Η Έφη Σταμούλη είναι η Σωτηρία

Η Έφη Σταμούλη, ερμηνεύει τον ρόλο της Σωτηρίας Μπέλλου στο θεατρικό έργο της Σοφίας Αδαμίδου, «ΣΩΤΗΡΙΑ ΜΕ ΛΕΝΕ», σε σκηνοθεσία Χριστίνας Χατζηβασιλείου.

Γιώτα Κωνσταντινίδου

15 Δεκεμβρίου 2015, 8:57 πμ

Γιώτα Κωνσταντινίδου

15 Δεκεμβρίου 2015, 8:57 πμ

Η Έφη Σταμούλη, ερμηνεύει τον ρόλο της Σωτηρίας Μπέλλου στο θεατρικό έργο της Σοφίας Αδαμίδου, «ΣΩΤΗΡΙΑ ΜΕ ΛΕΝΕ», σε σκηνοθεσία Χριστίνας Χατζηβασιλείου. «Η Μπέλλου νοσηλεύεται ήδη για πολύ καιρό. Στο Νοσοκομείο τους ξέρει και την ξέρουν. Φωνάζει, εκρήγνυται, λυπάται και νοσταλγεί μια ζωή γεμάτη. Μα πάνω απ’ όλα είναι μόνη.»

Η Έφη Σταμούλη, μια από τις σημαντικότερες θεατρικές φυσιογνωμίες της πόλης με μεγάλη πορεία στη Πειραματική Σκηνή της Τέχνης μετά την απώλεια της θεατρικής στέγης επιμένει σε δημιουργικούς δρόμους ακόμα και σ’ ένα κλίμα ασάφειας και αβεβαιότητας. Καθηγήτρια Υποκριτικής στο Τμήμα Θεάτρου του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου αναγνωρίζει τη ζωντάνια των νέων παιδιών και την επιμονή τους. «Έχουν ορμή και ταυτόχρονα ξέρουν ότι παλεύουν τα απάλευτα.»

Για τί κείμενο πρόκειται; Τελικά έπραξε σωστά η Μπέλλου να εξουσιοδοτήσει τη δημοσιογράφο να γράψει τη βιογραφία της;

Ας δούμε πρώτα για τι «ηρωίδα» πρόκειται. Η Μπέλλου καταγόταν από μια εύπορη οικογένεια της Χαλκίδας, παντρεύτηκε σχεδόν παιδί, έριξε βιτριόλι στον άντρα της που την απατούσε και την έδερνε, φυλακίστηκε, παράτησε τα πάντα –μία μόλις μέρα μετά την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου– και έφυγε για την Αθήνα, δούλεψε σε διάφορες δουλειές, πέρασε από τα μπουντρούμια της Μέρλιν στη διάρκεια της κατοχής, κατόπιν έγινε αυτή που έγινε, κλείστηκε στο ψυχιατρείο κάποια στιγμή, ερωτεύτηκε παράφορα, είχε πάθος με τα ζάρια, έπινε, τσακωνόταν, πέρασε στα αζήτητα, μετά γνώρισε μια δεύτερη άνθηση στην καριέρα της που την έκανε ακόμα πιο γνωστή, και πέθανε έχοντας χάσει τη φωνή της από καρκίνο του λάρυγγα. Η ζωή της ξετυλίχτηκε σαν άγριο παραμύθι. Η ίδια γνωρίζει κάποτε τη Σοφία Αδαμίδου και της δίνει την άδεια να γράψει τη βιογραφία της. Φαντάζομαι πως χρειάστηκε χρόνος για να πάρει αυτήν την απόφαση, που όπως αποδείχτηκε ήταν σωστή. Η βιογραφία με τον εύγλωττο τίτλο «Πότε ντόρτια, πότε εξάρες» ολοκληρώθηκε και εκδόθηκε μετά το θάνατό της. Έπειτα από κάποια χρόνια, προκύπτει το «Σωτηρία με λένε», που πρωτόπαιξε η Λήδα Πρωτοψάλτη (αργότερα το ξανάπαιξε η Ντίνα Κώνστα). Το έργο ξεκινάει και ολοκληρώνεται το βράδυ πριν από την εγχείριση στο Νοσοκομείο «Σωτηρία» -άλλη σύμπτωση κι αυτή-, στην οποία υποβλήθηκε η Μπέλλου. Μέσα σ’ αυτές τις ώρες θυμάται, αφηγείται, παραληρεί και ξεδιπλώνει τη ζωή της. Ακροατής και συμπαραστάτης η Νοσοκόμα. Μια νοσοκόμα που έπειτα από τη μακρόχρονη νοσηλεία της τραγουδίστριας, της εξομολογείται: «Τόσο καιρό εδώ μέσα σ’ αγάπησα. Σα μάνα μου σ’ έχω». Το ίδιο φαντάζομαι θα μπορούσε να πει και η Σοφία Αδαμίδου, το έργο της είναι ένας συνδυασμός μη εξωραϊστικής ειλικρίνειας και βαθιάς αγάπης.

Έχετε ερμηνεύσει δεκάδες, ίσως εκατοντάδες θεατρικούς ρόλους, είχατε ποτέ στο μυαλό σας να ερμηνεύσετε τη Μπέλλου;

Ποτέ δεν μου είχε περάσει απ’ το μυαλό ότι θα έπαιζα κάποια στιγμή τη Σωτηρία Μπέλλου. Ξεκινώντας όμως τις πρόβες και αρχίζοντας αυτή την περιπλάνηση στη ζωή της, ένοιωσα πολύ τυχερή που κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ’70 την άκουγα να τραγουδάει στο Zoom με τον Μητσιά. Νομίζω ότι είχα πάει τρεις φορές.

Η Μπέλλου είναι μια φυσιογνωμία που το έργο της αντικατοπτρίζει τη ζωή και το χαρακτήρα της. Αυτό είναι ίδιον των μεγάλων καλλιτεχνών; Είναι καλό όταν ή να συμβαίνει;

Καταραμένοι, σκοτεινοί, απρόβλεπτοι, ασυμβίβαστοι, ευαίσθητοι, μοναχικοί και μόνοι όλοι οι μεγάλοι καλλιτέχνες. Το τίμημα βαρύ.

Θα αποκαλούσατε την Μπέλλου φεμινίστρια;

Δεν θα μου περνούσε από το μυαλό ο όρος. Ούτε και της ίδιας, φαντάζομαι. Γεγονός παραμένει ότι ήταν μια γυναίκα που δεν ήξερε τι θα πει «πρέπει». Έλεγε αυτό που σκεφτόταν, έκανε αυτό που ήθελε. Ήταν εντελώς ασυμβίβαστη, αντισυμβατική, ανεξάρτητη και πολύ μόνη.

Πέρα από την εικόνα που έχουμε εμείς για τη Σωτηρία Μπέλλου εσείς ποια εικόνα της θα δείξετε με τη σκηνοθετική παρέμβαση της κ. Χατζηβασιλείου;

Η Μπέλλου νοσηλεύεται ήδη για πολύ καιρό. Στο Νοσοκομείο τους ξέρει και την ξέρουν. Φωνάζει, εκρήγνυται, λυπάται και νοσταλγεί μια ζωή γεμάτη. Μα πάνω απ’ όλα είναι μόνη. Μόνη και κλεισμένη μέσα σε τέσσερεις τοίχους, να θέλει και να μην μπορεί να «δραπετεύσει». Ένα θηρίο στο κλουβί.

Η παράσταση θα διανθιστεί με τα τραγούδια και τη φωνή της αξεπέραστης ερμηνεύτριας;

Δε θα μπορούσε να γίνει παράσταση για τη Μπέλλου χωρίς τη φωνή της Μπέλλου. Και θεωρώ μεγάλο επίτευγμα της σκηνοθεσίας ότι τα τραγούδια προκύπτουν αβίαστα, οργανικά. Θέλω να πω, δεν διακόπτεται η δράση για ν’ ακούσουμε κάποιο τραγούδι και να φχαριστηθούμε. Τ’ ακούμε μέσα από τη δίνη του μυαλού της.

Άστεγη μεν αλλά δρώσα η Πειραματική Σκηνή της Τέχνης. Τι της ακυρώνει η έλλειψη σταθερής στέγης και τι της προσδίδει;

Κακά τα ψέμματα. Όταν έχεις το σπίτι σου και το χάνεις, η απωλεια είναι κάτι τελεσίδικο. Από την άλλη, άναγκάζεσαι να βρίσκεις λύσεις. Να παραμείνεις δημιουργικός μέσα στην ασάφεια. Αλλά η απώλεια, απώλεια και το κενό, κενό. Και βέβαια, στην περίπτωση της Πειραματικής Σκηνής, και όχι μόνο, το πρόβλημα δεν είναι το χάσιμο της στέγης, το πρόβλημα είναι η κατάργηση κάθε υποστήριξης της καλλιτεχνικής δημιουργίας τα τελευταία χρόνια, η παγερή αδιαφορία της Πολιτείας για τον σύγχρονο θεατρικό πολιτισμό, που δεν ήταν, πιστεύω, αναγκαστικό επακόλουθο της κρίσης.

Ως καθηγήτρια Υποκριτικής στο Τμήμα Θεάτρου του ΑΠΘ, εισπράττετε την ανάγκη νέων παιδιών να εκφραστούν μέσα από εναλλακτικές θεατρικές σκηνές; Είναι μια εκφρασμένη απογοήτευσή τους αυτή;

Τα νέα παιδιά είναι γεμάτα ζωντάνια, ευρηματικότητα, ενθουσιασμό για το αδοκίμαστο, και μαζί σκληρή απογοήτευση. Πόσο πιο αντιφατικά συναισθήματα να νοιώσεις όταν ξεκινάς. Έχουν ορμή και ταυτόχρονα ξέρουν ότι παλεύουν τα απάλευτα, για να χρησιμοποιήσω έναν δικό μου όρο. Καμαρώνω τους μαθητές μου για την καλλιτεχνική τους ανησυχία. Αλλά ας μην εξωραΐζουμε την κατάσταση, με βεβαιότητες δεν πήγε κανένας μπροστά, αλλά ούτε με τη βεβαιότητα της ανεργίας.

Σε παλιότερο κείμενό σας, στη parallaxi.gr, «Μήπως να κλείσει και το Τρίτο;,» γράψατε: «ας δώσει ο πολιτισμός το καλό παράδειγμα». Δίνει τελικά ο πολιτισμός της Θεσσαλονίκης το καλό παράδειγμα;

Ο πολιτισμός προσπαθεί με νύχια και με δόντια. Βγαίνει αρκετές φορές ξεδοντιασμένος αλλά φοράει τη «μασέλα» του και ξαναπροσπαθεί. Αλίμονό μας αν γινόταν διαφορετικά. Αλλά επαναλαμβάνω: για την αδιαφορία των κυβερνώντων (ας αναζητήσει κανείς τα περί καλλιτεχνικής δημιουργίας και παιδείας στα προεκλογικά προγράμματα των κομμάτων) η κρίση είναι ίσως μια βολική δικαιολογία…

Η ιστορία της Μπέλλου κουβαλάει μια Ελλάδα που επέζησε από πόλεμο, φτώχεια, εμφύλιο και αμέτρητες κακουχίες. Τι έχει να πει αυτή η Ελλάδα στη σύγχρονη Ελλάδα;

Πέρυσι ακόμα σκεφτόμουνα πως, παρά τις σημερινές δυσκολίες, η σύγκριση μ’ εκείνες τις εποχές είναι ανόητη. Αλλά στο μεταξύ κύλησε πολύ νερό στ’ αυλάκι. Η Λέσβος και η Ειδομένη είναι δίπλα μας. Η προσφορά των ανθρώπων πολύ μεγάλη και καθόλου αυτονόητη. Και ταυτόχρονα τόσο μα τόσο λίγη μπροστά στην απόλυτη δυστυχία.

«ΣΩΤΗΡΙΑ ΜΕ ΛΕΝΕ» της Σοφίας Αδαμίδου

Σκηνοθεσία: Χριστίνα Χατζηβασιλείου

Μικρό Θέατρο Μονής Λαζαριστών

Έναρξη: 18/12/2015

Λίγες ώρες πριν από τη σοβαρή επέμβαση που είχε ως αποτέλεσμα να χάσει τη φωνή της, η μεγάλη λαϊκή ερμηνεύτρια δεν σταματά να μιλά για την πολυτάραχη ζωή της: τα πρώτα χρόνια στη Χαλκίδα, η αναχώρηση για την Αθήνα μια μέρα μετά το ξέσπασμα του ελληνοϊταλικού πολέμου, η συνεργασία με τον Τσιτσάνη…

Η σκληρότητα μπερδεύεται με την ευαισθησία, το παρόν με το παρελθόν, η αγάπη με το μίσος, αποκαλύπτοντας μια εκρηκτική προσωπικότητα που δεν χάνει, ούτε μια στιγμή, το χιούμορ και το πάθος της για τη ζωή.

Το θεατρικό έργο της δημοσιογράφου Σοφίας Αδαμίδου, την οποία η ίδια η Μπέλλου είχε εξουσιοδοτήσει να γράψει τη βιογραφία της, ανεβαίνει για πρώτη φορά στο ΚΘΒΕ σε σκηνοθεσία της Χριστίνας Χατζηβασιλείου. Το ρόλο της Σωτηρίας Μπέλλου ερμηνεύει η Έφη Σταμούλη.

Διάρκεια παραστάσεων: 18/12/2015- 6/3/2016

Ημέρες και ώρες παραστάσεων

Τετάρτη 18:00, Πέμπτη-Παρασκευή-Σάββατο 21:00, Κυριακή 19:00

Τιμές Εισιτηρίων