Λάμπρος Καζάν: Ο Θεσσαλονικιός που αιχμαλωτίζει μαγικά τοπία και πορτρέτα

«Στα ταξίδια μου, κάθε πόλη είναι διαφορετική. Τα πορτραίτα μου είναι και ένα μικρό ταξίδι μέσα στην ψυχή του ανθρώπου που φωτογραφίζω».

Ραφαήλ Γκαϊδατζής

21 Ιανουαρίου 2024, 7:54 πμ

Ραφαήλ Γκαϊδατζής

21 Ιανουαρίου 2024, 7:54 πμ

Συνηθίζουμε να λέμε ότι μια φωτογραφία ισούται με χίλιες λέξεις. Και στην περίπτωση του Θεσσαλονικιού, Λάμπρου Καζάν, τα κλικς του έχουν πολλές ιστορίες να μας διηγηθούν.

Μερικές από τις κορυφαίες λήψεις της πόλης, που κοσμούν διαφημίσεις και μεγάλες καμπάνιες στο εσωτερικό και το εξωτερικό, είναι από τα δικά του χέρια.

Η Θεσσαλονίκη είναι η πόλη του. Σε αυτήν γεννήθηκε, στην παραλία της πόλης έκανε την πρώτη του βόλτα με τον πατέρα του.

Μπορεί να έχει ταξιδέψει σε κάθε άκρη της γης, αλλά η Θεσσαλονίκη είναι το δικό του «λιμάνι», αφού ο Λάμπρος Καζάν επέλεξε να κάνει το φωτογραφικό του στούντιο στη Λεωφόρο Νίκης με θέα το λιμάνι της πόλης και την ιστορική πλατεία Ελευθερίας.

«Γεννήθηκα στην Θεσσαλονίκη. Φωτογραφίζω από μικρό παιδί και πάντα ένιωθα βαθιά μέσα μου πως θα αφιερώσω την ζωή μου είτε στην Μουσική είτε στην Φωτογραφία. Αυτό που φαίνεται τελικά να κερδίζει συνεχώς έδαφος μέσα μου είναι το Φιλμ, στο οποίο εμπεριέχονται και τα δύο. Είναι το σημείο που ενώνονται όλες οι γνώσεις και εμπειρίες που έχω αποκτήσει μέσα στα χρόνια.

Η πόλη της Θεσσαλονίκης ως γενέτειρά μου, είναι το μέρος που έχω τις πρώτες αναμνήσεις μου ως παιδί. Στην παραλία ήταν η πρώτη βόλτα με τον πατέρα μου. Οι πόλεις με λιμάνι πέρα από την φυσική ομορφιά που τους δίνει η θάλασσα, έχουν μια γοητεία, μια ενέργεια που δεν την βρίσκεις παντού.

Ίσως γιατί ήταν πάντα τόπος συνάντησης ανθρώπων από όλο τον κόσμο. Αυτή η πολυεθνικότητα είναι ένα είδος “στατικού ταξιδιού”, αφού γνωρίζεις ανθρώπους από άλλα μέρη χωρίς να το κουνάς ρούπι.

Αυτός ίσως είναι και είναι και ο λόγος για τον οποίο επέλεξα να κάνω το φωτογραφικό μου στούντιο στην Λ. Νίκης με θέα το λιμάνι και την ιστορική πλατεία Ελευθερίας».

Έχοντας φωτογραφίσει τη Θεσσαλονίκη από πολλές γωνιές της, δε θα μπορούσαμε να μην ρωτήσουμε τον κ. Καζάν ποιες είναι εκείνες οι λήψεις που ξεχωρίζει περισσότερο.

«Όλες οι φωτογραφίες που περιέχουν το υγρό στοιχείο, την θάλασσα ή τις αντανακλάσεις από βρόχινο νερό, αυτές είναι οι αγαπημένες μου».

Το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια οι λήψεις του επιλέγονται για να «ταξιδέψουν» τη Θεσσαλονίκη στο εξωτερικό, συνεχίζει να τον κάνει περήφανο μέχρι και σήμερα.

«Αν και αυτό ξεκινά περίπου από 2010 και είναι πλέον κάτι που έχω συνηθίσει, ακόμη και σήμερα με κάνει να νιώθω περήφανος.

Φέτος διαβάζω πως η Θεσσαλονίκη ψηφίστηκε μέσα στους 52 καλύτερους προορισμούς για επίσκεψη σε όλο τον κόσμο.

Και ξέρω πως έχω βάλει και εγώ το λιθαράκι μου σε αυτό, γιατί επιλέγω να βλέπω παρά μόνο την ομορφιά σε αυτόν τον τόπο».

Φωτογραφίζοντας μερικούς από τους πιο σημαντικούς καλλιτέχνες της κλασικής μουσικής

Ένας «σταθμός» στην έως τώρα πορεία του Λάμπρου Καζάν είναι όταν βρέθηκε στη Λειψία για να φωτογραφίσει τους μουσικούς της σπουδαίας Sächsische Bläserphilharmonie.

Μερικοί από τους σημαντικούς καλλιτέχνες της κλασικής μουσικής… αφέθηκαν στα χέρια του Θεσσαλονικιού φωτογράφου, ο οποίος μέσα από το φακό του κατάφερε να αποτυπώσει μια τελείως διαφορετική πτυχή του εαυτού τους.

Μάλιστα, όπως μας αποκαλύπτει, η συγκεκριμένη συνεργασία θα έχει και συνέχεια καθώς ο ίδιος ετοιμάζει και ένα ντοκιμαντέρ για την ορχήστρα αυτή.

«Το κοινό γνώρισμα όλων όσων έχουν υψηλό δείκτη νοημοσύνης, είναι η καλή αίσθηση του χιούμορ. Υπάρχει μια μικρή χαριτωμένη ιστορία, στην οποία ένα παιδί ανακοινώνει στην μητέρα του πως όταν “μεγαλώσει”, θέλει να γίνει “μουσικός” και εκείνη αποκρίνεται πως πρέπει να διαλέξει, δεν μπορεί να τα κάνει και τα δύο.

Η λέξη κλειδί για μένα στο πορτραίτα, είναι η λέξη “εμπιστοσύνη”. Όσοι έχουν κάνει πορτραίτο μαζί μου, το γνωρίζουν αυτό. Η συγκεκριμένη ορχήστρα πέρα από την ιστορία της και το υπέρμετρο ταλέντο των ανθρώπων που την απαρτίζουν, έχει ένα ακόμη χαρακτηριστικό που δεν το συναντάς εύκολα: Είναι δεμένοι σαν μια οικογένεια. Όχι μόνο οι μουσικοί αλλά και οι άνθρωποι που βρίσκονται πίσω από αυτούς και συντονίζουν όλα τα δρώμενα.

Το ότι έχω μουσικές σπουδές ο ίδιος είναι κάτι που έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην ταχύτητα της εδραίωσης της εμπιστοσύνης των μελών προς εμένα. Αλλά μέτρησε επίσης και το αντίστροφο, ότι με έκαναν να νιώσω μέλος της οικογένειας αυτής από τις πρώτες στιγμές.

Το αποτέλεσμα ήταν αυτά τα υπέροχα πορτραίτα που καθώς φαίνεται θα αφήσουν ιστορία στον χώρο της μουσικής και της φωτογραφίας. Η συνεργασία μας όμως δεν σταματά εκεί, καθώς ετοιμάζω ένα ντοκιμαντέρ για αυτή την ορχήστρα».

«Ένα μικρό ταξίδι μέσα στη ψυχή του ανθρώπου που φωτογραφίζω»

Μια «βόλτα» στα social media του Λάμπρου Καζάν είναι ένα «ταξίδι» σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Πορτραίτα, λοιπόν, ή τα τοπία είναι το αγαπημένο είδος του ίδιου;

«Είναι τα δύο είδη φωτογραφίας που δεν θα βαρεθώ ποτέ στην ζωή μου. Στα ταξίδια μου, κάθε πόλη είναι διαφορετική, όπως και στα πορτραίτα μου ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός. Και κάθε πορτραίτο είναι και ένα μικρό ταξίδι μέσα στην ψυχή του ανθρώπου που φωτογραφίζω».

Στα social media, τα περιοδικά, τις εφημερίδες, τα διαφημιστικά φυλλάδια, το διαδίκτυο εμείς βλέπουμε πάντα το τελικό αποτέλεσμα μιας φωτογράφισης. Πόση δουλειά όμως κρύβεται πίσω από το «τέλειο κλικ»;

«Όπως και στην μουσική, αυτό αυτό που βλέπουμε είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Δεν είναι μόνο ο χρόνος της προετοιμασίας (πρόβας/μελέτης) για την ερμηνεία ενός συγκεκριμένου μουσικού κομματιού. Είναι τα ¨χρόνια¨ σπουδών, μελέτης και τριβής με το αντικείμενο.

Το “βουνό” που πρέπει ανέβει κανείς για να αποκτήσει την γνώση, την αισθητική για να κάνει αυτό το ένα κλικ. Δεν υπάρχει ασανσέρ που να σε ανεβάζει στην κορυφή αυτή, παρά μόνο σκαλιά.

Είναι τα εκατομμύρια κλικς που πρέπει να κάνει κανείς μέχρι να φτάσει να μπορεί να κάνει το ένα και μοναδικό κλικ που θα εμπεριέχει μέσα του όλη την γνώση που απέκτησε από τα προηγούμενα. Συγκεκριμένα στην τέχνη της φωτογραφίας, μια έξτρα πολύ σημαντική δυσκολία είναι και η αγορά του κατάλληλου εξοπλισμού, ο οποίος αποκτάται με σκληρή δουλειά και με δύσκολες επιλογές.

Προσωπικά, ποτέ κανένα από τα αμάξια που είχα δεν ήταν πιο ακριβό από την κάμερα που είχα. Όταν με ρωτούν πως μπορεί κάποιος να βγάλει χρήματα από την φωτογραφία, η απάντησή μου είναι η εξής : “Είναι πολύ εύκολο να κάνεις μια «μικρή» περιουσία με την φωτογραφία. Ξεκίνα με μια “μεγάλη”.»

«Η τεχνική είναι κάτι που μαθαίνεται. Η αισθητική και η αντίληψη όμως δεν διδάσκονται»

Η συζήτηση με τον Λάμπρο Καζάν πηγαίνει και στο θέμα της τεχνικής, της αισθητικής και της αντίληψης.

«Η τεχνική είναι κάτι που μαθαίνεται. Η αισθητική και η αντίληψη όμως δεν διδάσκονται. Διαμορφώνονται συνήθως από εξωγενείς παράγοντες. Από τα βιβλία που διαβάσαμε, τις ταινίες που είδαμε, τα ταξίδια που κάναμε, τους ανθρώπους που γνωρίσαμε… Γενικά διαμορφώνονται συνήθως από πράγματα που είναι εκτός του πεδίου της ίδιας της τέχνης που επιλέγουμε. Πχ. η γνώμη μου είναι πως για να γίνει κάποιος καλύτερος σκηνοθέτης, αυτό που πρέπει να κάνει είναι να διαβάσει περισσότερα βιβλία. Οι ταινίες δεν είναι παρά μια «αφήγηση» και έχουν την δομή των μυθιστορημάτων».

Εκ των πραγμάτων η φωτογραφία ενός τοπίου δεν μπορεί να μεταφέρει το αληθινό βίωμα του ανθρώπου που την απαθανατίζει. Γι’ αυτό και κάποιες φορές η κάμερα μένει στην άκρη…

«Το κάνω συνεχώς και είναι τόσο πολλά τα μέρη και οι φορές που έχει γίνει αυτό, που έχω αποφασίσει σε κάθε συνέντευξη που δίνω και μου κάνουν αυτή την ερώτηση, να αναφέρομαι και σε ένα διαφορετικό μέρος. Θα επιλέξω αυτή την φορά μια τοποθεσία στην Αυστραλία που ονομάζεται «Twelve Apostles». Είναι ουσιαστικά μια ομάδα τεράστιων βράχων από ασβεστόλιθο, που στέκονται πάνω στην άμμο της παραλίας, ο ένας κοντά στον άλλον, εδώ και αιώνες. Το αποτέλεσμα είναι μια πολύ εντυπωσιακή εικόνα κατά μήκος της παραλίας με φόντο τον υπέροχο ωκεανό. Επίσης, μη ξεχνάμε πως η Φωτογραφία είναι φτιαγμένη για μια μόνο από τις αισθήσεις μας. Δεν μπορεί να μεταφέρει τον ήχο από τα κύματα πάνω στα βράχια, την μυρωδιά της αλμύρας, τον αέρα του ωκεανού που σου χαϊδεύει το πρόσωπο με τα παγωμένα του χέρια».

Εξέλιξη της τεχνολογίας και φωτογραφία. Ευχή ή κατάρα για έναν επαγγελματία; Μπορεί να συμπυκνωθεί η ομορφιά ενός πορτρέτου ή ενός τοπίου σε μια μικρή οθόνη κινητού;

«Είμαι παιδί της τεχνολογίας οπότε θα πω πως είναι μόνο ευχή, όχι κατάρα. Αλίμονο εάν δεν υιοθετούμε τις καινοτόμες ιδέες και τεχνολογίες. Διαφορετικά θα κάναμε ακόμη δαγκεροτυπίες.

Η εξέλιξη του “μέσου”, επηρεάζει πάντα και τον καλλιτέχνη. Η “παρουσίαση” μιας φωτογραφίας, είναι ένα τεράστιο θέμα που με απασχολεί πολύ. Σε έναν πίνακα ζωγραφικής ο ζωγράφος έχει επιλέξει ο ίδιος το μέγεθος που θα έχει το έργο του και το μόνο που μπορεί να αλλάξει κανείς είναι οι συνθήκες φωτισμού του. Στον ψηφιακό κόσμο τις φωτογραφίες τις βλέπουμε σε χιλιάδες διαφορετικά μέσα, οθόνες όχι μόνο διαφορετικού μεγέθους και ανάλυσης, αλλά και διαφορετικού καλιμπραρίσματος χρωμάτων.

Ο καθένας βλέπει δηλαδή ελαφρώς διαφορετικά χρώματα από τον άλλον, ανάλογα με το μοντέλο της συσκευής που διαθέτει.

Όντως, μια φωτογραφία στην οθόνη του κινητού των 6”, με την ίδια φωτογραφία σε εκτύπωση διαστάσεων 2.40μ. επί 1.60μ., έχει σίγουρα εντελώς διαφορετικό αντίκτυπο στον θεατή.

Ίσως όμως είναι και μια πολύ καλή άσκηση για έναν φωτογράφο, να προσπαθήσει δηλαδή να πει μια ιστορία μέσα από την φωτογραφία του, την οποία μπορεί κάποιος να κατανοήσει/νιώσει, ακόμη και εάν την δει σε μικρό μέγεθος.