραβευμένου Γάλλου σκηνοθέτη, οι προσπάθειες της ομάδας τίθενται σε πρώτο πλάνο απεικονίζοντας τον θετικό αντίκτυπο ου έχουν τόσο στην άγρια φύση όσο και στις τοπικές κοινότητες. Η ταινία, η οποία κατέστη δυνατή χάρη στη Hogan Lovells, πλαισιώνεται από συνεντεύξεις εκπροσώπων του Rewilding Rhodopes και του Rewilding Europe, καθώς και από μαρτυρίες των κατοίκων του ιδιαίτερου αυτού τόπου.

Ένα μήνυμα ελπίδας 

Σε ολόκληρο το κόσμο, ο κύκλος της ζωής περιστρέφεται γύρω από την έννοια της πολυπλοκότητας. Τα φυτοφάγα ζώα που τρέφονται με βλάστηση, θηρεύονται από τα σαρκοφάγα. Τις περισσότερες φορές απλά πεθαίνουν από γηρατειά ή ασθένειες. Με τη σειρά τους, τα εναπομείνοντα κουφάρια καταναλώνονται από πτωματοφάγα είδη όπως οι γύπες, οι αλεπόυδες και μια σειρά από έντομα. Έντομα τα οποία αποτελούν κι αυτά κομμάτι του τοπικού τροφικού πλέγματος. Τα κουφάρια αυτά, όταν φτάσει η στιγμή να διασπαστούν από μικροοργανισμούς και μύκητες, εκκρίνουν κάποια θετικά συστατικά που επιστρέφουν στην ρίζα: στο έδαφος. Κι ενώ σε αμέτρητα μέρη, όπως και σε αυτό της Ροδόπης, η φύση έχει τον τρόπο να παραμένει ομοιόμορφη, η ανθρώπινη παρέμβαση έρχεται για να διαταράξει το οικοσύστημα. Συγκεκριμένα, να κατστρέψει την αυτονόητη πορεία του κύκλου επηρεάζοντας αρνητικά τη βιοποικιλότητα και τα οφέλη που αυτή προσφέρει στους κατοίκους. Ενάντια σε αυτή τη λογική της επέμβασης, το λεγόμενο rewilding δίνει νέα πνοή στις τοπικές κοινότητες, επιτρέποντας την ανάπτυξη μιας ακμάζουσας οικονομίας που βασίζεται στη φύση και που μακροπρόθεσμα χαρίζει νέες θέσεις εργασίας. Εισοδήματα που επιτρέπουν στους ανθρώπους να παραμείνουν ή να επιστρέψουν στην περιοχή.

Η ταινία μας μεταφέρει σε μια μικρή πόλη με το όνομα ‘Madzharovo’ (μιας πόλης στο τοπίο της Ροδόπης) που επιβιώνει κάτω από τη σκέψη ενός αδιάσπαστου κύκλου. Περιγράφει την εξέλιξή του τόπου από έναν οικισμό εξόρυξης σε ένα ελκυστικό τουριστικό κέντρο που σήμερα προσελκύει φυσιολάτρες από όλο τον κόσμο. Το ντοκιμάντέρ έχει ως στόχο του, να αυξήσει την προβολή γύρω από το ζήτημα του rewilding, ευαισθητοποιώντας περισσότερους ανθρώπους και δίνοντας τη δυνατότητα στην ομάδα του Rewilding Rhodopes να δημιουργήσει νέες παραγωγικές συνεργασίες.

Η οροσειρά της Ροδόπης 

Η ξεχωριστή αυτή οροσειρά βρίσκεται βόρεια των Νομών Δράμας, Ξάνθης και Ροδόπης και αποτελεί το σύνορο μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας. Η συνολική έκταση που καταλαμβάνει υπολογείζεται γύρω στα 19.000 τ. χλμ. Από αυτά, το 18% ανήκει στην ελληνική επικράτεια ενώ το υπόλοιπο στη βουλγαρική. Λόγω της  γεωγραγφικής θέσης και της γεωλογικής της σύστασης, η οροσειρά παρουσιάζει τεράστια βιοποικιλότητα. Ανά τα χρόνια, μετατράπηκε σε καταφύγιο πολλών διαφορετικών ειδών της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης αφού δεν επηρεάστηκε από τους παγετώνες. Σήμερα, στο κεντρικό και δυτικό τμήμα της, δεσπόζουν μερικά από τα λιγότερο αλλοιωμένα φυσικά οικοσυστήματα της Ευρώπης, που φιλοξενούν ποικιλία ενδιαιτημάτων αλλά σπάνια είδη φυτών και ζώων.

Η οροσειρά της Ροδόπης διατηρεί ψήγματα ζωής ήδη από την Παλαιολιθική εποχή ενώ έχει κατοικηθεί από Πελασγικά και Θρακικά φύλα. Κατά την περίοδο της αρχαιότητας, συνδέθηκε άμεσα με τον  Ορφέα και τον Διόνυσο και θεωρήθηκε το ιερό βουνό των Ελλήνων.