Πες μου γιατί αφρίζει η σαμπάνια!

της Λίας Καραμπατέα

Χρόνια πολλά! Διανύουμε ίσως τις πιο αγαπημένες μέρες μικρών και μεγάλων, με το 2014 να πλησιάζει στο τέλος του. Την τιμητική της το βράδυ της Παραμονής (και όχι μόνο!) έχει η γνωστή μας σαμπάνια! Πόσες λεπτομέρειες ξέρουμε αλήθεια για αυτήν και σε τι διαφέρει από τα υπόλοιπα ποτά;

Παρόλο που η λέξη σαμπάνια χρησιμοποιείται πλέον ευρέως για κάθε αφρώδη οίνο, η αυθεντική ονομάστηκε έτσι λόγω της καταγωγής της από την Καμπανία της Γαλλίας. Φτιάχνεται από συγκεκριμένες ποικιλίες σταφυλιών, τα οποία καλλιεργούνται σύμφωνα με τους αυστηρούς κανονισμούς που περιλαμβάνει η ονομασία (νόμος Σαμπάνιας).

«Εφευρέθηκε» όταν διαπιστώθηκε πως κάποια κρασιά παρουσίαζαν περισσότερες φυσαλίδες από άλλα, οι οποίες μάλιστα άλλαζαν και τη γεύση του κρασιού. Τα κρασιά που συμπεριφέρονταν έτσι ήταν ως επί το πλείστον γλυκά. Οι φυσαλίδες, γνωρίζουμε ίσως και από τα αναψυκτικά, ότι είναι διοξείδιο του άνθρακα. Στα κρασιά, προκύπτουν λόγω δεύτερης αλκοολικής ζύμωσης.

Όταν η κατηγορία κρασιών αυτή αποτέλεσε ένα ξεχωριστό ποτό, έγινε στην πορεία πιο συγκεκριμένη και η παρασκευή της. Στο πρώτο στάδιο μπαίνει το κύριο κρασί βάσης που δίνει τα πρώτα χαρακτηριστικά, ενώ στο δεύτερο και τελευταίο γίνεται η σημαντική δεύτερη ζύμωση μέσα στη φιάλη. Τότε, δημιουργείται το αέριο που εγκλωβίζεται μέσα εκεί (μέχρι την κατανάλωση φυσικά!). Η διατήρηση, ωρίμανση και παλαίωσή τους είναι ένα άλλο μεγάλο ζήτημα, εκτός του παρόντος θέματος.

Τι επιστήμη από αυτή που πραγματευόμαστε εδώ μπορεί να συναντήσει κανείς όμως σε αυτή τη διαδικασία;

Η ανακίνηση της φιάλης λίγο πριν την ανοίξουμε δημιουργεί τον αφρό, ενώ ο τρόπος που θα ξεχυθεί είναι σε άμεση συνάρτηση με τη γωνία κλίσης που θα δώσουμε στο μπουκάλι την ώρα που αφαιρείται ο φελλός.

Οι φυσαλίδες μέχρι πριν βρίσκονταν σε ισορροπία μέσα στο ποτό με τον αέρα που υπήρχε ανάμεσα σε αυτό και τον φελλό. Τώρα όμως, αφού φύγει ο φελλός, η ισορροπία αυτή διαταράσσεται. Βάζοντας τη σαμπάνια στο ποτήρι, οι φυσαλίδες ανεβαίνουν στην επιφάνεια ακριβώς για να αποκατασταθεί πάλι αυτή η ισορροπία.

Μελέτες έχουν δείξει πως πίνοντας σαμπάνια, δε συνίσταται να ανακινεί κανείς συχνά το ποτήρι του (όπως συμβαίνει με άλλα κρασιά), γιατί έτσι εξαναγκάζει τις φυσαλίδες να «ανέβουν» πιο γρήγορα απ’ ότι χρειάζεται. Κάτι τέτοιο, θεωρητικά στερεί της απόλαυσης, αφού ο αέρας των φυσαλίδων βοηθά στη μεταφορά χημικών ενώσεων που αφορούν τη γεύση και το άρωμα του ποτού αυτού.

Για τους πιο απαιτητικούς λάτρεις αυτής της κατηγορίας κρασιών, αξίζει να ξέρει κανείς, πως έχουν γίνει διάφορες εικασίες, υπολογισμοί και πειράματα, για τις ιδανικότερες συνθήκες θερμοκρασίας μέχρι και κλίσης του μπουκαλιού, που θα αναδείξουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα πλούσια χαρακτηριστικά του αφρώδη αυτού οίνου.

Αναλογικά με τις κατηγορίες και τις τιμές τους, διαλέξτε και εσείς το μπουκάλι που θα ανοίξετε φέτος, και μαζί με τον φελλό αποχαιρετήστε το 2014 που σε λίγο φεύγει… Καλή χρονιά!