Αρκούν κάτι λιγότερο από 6 λεπτά για να σου αλλάξουν τον τρόπο σκέψης

5 λεπτά και 47 δευτερόλεπτα. Τόσος λίγος χρόνος χρειάστηκε για να παρακολουθήσω στα γραφεία της ActionAid στη Θεσσαλονίκη το εντυπωσιακό virtual reality video που έχει γυριστεί στη Σενεγάλη.

Τόσος λίγος χρόνος για να συνειδητοποιήσω πόσο κοντά μας είναι τελικά αυτό που ονομάζουμε περιβαλλοντική κρίση και γιατί δεν είναι ένα ζήτημα που απασχολεί μόνο εκείνους τους κατοίκους του πλανήτη που το βιώνουν καθημερινά, αλλά πρέπει να μας προβληματίσει άμεσα όλους μας.

20 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν έρθει αντιμέτωποι ήδη με αυτό που θα βρούμε εμείς, τα παιδιά μας, τα εγγόνια μας, μπροστά μας.

20 εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπισμένοι κάθε χρόνο εξαιτίας των καταστροφών που οφείλονται στο κλίμα.

Εμείς είμαστε εκείνοι που θα βιώσουμε τις χειρότερες επιπτώσεις της περιβαλλοντικής κρίσης και η τελευταία γενιά που μπορεί να κάνει κάτι για να αλλάξει την κατάσταση, μου έλεγαν τα παιδιά της ActionAid στα γραφεία της Θεσσαλονίκης.

Και επαναλάμβαναν διαρκώς τον όρο «κλιματική δικαιοσύνη». 

Οι προβληματισμοί που δημιουργήθηκαν, αρκετοί και η πλέον κατάλληλη για να μου δώσει απαντήσεις ήταν η Δήμητρα Σπαθαρίδου, υπεύθυνη κινητοποίησης πολιτών της ActionAid.

Με τη «κλιματική δικαιοσύνη» να στριφογυρίζει ακόμα στο μυαλό μου, δε θα μπορούσε παρά η συζήτηση να ξεκινήσει γύρω από αυτό.

«Mε τον όρο κλιματική δικαιοσύνη εννοούμε την ανάγκη για προστασία και στήριξη των ευάλωτων κοινοτήτων που υποφέρουν ήδη από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής αλλά έχουν συμβάλλει λιγότερο σε αυτήν.

 Είναι θεμελιώδες άδικο άνθρωποι, ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες αλλά όχι μόνο, να χάνουν την υγεία και την περιουσία τους και να στερούνται το δικαίωμα σε μια αξιοπρεπή ζωή εξαιτίας της κλιματικής κρίσης ενώ οι πλούσιες χώρες που τη δημιούργησαν να συνεχίζουν την υπερκατανάλωση και το ίδιο μη βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης. 

Ο όρος αυτός επανέρχεται στο προσκήνιο γιατί πλέον η κλιματική κρίση δεν είναι ένα σενάριο του μέλλοντος αλλά μια πραγματικότητα που δυσχεραίνει τη ζωή ατόμων και κοινοτήτων σήμερα. 

Η ActionAid δουλεύει εδώ και χρόνια σε πολλές περιοχές για την κλιματική δικαιοσύνη προωθώντας προγράμματα προσαρμογής στις αναπτυσσόμενες χώρες, προκειμένου ο τοπικός πληθυσμός να αντιμετωπίσει τις άμεσες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. 

Παράλληλα προσφέρει εκπαιδευτικά προγράμματα που συμβάλλουν στην ενημέρωση και δράση της μαθητικής κοινότητας για την κλιματική δικαιοσύνη και πραγματοποιεί εκστρατείες ευαισθητοποίησης και κινητοποίησης νέων ώστε να γίνουν μέρος του παγκόσμιου κινήματος για ένα βιώσιμο μέλλον».

Και ο ρόλος των νέων σήμερα;

«Σύμφωνα με πανευρωπαϊκή έρευνα που πραγματοποιήσαμε στα πλαίσια της εκστρατείας μας #ClimateofChange, 8 στους 10 νέους στην Ελλάδα γνωρίζουν και ανησυχούν για την κλιματική αλλαγή, ενώ το 75% των ερωτηθέντων πιστεύει πως το σύγχρονο καταναλωτικό μοντέλο δεν είναι βιώσιμο. 

 Θεωρώ πως οι περισσότεροι νέοι γνωρίζουν τι είναι και πόσο πολύ τους αφορά, ωστόσο βιώνουν σήμερα τόσες πολλές πολλαπλές κρίσεις (ανεργία, υγεία, περιβάλλον) και δεν έχουν βρει τους τρόπους και τα μέσα για να διεκδικήσουν μια συνολική απάντηση σε αυτές».

Επιστρέφουμε πάλι στο θέμα της κλιματικής μετανάστευσης. Ποια είναι τα δεδομένα του σήμερα και τι περιμένουμε; Η Δήμητρα Σπαθαρίδου μας απαντά:

«Σύμφωνα με στοιχεία του Κέντρου Παρακολούθησης του Εσωτερικού Εκτοπισμού από τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, από τα 38 εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένων ατόμων μόνο για το 2021, τα 23,7 εκατομμύρια μετακινήθηκαν λόγω περιβαλλοντικών καταστροφών. 

Τα νούμερα για το μέλλον προβλέπονται δυσοίωνα όσο εντείνονται τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Για αυτόν ακριβώς το λόγο διεκδικούμε κλιματική δικαιοσύνη και πολιτικές προστασίας και προσαρμογής των ευάλωτων χωρών στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής».

Πρόσφατα, η ActionAid επέλεξε μέσω ενός κοινωνικού πειράματος στο κέντρο της Αθήνας να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες στα θέματα γύρω από το κλίμα.

«Στα πλαίσια της εκστρατείας μας για την κλιματική δικαιοσύνη, σκεφτήκαμε να πραγματοποιήσουμε ένα κοινωνικό πείραμα για να δούμε πώς αντιδρούν οι περαστικοί στη σύνδεση της κλιματικής αλλαγής με τον άνθρωπο. 

Έτσι, τοποθετήσαμε κρυφές κάμερες γύρω από έναν ηθοποιό που παρίστανε τον άστεγο και κρατούσε ένα πλακάτ λέγοντας πως είναι άστεγος εξαιτίας της κλιματικής κρίσης και ζητούσε δράση για το κλίμα και όχι χρήματα.

 Η ιδέα προήλθε από ένα παρόμοιο graffiti έργο του Banksy. Η ανταπόκριση ήταν πολύ θετική, έτυχε να έχουμε οργανώσει τα γυρίσματα και σε μία Κυριακή του Μαρτίου που χιόνιζε στο κέντρο της Αθήνας, γεγονός που ενίσχυε την αντίληψη πως όντως η κλιματική κρίση συμβαίνει τώρα.

 Οι πολίτες σταματούσαν, κουνούσαν το κεφάλι τους με κατανόηση, ενώ το τελικό βίντεο το έχουν δει περισσότερα από μισό εκατομμύριο άτομα στο κανάλι μας στο youtube».