Μια γυναίκα μιλάει 24 ώρες πριν βάλει τέλος στη ζωή της

24 ώρες πριν βάλει τέλος στη ζωή της μια γυναίκα, ανακαλύπτουμε σκέψεις σκοτεινές, στιγμές του παρελθόντος που την τυλίγουν σαν φαντάσματα, φωτίζουμε το έρεβος της συναισθηματικής της κατάστασης. Αυτό είναι το θέμα του βαθιά φεμινιστικού, έντονου και ωμού “Es Kocht” του Μιχάλη Δαρνάκη και της Μαρίας Λαφτσίδου που έρχεται στο Θέατρο Αυλαία από τις 6 Δεκεμβρίου με πρωταγωνίστρια την Θεσσαλονικιά ηθοποιό Ιωάννα Γεωργαντά.

Το έργο, έρχεται να καθρεφτίσει πραγματικότητες, με τον προβολέα στραμμένο στην έντονη επιθυμία της πρωταγωνίστριας να ξεφύγει από μια πραγματικότητα δυσβάσταχτη. Πρόκειται για έναν σύγχρονο γυναικείο μονόλογο που διερευνά διάφορα ταμπού, τα “απαγορευμένα” όπως κανείς μπορεί να πει. Από την καταπίεση της ”αόρατης” γυναικείας απόλαυσης, μέχρι αυτό της αυτοχειρίας, η Γεωργαντά γίνεται μια γυναίκα, εγκλωβισμένη στις σκέψεις της, με τον χώρο του σπιτιού της να αποτελεί την μοναδική, πλέον, προέκταση του μυαλού της.

«Είμαι αυτό που παράγω, αυτό που προσφέρω, είμαι κάτι μετρήσιμο.

Είμαι νούμερο, είμαι ιδιότητα, είμαι αντικείμενο, είμαι ύλη.

Είμαι εδώ χωρίς να το διαλέξω, με τρόπο που δεν διάλεξα, να ζω μία

ζωή που δεν διάλεξα.»

Με αφορμή τις παραστάσεις του «Es Kocht» στις 6 και 7 Δεκεμβρίου, καθώς και στις 13 και 14 του ίδιου μήνα στο Θέατρο Αυλαία, η Ιωάννα Γεωργαντά μιλάει για τα νοήματα, την κοινωνία και τις απαιτήσεις του ρόλου της.

Στην παράσταση “Es Kocht” κάνοντας μία καταπιεσμένη γυναίκα, μιλάς για όλα τα απαγορευμένα γι’ αυτήν, 24 ώρες πριν βάλει τέλος στη ζωή της. Μίλησε μου για αυτόν τον χαρακτήρα που κλήθηκες να υποδυθείς;

Είναι ό, τι πιο περίπλοκο έχω κληθεί να υποδυθώ, καθώς αυτή η γυναίκα μπορεί να είναι οποιαδήποτε γυναίκα κυκλοφορεί αυτή τη στιγμή πάνω στη γη. Ο βαθμός καταπίεσης δεν είναι ίδιος για όλες τις γυναίκες. Έχω την αίσθηση πως η λέξη καταπίεση έχει ριζωθεί δίπλα στη λέξη γυναίκα και αυτό πρέπει να αλλάξει. Πολύπλευρη η ηρωίδα, σκοτεινή και φωτεινή ταυτόχρονα. Τολμάει να πει αυτά που τόσο καιρό την βασανίζουν και αποφασίζει να μη νιώσει καμία ενοχή. Δε θέλει να κατηγορήσει κανέναν, ζητάει να σταματήσει αυτό το ανυπόφορο «γαϊτανάκι» του πόνου. Ενώ το έργο εξελίσσεται το τελευταίο 24ωρο η διάθεση της ηρωίδας είναι σα τη φράση «Είδα τη ζωή να περνάει μπροστά από τα μάτια μου». Είναι εκείνη η στιγμή που κάπως σε αλλάζει, ίσως για λίγο, εδώ η γυναίκα αυτή δε θέλει να είναι για λίγο, θέλει να σπάσει τα δεσμά. Να απελευθερωθεί και καταλαβαίνει, πως ένα βήμα είναι το σπάσιμο των δεσμών και το επόμενο είναι πως συνεχίζουμε.

Πώς προσέγγισες την ηρωίδα σου;

Ξεκίνησα με έρευνα σε πραγματικές ιστορίες γυναικών ανά τον κόσμο. Μελέτησα όλα τα επίπεδα μιας κακοποίησης, λεκτικής, συναισθηματικής, σωματικής. Μίλησα με ειδικούς ψυχικής υγείας και φυσικά με τους συγγραφείς του έργου. Ακόμα και τώρα μοιραζόμαστε με τους συντελεστές ιστορίες που προκύπτουν. Αναζήτησα στη προσωπική μου ζωή να βρω μοτίβα και προσπάθησα να ακούσω την ηρωίδα. Τι είναι αυτό που θέλει πολύ να ακουστεί; Τι δεν αντέχει; Τι άντεξε; Την πλησίασα με πολλή αγάπη και συμπόνοια και προσπαθώ σε κάθε παράσταση να την απελευθερώνω όσο γίνεται.

Αντιλαμβάνεσαι πως θα υπάρξουν γυναίκες κάτω από τη σκηνή που θα δουν τον εαυτό τους στην γυναίκα που υποδύεσαι. Αυτό σου προσθέτει ευθύνες στο πώς πρέπει να είσαι επί σκηνής;

Αυτό είναι και που με απελευθερώνει σαν ηθοποιό και σαν άνθρωπο. Ναι οι γυναίκες ταυτίζονται, όμως το αξιοθαύμαστο είναι ότι και άντρες ταυτίζονται με την ηρωίδα. Είναι συγκινητικό αυτό που συμβαίνει. Έχουν έρθει άνθρωποι ξανά και ξανά στην παράσταση και μας έχουνε πει πως «Μετά την παράσταση, μίλησα με τον ψυχολόγο μου και του είπα : Πάμε να τελειώνουμε με τα τραύματα, είμαι έτοιμη». Άντρας θεατής μας έχει πει : « Έχω κακοποιηθεί από τον πατέρα μου, τώρα το κατάλαβα. Δεν θέλω να το κάνω στα παιδιά μου». Όταν ακούς αυτά τα λόγια, ναι η ευθύνη σε τρομάζει , όμως μεγαλώνει και το πείσμα ότι αυτά τα πράγματα πρέπει να ακουστούν. Δημιουργείται μια ομερτά με τις γυναίκες, μια συμπόνια , μια γαλήνη. Αισθάνομαι ότι αισθάνονται ότι ακούγονται.

Γιατί παραμένουν ταμπού και «πρέπει» πολλές συμπεριφορές των γυναικών μέχρι και σήμερα που υποτίθεται έχει «ανοίξει» η κοινωνία;

Το να μάθεις κάτι θέλει χρόνο, το ίδιο θέλει και για να το ξεμάθεις. Ναι είμαστε αφυπνισμένοι πλέον, αυτό όμως δε σημαίνει ότι μπορούμε εύκολα να παρατηρούμε τα μοτίβα που έχουν καταγραφεί βαθειά μέσα στο DNA μας. Ακόμα και τώρα θα δεις , αγοράκια να πιάνουν τα γεννητικά τους όργανα και οι γύρω θα πούνε «Ε τον ενοχλούν», ενώ αν ένα κοριτσάκι ακουμπήσει τα γεννητικά του όργανα θα πούνε «Μη πιάνεις εκεί, δεν είναι ευγενικό, τι θα πούνε». Μπαμ. Καταγράφηκε. Ζούμε σε μια κοινωνία που είχε μάθει πως η γυναίκα είναι εκεί για να προσφέρει απόλαυση και όχι να δέχεται. Δεν φταίνε οι άντρες, δε φταίνε οι γυναίκες. Είναι η σαπίλα του Πατριαρχικού συστήματος που ταλανίζει βαριά και τα δύο φύλλα. Γι’ αυτό και η ψυχική υγεία των ανθρώπων βρίσκεται σε μεγάλο κίνδυνο. Έχει χτυπήσει κόκκινο που λέμε. Μετά και την τραγική αποξένωση που έφερε ο κοβιντ, η ψυχική υγεία των ανθρώπων «βράζει». Πιστεύω πως όσο πιο πολύ απλοποιούμε αυτά τα «πρέπει» και τα «ταμπού» τόσο πιο εύκολα θα έρθει η ισορροπία, θα απελευθερωθούμε με ένα τρόπο. Θα παρατηρήσουμε ότι όλοι πάνω – κάτω τα ίδια προβλήματα αντιμετωπίζουμε.

Το “Es Kocht” έφτασε στον τελικό του Φεστιβάλ Adapt αγγίζοντας προφανώς ευαίσθητες χορδές κι άλλων ανθρώπων. Τι είναι αυτό πιστεύεις που «κερδίζει» τους θεατές στα νοήματα του;

Το Adapt , ήταν κάτι απροσδόκητο. Ειλικρινά δεν είχαμε κανέναν και μας ψήφισε άγνωστος κόσμος. Κάπου εκεί συνειδητοποιήσαμε την αλήθεια που αναζητούμε να ακουστεί. Πιστεύω ότι τους κέρδισε η απλότητα, η αμεσότητα και η ταύτιση ότι μπορεί να έχουν βρεθεί και εκείνοι σε αυτή τη θέση.

Με τι συναισθήματα θέλεις να φεύγει ο θεατής από την παράσταση σας;

Με ελπίδα και με πίστη. Σε κάποιους προκύπτει και η λύτρωση. Και κάποιοι φεύγουν με λύπη. Όποιο συναίσθημα και να προκύπτει είμαι ευγνώμων, σημαίνει πως κάτι λειτουργεί. Κάτι ενεργοποιείται, κάτι θέλει να μετακινηθεί.

Ποια είναι η άποψη σου για τον χώρο και τον χρόνο που δίνει η Θεσσαλονίκη στους δικούς της καλλιτέχνες;

Η αλήθεια είναι πως ακόμα το ψάχνω. Η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη με τόσες επιρροές από τις γύρω περιοχές. Θα μπορούσε να είναι κέντρο των Βαλκανίων, θα μπορούσε να είναι η πόλη των Καλλιτεχνών καθώς έχει τόσα πράγματα που μπορείς να ασχοληθείς καλλιτεχνικά. Απλά την νιώθω κάπως παγιδευμένη σε μοτίβα που πλέον δεν της ταιριάζουν. Είμαι από τους τυχερούς που η πόλη με αγκαλιάζει και με προκαλεί πάντα να την ανακαλύψω.

Τελειώνοντας, διαβάζω πως σκηνές του έργου μπορεί να προκαλέσουν αμηχανία. Δώσε μου περισσότερα για αυτό που πρόκειται να δούμε στη σκηνή του Αυλαία;

Επειδή στο έργο αναπτύσσονται συμβολικά κάποια σημεία βίας και ψυχικής υγείας αυτό μπορεί να προκαλέσει κάποια αμηχανία. Γίνονται όλα τόσο μετρημένα που καλό είναι ο κόσμος να είναι ενήμερος. Συνήθως ακούγεται μια ορχήστρα συγκίνησης στο κοινό και αυτό είναι σπουδαίο. Ελάτε, θα το απελευθερώσουμε μαζί.

* Παραστάσεις: 6-7 & 13-14 Δεκεμβρίου 2023 | Θέατρο Αυλαία, Τσιμισκή 136, (Πλατεία ΧΑΝΘ) | Τηλέφωνο: 2310 230013 | Ημέρες & ώρες παραστάσεων: Τετάρτη και Πέμπτη, 21.15 | Το συγκεκριμένο εργο περιέχει σκηνές που μπορεί να προκαλέσουν αμηχανία σε μερίδα κοινού. Απευθύνεται σε θεατές άνω των 16 χρόνων.