Πες μου γιατί έχει ζέστη!

της Λίας Καραμπατέα

Παρόλο που φέτος άργησε κάπως να μας επισκεφτεί το καλοκαίρι, τις τελευταίες μέρες, έχουμε όλοι λίγο – πολύ θυμηθεί τι σημαίνει «καύσωνας»! Έχουμε αναφερθεί στους τρόπους με τους οποίους γίνεται η πρόβλεψη του καιρού, ενώ από μικροί έχουμε διδαχθεί και το πώς η περιστροφή της Γης γύρω από τον εαυτό της αλλά ταυτόχρονα και γύρω από τον Ήλιο, λόγω του κεκλιμένου άξονά της,  δημιουργεί την εναλλαγή εποχών. Τι άλλοι παράγοντες μπορεί να υπάρχουν που επηρεάζουν όμως τη θερμοκρασία, ακόμη και κατά τη διάρκεια της ίδιας εποχής;

Στην πραγματικότητα, αυτό που αλλάζει ανάλογα τις συνθήκες δεν είναι η ίδια η θερμοκρασία, αλλά η αίσθηση ζέστης που έχουμε εμείς οι ίδιοι. Ψηλές θερμοκρασίες, που αγγίζουν ακόμη και τους 40 βαθμούς Κελσίου, δεν αποτελούν πρωτόγνωρο γεγονός για την καλοκαιρινή περίοδο σε μια μεσογειακή χώρα. Συνηθίζουμε ωστόσο να κάνουμε λόγο για «καύσωνα», όταν η θερμοκρασία παραμένει σταθερά υψηλή για συνεχείς ημέρες, ενώ παράλληλα παραμένει υψηλό ακόμη και το κατώτατο όριο που μπορεί να έχει στη διάρκεια μιας ημέρας.

Όταν γίνεται εισβολή θερμών μαζών αέρα από γειτονικές περιοχές, έχουμε αύξηση της ζέστης. Τι μπορεί να διευκολύνει ή να δυσχεράνει όμως την κατάσταση…; Καταρχήν, πολύ σημαντικό ρόλο παίζει η υγρασία. Η υγρασία αφορά την παρουσία υδρατμών στον ατμοσφαιρικό αέρα, υδρατμοί οι οποίοι προήλθαν από εξάτμιση επιφανειών, όπως π.χ. η θάλασσα. Γι’ αυτό και η Θεσσαλονίκη, ως γνωστόν, λόγω της τοποθεσίας της, φημίζεται για τις υψηλές τιμές υγρασίας που έχει καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Πώς επηρεαζόμαστε εμείς από αυτό όμως; Η υγρασία επηρεάζει σημαντικά την ικανότητα εφίδρωσης, αλλά και γενικότερης αποβολής υγρών από τον ανθρώπινο οργανισμό. Αυτό με τη σειρά του, συντελεί στις θερμοκρασιακές μεταβολές που θα προκληθούν από την ικανή ή όχι απαγωγή θερμότητας από τον οργανισμό. Όταν σε ήδη υψηλές θερμοκρασίας, η υγρασία βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα, μας δημιουργείται γενικότερη αίσθηση δυσφορίας, νιώθοντας πως έχει ακόμη πιο έντονη ζέστη.

Επίσης, σίγουρα έχετε παρατηρήσει ότι αν σταθούμε την ίδια χρονική στιγμή σε μέρος με άπνοια και σε μέρος όπου νιώθουμε την παρουσία αέρα, αισθανόμαστε και πάλι περισσότερη ή λιγότερη ζέστη. Ο άνεμος, σε συνθήκες ζέστης, λειτουργεί στον ανθρώπινο οργανισμό αντίστροφα απ’ ότι η υγρασία, επηρεάζοντας όμως και πάλι τις διεργασίες απελευθέρωσης/σύλληψης θερμότητας μέσω του δέρματός μας.

Τέλος, στα μέτρα πρόληψης για προστασία από τον καύσωνα, παρατηρούμε να δίνεται πάντα ιδιαίτερη έμφαση σε «ευπαθείς» κοινωνικές ομάδες, εννοώντας άτομα με ευαισθησίες (ηλικιωμένους, μικρά παιδιά, ασθενείς κ.ο.κ.). Η συσσώρευση ρύπων στην ατμόσφαιρα ή/και ένα αστικό περιβάλλον με έντονη παρουσία καυσαερίων και ταυτόχρονη έλλειψη χλωρίδας η οποία αντικαθίσταται από άσφαλτο, επιβαρύνουν την ήδη υπάρχουσα αίσθηση υψηλών θερμοκρασιών που καλείται να αντιμετωπίσει ένας πιο ευάλωτος οργανισμός. Στην ιδέα της πληθώρας συγκυριών που επιδεινώνουν μία κατάσταση έντονης ζέστης, η σκέψη για μια δροσερή βουτιά φαντάζει ακόμη πιο δελεαστική!