Συναγερμός στον πλανήτη – Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι πέρασαν το όριο επιβίωσης
Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι είναι το πρώτο από σειρά «σημείων καμπής» που ξεπερνά το σύστημα της Γης.
Ο κόσμος βρίσκεται στο κατώφλι «νέας πραγματικότητας» εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, καθώς οι κοραλλιογενείς ύφαλοι, ένας κρίσιμος περιβαλλοντικός δείκτης είναι σχεδόν βέβαιο πως ξεπέρασαν το σημείο καμπής, πέρα από το οποίο δεν υπάρχει επιστροφή.
Η έκθεση αναφοράς έρχεται από την πρωτοβουλία Global Tipping Points, μια διεθνή ομάδα περίπου 160 επιστημόνων που μελετά την κατάσταση υγείας του πλανήτη και τα «σημεία καμπής» που θα μπορούσαν να αλλάξουν οικοσυστήματα οριστικά και αμετάκλητα. Αν τα όρια ξεπεραστούν, ακολουθεί φαινόμενο ντόμινο.
«Δυστυχώς, είμαστε πλέον σχεδόν βέβαιοι ότι ξεπεράσαμε ένα από τα σημεία καμπής για τους τροπικούς κοραλλιογενείς υφάλους των θερμών νερών» δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Τιμ Λέντον, ερευνητής του Πανεπιστημίου του Έξετερ στη Βρετανία.
Θερμόμετρο στο κόκκινο
Καθώς η αύξηση της θερμοκρασίας έχει φθάσει τον 1,4° Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, οι κοραλλιογενείς ύφαλοι «υφίστανται αποσάθρωση άνευ προηγουμένου, που πλήττει το βιός εκατομμυρίων ανθρώπων» και την επιβίωση ενός εκατομμυρίου θαλάσσιων ειδών, προειδοποιούν οι συντάκτες της μελέτης.
Σε σχέση την προηγούμενη δημοσιευμένη μελέτη τους το 2023, διαπίστωσαν ότι η θνησιμότητα των κοραλλιών ανέβηκε σε επίπεδο «άνευ προηγουμένου».
Λόγω των παρατεταμένων υψηλών θερμοκρασιών ο μεγαλύτερο μέρος των κοραλλιογενών υφάλων βρίσκονται εδώ και δύο χρόνια σε κατάσταση λεύκανσης, ένα στάδιο πριν τη θανάτωση, όταν τα συμβιωτικά φωτοσυνθετικά βακτήρια εγκαταλείπουν την αποικία και την αφήνουν χωρίς τροφή.
Οι ερευνητές εκτιμούν πως αν η θερμοκρασία αυξηθεί στους 1,5° Κελσίου πάνω από το επίπεδο της προβιομηχανικής εποχής, η συντριπτική πλειονότητα των κοραλλιών θα είναι καταδικασμένη. Το όριο αυτό αναμένεται να θα ξεπεραστεί σε μερικά χρόνια, αν δεν έχει ήδη ξεπεραστεί.
Το όριο αυτό για την αύξηση της θερμοκρασίας της Γης, ο πιο φιλόδοξος στόχος της συμφωνίας του Παρισιού (2015) βρίσκεται «στα πρόθυρα κατάρρευσης» προειδοποιούσε πρόσφατα ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.
Η υπέρβασή του θα οδηγούσε «τον κόσμο σε ζώνη κινδύνου — ακόμη μεγαλύτερου κινδύνου», τονίζει ο Τιμ Λέντον.
Η στιγμή της δημοσιοποίησης της μελέτης δεν επιλέχτηκε τυχαία. Διαπραγματευτές από όλο τον κόσμο συναντώνται στην Μπραζίλια για την προετοιμασία της COP30, έναν μήνα πριν από την παγκόσμια σύνοδο για το κλίμα στο Μπελέμ.
Θετικές εξελίξεις
Εδώ και δυο χρόνια, οι ζωτικές ενδείξεις της Γης χειροτερεύουν. Κι άλλα σημεία καμπής μπορεί να ξεπεραστούν σύντομα: αμετάκλητη τήξη των επιφανειακών πάγων στους πόλους, κατάρρευση ωκεάνιων ρευμάτων και την καταστροφή του δάσους του Αμαζονίου, όπου θα διεξαχθεί η COP30.
«Πλησιάζουμε με ταχύτητα πολλαπλά πλανητικά σημεία καμπής τα οποία μπορεί να μεταμορφώσουν τον κόσμο μας, με καταστροφικές συνέπειες για τους ανθρώπους και για τη φύση» προειδοποίησε ο Λέντον.
«Αυτό απαιτεί άμεσα και άνευ προηγουμένου μέτρα από τους ηγέτες στην COP30 και τους πολιτικούς σε όλο τον κόσμο», προσθέτει.
Οι επιστήμονες ωστόσο καταγράφουν επίσης κάποιες προόδους σε αυτά που χαρακτηρίζουν θετικά σημεία καμπής, τα οποία μπορεί να έχουν αλυσιδωτά θετικά αποτελέσματα στο κλίμα.
Κάποιοι τομείς έχουν ξεπεράσει τα σημεία που καθιστούν αμετάκλητη την ανάπτυξή τους. Πλέον ηλιακή κα αιολική ενέργεια είναι φθηνότερη διεθνώς και η υιοθέτηση ηλεκτρικών οχημάτων, μπαταριών αποθήκευσης ενέργειας και αντλιών θερμότητας αυξάνεται σε ορισμένες αγορές.
Υπάρχουν επίσης τεχνολογίες που δεν έχουν φθάσει σε αυτό το υποσχόμενο στάδιο (υδρογόνο, «πράσινη» αμμωνία).
