Τα θέματα στην ατζέντα για την βιοποικιλότητα στην COP16

Στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για τη βιοποικιλότητα, που ξεκινά σήμερα (21 Οκτωβρίου) στην Κολομβία, οι χώρες επιδιώκουν να καταλήξουν στην απαραίτητη συμφωνία για την εκπλήρωση των δεσμεύσεών τους για την προστασία της φύσης.

Με την υιοθέτηση του Παγκόσμιου Πλαισίου για τη Βιοποικιλότητα (ΠΠΒ) του Κουνμίνγκ-Μοντρεάλ το 2022, ο κόσμος δεσμεύτηκε να θέσει ειδικούς στόχους για να αποτρέψουν τις φυσικές απώλειες έως το 2030.

Η φετινή Διάσκεψη των Μερών της εν λόγω Σύμβασης (COP16) είναι η πρώτη που πραγματοποιείται μετά την υιοθέτηση του ΠΠΒ και χαρακτηρίζεται ως COP «εφαρμογής».

Από τις 21 Οκτωβρίου έως την 1η Νοεμβρίου 2024, περισσότερες από 190 χώρες θα συναντηθούν στο Κάλι της Κολομβίας, για να παρακολουθήσουν τη μέχρι τώρα πρόοδό τους. Θα επιδιώξουν επίσης να συμφωνήσουν σε τέσσερα βασικά θέματα που μπορούν να καθορίσουν ή να καταστρέψουν την επιτυχή εφαρμογή του ΠΠΒ – παρακολούθηση, χρηματοδότηση, επιβλαβείς επιδοτήσεις και καταμερισμός των οφελών.

Παρά τις υψηλές προσδοκίες, η μεγάλη πλειονότητα των χωρών δεν έχει τηρήσει τις δεσμεύσεις της.

Μέχρι σήμερα, μόνο 31 από τα 196 μέρη έχουν παρουσιάσει τις Εθνικές Στρατηγικές και Σχέδια Δράσης για τη Βιοποικιλότητα (NBSAP), παρά τη συμφωνία να υποβάλουν τα σχέδια αυτά πριν από την COP16. Ακόμη και η Κολομβία, η χώρα υποδοχής, δεν έχει υποβάλει το Σχέδιο Δράσης της.

«Πρέπει να πείσουμε άλλες χώρες και ηπείρους να είναι τόσο φιλόδοξοι όσο η Ευρώπη», δήλωσε ο Ionuț-Sorin Banciu, υφυπουργός Περιβάλλοντος της Ρουμανίας, στους δημοσιογράφους κατά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Περιβάλλοντος της ΕΕ την περασμένη εβδομάδα, αναφερόμενος στη COP16.

Ενώ η ΕΕ θέλει να πρωτοστατήσει σε θέματα βιοποικιλότητας αυτή την εβδομάδα και έχει ήδη υποβάλει το σχέδιό της, η αλήθεια είναι ότι μόνο εννέα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν υποβάλει τα δικά τους σχέδια, με τη Ρουμανία να απουσιάζει από τον κατάλογο.

Τα NBSAPs είναι απαραίτητα όχι μόνο για να ξεκινήσουν συγκεκριμένες δράσεις αλλά και για να καταστεί δυνατή η αξιολόγηση της προόδου.

Οι χώρες θα επιδιώξουν να συμφωνήσουν σε ένα πλαίσιο παρακολούθησης σε αυτή τη COP, το οποίο θα πρέπει να περιλαμβάνει μηχανισμούς για την υποβολή εκθέσεων και την επανεξέταση της προόδου των χωρών στην εφαρμογή του ΠΠΒ.

Τρία θέματα βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα της COP16: νέες επενδύσεις, ανακατεύθυνση των επιβλαβών επιδοτήσεων και καταμερισμός των οφελών από τη χρήση των DSI.

Χρηματοδότηση και επιβλαβείς επιδοτήσεις

Η επίτευξη των στόχων τους για τη βιοποικιλότητα θα απαιτήσει από τις χώρες να επενδύσουν σημαντικά. Στο πλαίσιο του ΠΠΒ, οι κυβερνήσεις δεσμεύτηκαν να κινητοποιήσουν 184 δισ. ευρώ ετησίως για τη βιοποικιλότητα έως το 2030.

Στην Κολομβία, οι χώρες θα συζητήσουν πώς θα το επιτύχουν αυτό στην πράξη, δήλωσε στη Euractiv η γραμματεία της Σύμβασης για τη Βιοποικιλότητα (CBD).

Πριν από το 2030, θα πρέπει να έχει επιτευχθεί ένας άλλος ενδιάμεσος στόχος: 18 δισ. ευρώ έως το 2025, τα οποία προορίζονται για την παροχή βοήθειας στις αναπτυσσόμενες χώρες. Ωστόσο, οι χώρες εξακολουθούν να υπολείπονται κατά 23% από την επίτευξη του στόχου, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ.

Ταυτόχρονα, υπάρχουν διαφορετικές απόψεις για το πώς θα καλυφθεί αυτό το κενό και τα μέρη ενδέχεται να μην συμφωνήσουν στη διαδικασία, σύμφωνα με τη γραμματεία της CBD.

Ένας άλλος στόχος του ΠΠΒ που συζητείται στοχεύει στη μείωση και επαναχρησιμοποίηση 460 δισεκατομμυρίων ευρώ σε επιβλαβείς επιδοτήσεις ετησίως. Επί του παρόντος, τα περιβαλλοντικά επιβλαβή κίνητρα αποτιμώνται σε τρισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο, σύμφωνα με έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Στην COP16, οι κυβερνήσεις θα βρουν πιθανούς τρόπους να ανακατευθύνουν αυτές τις επιβλαβείς επιδοτήσεις προς δράσεις με θετικό αντίκτυπο στη φύση.

Επιμερισμός των οφελών

Ένα αμφιλεγόμενο θέμα της ημερήσιας διάταξης είναι οι ψηφιακές πληροφορίες ακολουθίας (DSI) για τους γενετικούς πόρους. Οι DSI είναι οι γενετικές αλληλουχίες της βιοποικιλότητας σε βάσεις δεδομένων, στις οποίες βασίζονται όλο και περισσότερο οι εταιρείες του φαρμακευτικού και του γεωργικού τομέα.

Αυτό έχει οδηγήσει σε πολλές συζητήσεις σχετικά με τον τρόπο δίκαιης κατανομής της πρόσβασης και των οφελών.

Εάν οι χώρες επιλύσουν τις διαφορές τους, θα μπορούσαν να καταλήξουν σε μια συμφωνία που θα διασφαλίζει τη δίκαιη και ισότιμη κατανομή των οφελών από την αξιοποίηση των DSI.

«Μια τέτοια συμφωνία θα εξασφάλιζε ότι τα οφέλη από τη χρήση των DSI […] μοιράζονται με τις χώρες προέλευσης των γενετικών πόρων και ότι τα οικονομικά οφέλη που απορρέουν από αυτήν μπορούν να στηρίξουν τη χρηματοδότηση των στόχων του ΠΠΒ», αναφέρεται σε πρόσφατη μελέτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Με την απώλεια της βιοποικιλότητας να αυξάνεται με ανησυχητικούς ρυθμούς, διακυβεύονται πολλά σε αυτή τη COP, με φόντο το θέμα «Ειρήνη με τη φύση». Μένει να δούμε αν οι χώρες μπορούν να προχωρήσουν πέρα από τα ωραία λόγια σε συγκεκριμένες δράσεις.

Πηγή: euractiv.gr