Laeticia Sadier: The point is to change it, baby!

της Σύνθιας Σάπικα

H Laeticia Sadier άφησε το πολιτικό, καλλιτεχνικό και πάνω από όλα γυναικείο της στίγμα με δύο συναυλίες στην Ελλάδα. Εγώ την άκουσα και τη συμπάθησα στη Θεσσαλονίκη.

Πρώτη εντύπωση στη Μαύρη Τρύπα: Είναι ψηλή, εύσωμη, με ένα κούρεμα που είναι σαν να το επέλεξε για να μην την κολακεύει. Η κιθάρα που έχει στην αγκαλιά της πιέζει το στήθος της. Ο κόσμος (όχι περισσότεροι από 40 άτομα) την παρακολουθεί αμίλητος. Και πως να τολμήσει να μιλήσει κανείς, αφού η ίδια τους έχει ήδη κάνει παρατήρηση. Νιώθω αμηχανία ακόμα και όταν η σερβιτόρα περνάει για να μας πάρει παραγγελία.

Αργότερα η ίδια θα μου πει ότι δεν μπόρεσε να μη δείξει την δυσαρέσκεια της για την μη προσέλευση του κόσμου στη Θεσσαλονίκη. Αντίθετα στην Αθήνα είχε και ανθρώπους να κάθονται στο πάτωμα. “Δε μπορούσα να μη δείξω ότι ένιωθα μόνη, χρειάζομαι να νιώθω υποστήριξη , έχω ανάγκη να νιώθω ότι είμαι μαζί με τους ανθρώπους” απολογήθηκε αργότερα για το μαύρο της χιούμορ (στη συναυλία της είχε πει ειρωνικά “φαντάζομαι ότι οι υπόλοιποι 300 κόλλησαν στην κίνηση”).

Καθώς η ώρα περνούσε στη Mαύρη Tρύπα κατόρθωσε να τιθασεύσει το κοινό, αλλά όχι απαραίτητα να το κερδίσει. Δεν μίλησε κανείς, αλλά η αμηχανία ήταν εκεί. Αυτή που δεν ήταν εκεί ήταν η Laeticia που γνώρισα λίγο αργότερα στο λόμπι του ξενοδοχείου της, μία γυναίκα καθ όλα γλυκιά και γοητευτική, απόλυτη γνώστης των πολιτικών πραγμάτων στην Ελλάδα, κράμα γήινης σιγουριάς και εξωτικού. Μία συνομήλικη μου σχεδόν, όπως σκεφτόμουν (κατά ένα χρόνο μεγαλύτερη ανακάλυψα αργότερα) χωρισμένη μητέρα ενός 16χρονου αγοριού. Μετά τη συζήτηση συνειδητοποίησα πως έμεινε 6 χρόνια στους Stereolab χωρισμένη ούσα με τον Tim Gayne. Πλάκα μου κάνεις; τη ρώτησα. Εγώ με τον πρώην άντρα μου ούτε στην ίδια πόλη θα μπορούσα να μείνω. Και μας έπιασαν και τις δύο τα γέλια.

Γνώρισε τον άντρα της το 1988, όταν εκείνος έπαιζε στους McCarthy. Προσχώρησε και η ίδια στο γκρουπ και δύο χρόνια αργότερα οι δύο τους έφτιαξαν τους Stereolab. Και ναι, την ρώτησα τι σημαίνει Stereolab. Τίποτα, μου απάντησε. Σημαίνει ό,τι θέλεις εσύ να σημαίνει.

«Στα νάιντις εμείς στη φούσκα του ανεξάρτητου ροκ (indi rock) είμασταν πιο ιδεαλιστές. Πιστεύαμε ότι θα αλλάζαμε τον κόσμο. Λέγαμε «κάντο μόνος σου, μην ψηφίζεις κάποιον άλλον να το κάνει για σένα. Πάρε τη ζωή σου στα χέρια σου.» Υπήρχε νόημα τότε. Τώρα με τα social media μόνο κλικ κλικ, δεν δουλεύουμε σκληρά για τίποτα. Γινόμαστε τεμπέληδες και εφυσυχασμένοι. Τα social media είναι ναρκωτικά.

Τη ρωτάω γιατί διαλύσανε το γκρουπ ενώ ήταν εξαιρετικά επιτυχημένο. Κάναμε μία διακοπή για απροσδιόριστο διάστημα. Hiatus, μου λέει στα αγγλικά. Ψάξτο. Το ψάχνω. Σημαίνει χασμωδία. Χασμωδία είναι ένα στιχουργικό ελάττωμα που δημιουργείται όταν δύο φωνήεντα αντί να δημιουργούν με τη συνίζηση μία συλλαβή τοποθετούνται έτσι ώστε να νοούνται δύο ξεχωριστές συλλαβές. Οκ, Laeticia. Δε θέλεις να πεις ότι είναι αβάσταχτο να’ σαι με τον πρώην και να τραγουδάτε μαζί. Σε καταλαβαίνω. Σήμερα ο γιος της είναι 17 χρονών και όπως λέει η ίδια της ξεφεύγει σιγά σιγά.

Δεν είναι η πρώτη της φορά στη Θεσσαλονίκη. Αυτή τη φορά όμως είχε περισσότερο χρόνο να εξερευνήσει. Κρατάει μία σακούλα από το «εν καρπώ» και τρώει μπουκίτσες από παστέλι με σοκολάτα. Και μία δεύτερη σακούλα με μπαχάρια από το «Ελληνικό». Πήγε στα Κάστρα και στο Καπάνι.

«Την προηγούμενη φορά παίξαμε στο Μύλο. Αυτή τη φορά συνειδητοποίησα πόσο προπαγάνδα κάνουν στην Ευρώπη εναντίον σας. Ότι οι Έλληνες είναι τεμπέληδες, τέρατα, ότι είναι παντού βρώμικα, ότι υπάρχουν παντού ζητιάνοι. Μας λένε ότι όλα είναι ανοργάνωτα και ότι επικρατεί στο χάος. Όταν πήγα και κολύμπησα σε πισίνα στην Aθήνα κατάλαβα ότι όλα λειτουργούν ρολόι. Η νοοτροπία εδώ είναι μεν μεσογειακή αλλά πιο οργανωμένη από ότι οι άλλες χώρες υποκρίνονται ότι είναι. Ήταν μία ευχάριστη έκπληξη να δω πόσο καθαρή είναι η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη.» Αστειεύεσαι, της λέω. Μου λέει όχι. «Είναι λίγο ακατάστατα, αλλά με τόσους ανθρώπους που κυκλοφορούν οι δρόμοι σας είναι καθαροί. Και ΔΕΝ είστε τεμπέληδες.»

Την ρωτάω αν είναι μαρξίστρια όπως διάβασα.

«Δεν έχω διαβάσει ποτέ Μαρξ και για να’ ναι κάποιος μαρξιστής πρέπει να’ χει διαβάσει Μάρξ. Αλλά γνωρίζω τις ιδέες του, ιδιαίτερα τις πριν από το 1844, αυτές που μιλούν για την διαίρεση της γέννησης και αποδομούν την πυραμίδα της κοινωνίας και τις καπιταλιστικές δυνάμεις. Με αυτά ο Μαρξ εξήγησε σαφώς και επίπεδα τι συμβαίνει.Έτσι το καταλάβαμε καλύτερα και όταν καταλαβαίνουμε κάτι μπορούμε και να το διορθώσουμε, να το εξορθολογίσουμε. Η επανάσταση στην δεκαετία του 60 και στην Αφρική έγιναν γιατί τα φαινόμενα αναλύθηκαν. Και μετά παρενέβη δυστυχώς η CIA.”

Της θυμίζω μία παλιότερη της δήλωση ότι μέσα από τη μουσική θέλει να ταρακουνήσει τους ανθρώπους, να αλλάξει τον κόσμο. Είναι δυνατόν;

«Είναι δυνατό εάν πιστέψουμε ότι είναι δυνατό να κάνουμε βήματα κατά της καταπίεσης. Οι άνθρωποι θέλουν πάντα να καταπιέζουν τους άλλους. Οι κανονικοί όμως άνθρωποι δεν θέλουν πολλά πράγματα. Θέλουν ειρήνη, μια δουλειά, να απολαμβάνουν τη ζωή, την οικογένεια τους,  θέλουν να είναι δημιουργικοί. Δεν χρειάζονται 20 εκατομμύρια δολάρια στο λογαριασμό τους.»

Τη ρωτάω αν πιστεύει ότι η αριστερή κυβέρνηση στην Ελλάδα θα αλλάξει κάτι. Αποδεικνύεται πολύ διαβασμένη.

«Υποσχέθηκαν πράγματα που δεν θα μπορούσαν να τηρήσουν μένοντας στην Ευρωζώνη.  Εάν δεν θέλεις λιτότητα πρέπει να φύγεις, να μην πληρώσεις και να δημιουργήσεις μία νέα οικονομία, πρέπει να εγκαταλείψεις την Ευρωζώνη. Έτσι φεύγεις από την κηδεμονία της Μέρκελ και άλλων οικονομικών δυνάμεων, που δεν ενδιαφέρονται για τις ανάγκες και  τα θέλω των ανθρώπων. Οι Έλληνες πρέπει να ναι ξεκάθαροι. Το χρήμα πάει πακέτο με μέτρα λιτότητας. Είναι δελεαστικό το χρήμα. Αλλά η Ελλάδα θα μπορούσε να τα βγάλει πέρα μόνη της, έχει τόσα να προσφέρει, ήλιο και τουρισμό και αγροτιά και ψάρια. Και ευφυία.»

Εντυπωσιάζομαι. Η τραγουδίστρια του French Disco είναι βαθιά φιλέλλην. Και θαυμάστρια του Βαρουφάκη. «Αυτός ήταν ο πιο ενδιαφέρων τύπος. Μου έδωσε ελπίδα για την Ελλάδα. Αν ήταν στο χέρι του θα είχατε βγει από το ευρώ.»

Της επισημαίνω ότι δεν μιλάμε για μουσική. «Είναι πιο ενδιαφέρον να μιλάμε για πολιτική», μου αντιτείνει. Και συνεχίζει.

«Ο Τσίπρας έγινε μαριονέτα των νεοφιλελεύθερων στην Ε.Ε. Δέχτηκε το πακέτο χρημάτων, τους όρους τους, και μετά τον πήδηξαν. Εάν δεν κατέχεις τον έλεγχο της παραγωγής είσαι στο έλεος της εκμετάλλευσης του ΔΝΤ που έχει τον έλεγχο της παραγωγής σου. Νιώθω απογοήτευση. Η κρίση βαθαίνει και οι άνθρωποι δεν έχουν που να στραφούν. Όλα αυτά μας δείχνουν πως το να ψηφίζει κανείς κάθε 5 χρόνια δεν είναι δημοκρατικό. Δεν πρέπει να ψηφίζουμε τους ειδικούς, τους πολιτικούς, αυτοί δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα. Πρέπει να οργανώσουμε τον εαυτό μας. «

Γίνεται να γίνουν όλα αυτά, ρωτάω. «Γίνεται εάν οι άνθρωποι πιστέψουν ότι γίνεται.»

Πόσο τολμηρό είναι να’ σαι γυναίκα, να κάνει σόλο καριέρα και περιοδεία μόνη με μία κιθάρα;

«Στην αρχή ήταν πολύ δύσκολο. Μου πήρε λίγο διάστημα αλλά τώρα είμαι πολύ χαρούμενη. Απλά είναι κουραστικό. Ας πούμε όταν μιλάνε οι άνθρωποι ενοχλούμαι. Όσο περνάει ο καιρός όμως οι άνθρωποι με προσέχουν πιο πολύ, άρα μάλλον κάτι κάνω σωστά. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που θέλουν να ακούν και όχι να μιλάνε.»

Λάμπει όταν μιλάει για το νέο της άλμπουμ, το οποίο γράφει και ταυτόχρονα ηχογραφεί, αλλά και για το ταξίδι της στη Βραζιλία όπου θα συμπράξει με τους Mom Bojo. Η μόνη πολυτέλεια που επιτρέπει στον εαυτό της είναι ένα χαμάμ. Και η αυτονομία της. Της ζητώ να βγούμε μαζί φωτογραφία. Δεν φοράω μέηκ απ, μου λέει. Ούτε κι εγώ. Λίγο αργότερα μου υπογράφει ένα αυτόγραφο για τη φίλη μου την Ειρήνη: the point is to change it Irene, γράφει.