Tactical Urbanism: Αστικές παρεμβάσεις για πιο ευχάριστες και ασφαλείς πόλεις

Ο όρος «Tactical Urbanism» (Τακτική Αστικοποίηση) εισήχθη στον δημόσιο λόγο πριν από πέντε χρόνια από τους Αμερικανούς πολεοδόμους Mike Lydon και Anthony Garcia και το ομώνυμο βιβλίο τους, που κυκλοφόρησε το 2015. Αναφέρεται σε μια στρατηγική μικρών αστικών παρεμβάσεων που δίνει χώρο σε πεζούς και ποδηλάτες και δημιουργεί ζωντανές βιώσιμες γειτονιές στις σύγχρονες πόλεις, με τη συνδρομή ομάδων ενεργών πολιτών. Ο COVID-19 και τα μέτρα περιορισμού των μετακινήσεων δίνουν προωθητική δύναμη σε αυτή τη στρατηγική. Η πανδημία έριξε νέο φως στη σχέση μεταξύ της κινητικότητας, του αστικού χώρου και της υγείας των πολιτών, η οποία επιταχύνει τη μεταμόρφωση των πόλεων μέσω νέων μοντέλων βιώσιμων μεταφορών.

Οι δημοτικές αρχές σε πόλεις σε όλο τον κόσμο αναζητούν τρόπους να αποσυμφορήσουν τους δρόμους αλλά και τα μέσα μαζικής μεταφοράς ώστε να επιτυγχάνονται οι συνιστώμενες αποστάσεις ασφαλείας για τους πολίτες.

Η τοποθέτηση προσωρινών αυτοκόλλητων ταινιών σε δρόμους για να διαχωριστούν οι λωρίδες των ποδηλάτων είναι ένα παράδειγμα και ένας αυξανόμενος αριθμός πόλεων υιοθετεί την προσέγγιση αυτή. Πρόκειται για μικρές, και κάποιες φορές προσωρινές αστικές παρεμβάσεις, χαμηλού κόστους που πραγματοποιούνται σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, με τη συμμετοχή πολλών παραγόντων, από απλούς κατοίκους έως τοπικές ενώσεις και κοινοτικές ομάδες.

Σε όλη αυτή την περίοδο ολοένα και περισσότερες κυβερνήσεις και τοπικές Αρχές βασίστηκαν σε αυτό το μοντέλο, επεκτείνοντάς το στη δημιουργία ποδηλατοδρόμων: αναμένεται να δημιουργηθούν: 300 χλμ στη Λίμα του Περού, 130 χλμ στην Πόλη του Μεξικού, 35 χλμ στην Μπογκοτά της Κολομβίας, 21 χλμ στη Βαρκελώνη. Η Νέα Ζηλανδία ήταν η πρώτη χώρα που υιοθέτησε την τακτική αστικοποίηση ως επίσημη κυβερνητική πολιτική για την αντιμετώπιση του κοροναϊού. Η υφυπουργός Μεταφορών Julie Anne Genter ανακοίνωσε στις 12 Απριλίου ότι έχουν διατεθεί νέα κονδύλια για την χάραξη προσωρινών ποδηλατοδρόμων και μονοπατιών πεζοπορίας.

Στο Παρίσι η δήμαρχος Anne Hidalgo έχει ήδη ξεκινήσει ριζικό μετασχηματισμό της πρωτεύουσας έως το 2024. Το Plan Vélo (Ποδηλατικό Σχέδιο) γεννήθηκε από την ιδέα πως ο,τι χρειάζεται κάθε κάτοικος πρέπει είναι προσβάσιμο σε 15 λεπτά με το ποδήλατο. Ένα χρόνο μετά την έναρξη του προγράμματος, η χρήση ποδηλάτων είχε ήδη αυξηθεί κατά 54%, κάτι που ενίσχυσε και η απεργία στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς που διήρκεσε 46 ημέρες στις αρχές του 2019.

Την ίδια ώρα στο Μιλάνο, σχέδιο τη δημοτικής αρχής περιλαμβάνει 35 χλμ. οδικού δικτύου που παραχωρείται κατά προτεραιότητα σε πεζούς και ποδηλάτες, από τα οποία τα 22 θα ολοκληρωθούν μέχρι το καλοκαίρι. Οι κάτοικοι διανύουν κατά μέσο όρο 4 χλμ για να πάνε στις δουλειές τους, πολύ μικρότερη απόσταση σε σύγκριση με τις μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις.

Υπάρχει ωστόσο ακόμη ένα μεγάλο ποσοστό αβεβαιότητας για τον κοροναϊό και το πώς θα εξελιχθεί. Στη φάση αυτή που πολύς κόσμος ακόμη δουλεύει από το σπίτι, οι πρώτες αυτές δράσεις της τακτικής αστικοποίησης γίνονται σταδιακά και μέσα από μία διαδικασία μάθησης μέσα από την πράξη, μπορούν να επεκταθούν σταδιακά σε μία γενικότερη μεταμόρφωση των πόλεων, ανάλογα με τις ανάγκες των πολιτών.

Η ανάγκη για προσαρμογή του αστικού χώρου με αφορμή την πανδημία Covid-19, μπορεί επομένως να αποτελέσει κίνητρο για μια πιο ριζοσπαστική και διορατική ανανέωση των πυρήνων των πόλεων. Όσοι ζουν σε πυκνοκατοικημένες πόλεις αντιμετωπίζουν θέμα έλλειψης δημόσιου χώρου και πρασίνου, κατά συνέπεια λιγότερες πιθανότητες να παραμείνουν υγιείς

Κάτω από αυτό το πρίσμα η C40 Cities Climate Leadership Group, ένα δίκτυο 96 πόλεων που συνεργάζονται για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, έχουν δημιουργήσει την ειδική ομάδα Global Mayors COVID-19 Recovery Task Force , με στόχο την ανάκαμψη των πόλεων μετά τον κορωναϊό που πηγαίνει πολύ πιο πέρα από μία απλή επιστροφή στην καθημερινότητα. Το βλέπουν σαν μια ευκαιρία για να σχεδιαστούν πιο βιώσιμες, πιο ανθεκτικές και δίκαιες πόλεις μακροπρόθεσμα.

Πηγή: domusweb.it