Oι ζωές των άλλων: Πίσω από το telemarketing

του Γιώργου Τσιτιρίδη

Σίγουρα όλοι έχετε παρακολουθήσει ένα από τα γνωστά telemarketing της τηλεόρασης. Πόσοι γνωρίζατε ότι πίσω από αυτά κρύβεται μια γυναίκα από την Θεσσαλονίκη;

Η Βούλα Σιδερίδου εδώ και 20 χρόνια με την εταιρία παραγωγής της multimotion (multimotion.gr) έχει καταφέρει να δημιουργήσει πολυάριθμα διαφημιστικά σποτάκια, ντοκιμαντέρ, τηλεοπτικές εκπομπές και τα τελευταία χρόνια τα καλύτερα telemarketing επιβιώνοντας από την κρίση και δημιουργώντας ένα είδος διαφήμισης άγνωστο στην Ελλάδα.

Τελείωσες Γυμναστική Aκαδημία… πώς από εκεί βρέθηκες στο χώρο της δημοσιογραφίας; Η γυμναστική ακαδημία δεν ήταν ποτέ η επαγγελματική επιλογή μου αλλά επιλογή ενός εύκολου πτυχίου διότι ευθύς εξαρχής ήθελα να γίνω δημοσιογράφος, αλλά με πτυχίο πανεπιστήμιου. Το πανεπιστήμιο είναι επαγγελματική εξειδίκευση, δεν είναι μόρφωση. Τη μόρφωση την αποκτάς πριν, παράλληλα και μετέπειτα, μέσα από άλλες ενασχολήσεις και αναγνώσματα. Είναι συνηθισμένο φαινόμενο στην Ελλάδα να παίρνεις ένα πτυχίο ανώτατης σχολής για να λες ότι το έχεις και να ακολουθείς άλλο επάγγελμα. Από τα 18 μου ήδη δούλευα ως δημοσιογράφος σε εφημερίδες και στην τηλεόραση.

Έγραφες σε εφημερίδες και έλεγες τις ειδήσεις στην τηλεόραση. Η εταιρία παραγωγής multimotion που έκανες με τον τότε σύζυγό σου, πώς προέκυψε; Η δημοσιογραφία είχε αμοιβές πολύ πενιχρές. Παντρεύτηκα, ήρθε η οικογένεια και κάποια στιγμή λες καλό και το μεράκι, καλή και η ενασχόληση αλλά κάπως πρέπει να ζήσω και το παιδί μου. Εκμεταλλεύτηκα λοιπόν το γεγονός ότι κάνοντας τηλεόραση ήμουν κάπως αναγνωρίσιμο πρόσωπο και αυτό μου εξασφάλιζε πωλήσεις στη διαφήμιση και έτσι μπήκα στο χώρο. Τελικά μας τελείωσε πρόωρα η δημοσιογραφία και μας έμεινε η διαφήμιση.

Η δημοσιογραφία τελείωσε μόνο λόγω του οικονομικού; Τελείωσε γιατί έγινε πολύ κίτρινη και διότι για να ανέλθεις έπρεπε να κάνεις κάποιους χειρισμούς που εγώ δεν ενέκρινα. Η διαφήμιση θεωρώ ότι είναι πιο καθαρή από τη δημοσιογραφία, αν και ήταν μεγάλα σχολεία και το ένα και το άλλο. Στην διαφήμιση, όταν σου αναθέτει ένας πελάτης ένα προϊόν πρέπει να το μάθεις, να το κατέχεις και μετά έρχεται άλλος και άλλος και πιάνεις κάποια στιγμή τον εαυτό σου να δίνει μηχανικά συμβουλές πχ για μονωτικά και λες πώς γίνεται να το ξέρω; α ναι, είχα εκείνον το πελάτη με μονωτικά, γι’ αυτό.

Ο χώρος της διαφήμισης πώς ήταν όταν ξεκίνησες; τι έχεις να θυμάσαι; Ήταν χρυσή εποχή τότε εμείς την προλάβαμε στη λήξη της – ίσα ίσα πήραμε ένα κομματάκι από την πίτα. Οι παλιοί διαφημιστές έβγαλαν περιουσίες και μάλιστα χωρίς να υπάρχει το γνωστικό background δηλαδή είναι άτομα που σήμερα δεν θα μπορούσαν να δουλέψουν ως διαφημιστές. Τότε να φανταστείς ο κόσμος ίσα που είχε σταματήσει να αποκαλεί τη διαφήμιση ρεκλάμα. Εμείς προλάβαμε κάποιες μεγάλες διαφημίσεις μεγάλων εταιριών της πόλης.

Η κρίση είναι αυτή που έχει αλλάξει το χώρο της διαφήμισης; Η διαφήμιση δέχτηκε ένα χτύπημα πριν την κρίση από το νόμο Βενιζέλου, ο οποίος τάχα θα ξεκαθάριζε το τοπίο από τις αμοιβές που δίνονταν κάτω από το τραπέζι μεταξύ διαφημιστή και μέσου. Στην ουσία αυτό που έκανε ήταν να επιτρέψει έναν απίστευτο εκβιασμό των πελατών στους διαφημιστές, με τους πρώτους να απαιτούν από τους δέυτερους να τους πουλάνε δωρεάν τη διαφήμιση – χωρίς κέρδος – και αν τα κανάλια δεήσουν να τους δώσουν το προβλεπόμενο μπόνους στο τέλος του χρόνου, να ζήσουν με αυτό. Ο διαφημιστής ήταν επιπλέον και υπόλογος στο μέσο για την πληρωμή, οπότε είχε την όποια ευθύνη για τα φέσια που έβαζαν κάποιοι πελάτες. Το επόμενο βήμα ήταν η κρίση και τέλος ο καινούργιος νόμος που είναι να ψηφιστεί και θα αποτελειώσει τη διαφήμιση, μια και απαιτεί από το μέσο να τιμολογεί απευθείας στον πελάτη και ο διαφημιστής να διαπραγματεύεται ελεύθερα την αμοιβή του. Η κρίση βοήθησε να ξεκαθαρίσει το τοπίο μεν, αλλά οι καλοί που έμειναν δουλεύουν σε άθλιες συνθήκες δε. Η Ελλάδα έχει απίστευτα δημιουργικά μυαλά, που θα μεγαλουργούσαν στο εξωτερικό, αλλά εδώ στραγγαλίζονται από την κρίση και την απαράδεκτη αντιμετώπιση του κράτους προς τους ελεύθερους επαγγελματίες.

Η εταιρία σου με τι έχει ασχοληθεί αυτά τα χρόνια; Ξεκινήσαμε με διαφήμιση και εκεί θέλαμε να μείνουμε. Όμως σ αυτά τα χρόνια έχουν γίνει και βίντεο κλιπ, δυο βραβευμένα ντοκιμαντέρ, τρείς κύκλοι εκπομπών στη δημόσια τηλεόραση. Η τελευταία εκπομπή, «Ο Τόπος και του Τραγούδι του», με παραγωγό άλλη εταιρία, την «ΙΣΧΥΣ» κόπηκε μιας και δεν υπάρχει ΕΡΤ 3 πλέον. Μέσα σε όλα όσα έκανα, για κάποια χρόνια είχα παράλληλη ενασχόληση με τα βίντεο τηλεπωλλήσεων, τα γνωστά telemarketing, που πολλοί συνάδελφοι χλεύαζαν, εγώ όμως θεωρούσα πάντα μια μορφή εμπορικής τέχνης. Έτσι όταν ήρθε η κρίση και το κλείσιμο της ΕΡΤ, παρέμεινα στον χώρο και δεν ένιωσα να ταρακουνιέμαι πάρα πολύ.

Η μεγαλύτερη επιτυχία σου πάντως και μάλιστα πανελλαδικά είναι τα telemarketing… Έτσι είναι, αν κάτι το πιστεύεις και το αγαπάς. Το telemarketing είναι ένα αμερικάνικο είδος που δεν είχε μελετηθεί ουσιαστικά στην Ελλάδα και δεν γίνονταν παραγωγές. Οι εταιρίες βασίζονταν στο να πάρουν το βίντεο του Αμερικάνου, να βάλουν υπότιτλους και να το μεταγλωττίσουν. Η παραγωγή telemarketing ήταν άγνωστη και δεν μιλάω για στατική παρουσίαση προϊόντων σε μεταμεσονύχτιες ζώνες από κανάλια – αυτό δεν είναι telemarketing.

Εσύ ποια διαδικασία ακολουθείς για τη δημιουργία ενός telemarketing; Έρχεται το προϊόν, το οποίο πρέπει να μελετηθεί. Το manual, η συσκευασία, τα περιεχόμενα, τα αξεσουάρ, να γίνει μια έρευνα στο ιντερνέτ για παραπλήσια προϊόντα, τι χαρακτηριστικά έχουν, πώς προβάλλονται, τι αντιμετώπιση έχουν από τους καταναλωτές και τις ενώσεις καταναλωτών. Έχει τύχει περίπτωση να μας έρθει δείγμα και κάνοντας έρευνα να ανακαλύψω ότι στην Αμερική είχε γίνει καταγγελία για το συγκεκριμένο προϊόν, οπότε εννοείται ότι δεν το έφερε η εταιρία του πελάτη μου. Στην συνέχεια γράφω το σενάριο, αφού καταγραφούν όλες οι χρήσεις του και το που απευθύνεται, τι μπορεί να προσφέρει, ποιο πρόβλημα του καταναλωτή καλείται να λύσει και γράφω πάντα με κριτήριο ότι θα το δούνε άτομα από όλες τις κοινωνικές μορφωτικές τάξεις και ηλικίες. Βρίσκω τους χώρους, κάνω το κάστινγκ, ξεκινάω γύρισμα και μετά μοντάζ. Με τα γραφικά και τα φίλτρα του πάντα.

Πώς βρίσκεις τους “πρωταγωνιστές” σου; Δύσκολη διαδικασία. Από τη μια δεν υπάρχουν οργανωμένα πρακτορεία κομπάρσων στην Θεσσαλονίκη, από την άλλη θέλω αυτός που θα παίζει να είναι ο απλός καταναλωτής να μην είναι επαγγελματίας και να του αρέσει το προϊόν όταν θα του το δώσω να το χρησιμοποιήσει, να το πιστεύει να είναι αληθινή η μαρτυρία. Πολλές φορές είναι άτομα που είναι ευχαριστημένοι πελάτες της εταιρίας.

Εσύ τα χρησιμοποιείς τα προϊόντα; Φυσικά, εννοείται… φοράω το pretty bra… κοίτα γύρω σου στο σπίτι πόσα από τα προϊόντα της εταιρίας έχω. Πάντα ήθελα η σχέση με τους πελάτες να είναι σχέση εμπιστοσύνης και να έχουμε καλά προϊόντα, τέτοια που να θέλω να χρησιμοποιώ και εγώ. Όπως σου είπα, η Diamant AE έχει απορρίψει προϊόντα, διότι δεν ήθελε να εξαπατήσεις τους καταναλωτές. Ούτε εγώ βέβαια. Μακροπρόθεσμα βγήκαμε κερδισμένοι.

Άρα ο ρόλος σου είναι και πιο ουσιαστικός πέρα από την παραγωγή του telemarketing Δε θα συμβουλεύσω εγώ την εταιρία τι θα φέρει ή τι πρέπει να κάνει, αυτό το ξέρουν παρά πολύ καλά. Απλά, ευτυχώς συμπίπτουν οι απόψεις μας για το πώς θέλουμε να αντιμετωπίζουμε τον καταναλωτή. Το γεγονός ότι η εταιρία έγινε γνωστή με το pretty bra δεν είναι τυχαίο. Είναι το απόλυτο προϊόν για μένα. Πρωτοποριακό, πραγματοποιεί όλα όσα υπόσχεται, δεν χαλάει και έχει καλή τιμή.

Πώς νιώθεις όταν βλέπεις προϊόντα παραπλήσια – μαϊμού ας πούμε – να προσπαθούν να κερδίσουν από την φήμη που εσύ δημιούργησες γι αυτά; Εκνευρίζομαι όταν βλέπω τα προϊόντα αυτά στην διπλή και την τριπλή τιμή και όταν προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την διαφήμιση που ήδη υπάρχει για το προϊόν αντιγράφοντας μέχρι και ολόκληρα κομμάτια από το σενάριο αλλά δεν μπορώ να κάνω κάτι. Ελεύθερη αγορά είναι, θα πρέπει ο πελάτης να προσέχει και να αποφασίσει ποιον θέλει να εμπιστευτεί και τι θέλει να αγοράσει

Πώς νιώθεις που τα σενάρια σου γίνανε γνωστά σε όλη την Ελλάδα από στόμα σε στόμα, σατιρίζονται, γίνονται ατάκες στο facebook twitter; Το να σε σατιρίζει ο Ζαχαράτος που ντύθηκε κυρία του pretty bra σημαίνει ότι μας έβαλε δίπλα στις γνωστές κυρίες της τέχνης που μιμείται και αυτό φυσικά είναι μεγάλη τιμή. Αυτό δείχνει την διείσδυση που έχει το προϊόν και την επιτυχία, κάτι που χαίρομαι πάρα πολύ. Προσπαθώ να γράφω πάντα το κατάλληλο σενάριο για το κάθε προϊόν. Να έχω την κατάλληλη έμπνευση. Όχι, δεν είναι κάτι που θα κερδίσει το πούλιτζερ, αλλά πρέπει να έχει σωστή δομή, να καταφέρει την πώληση και να είναι απλό. Είναι μια μορφή δημιουργίας και αυτό και πρέπει να βρίσκομαι στην κατάλληλη διάθεση, διαφορετικά μπορεί να έχω το προϊόν για μέρες να κοιταζόμαστε στα … μάτια, αλλά να μην μπορώ να γράψω τίποτα.

Κάτι περίεργο που χρειαστήκατε σε γύρισμα στα τόσα χρόνια που δουλεύεις; Τι να πρωτοθυμηθώ. Έξι παπάδες σε ένα γύρισμα στη Μύκονο. Κάναμε εισαγωγή από Θεσσαλονίκη … ηθοποιούς και με μακιγιάζ, μούσι και ράσα τους μεταμορφώσαμε σε παπάδες. Τώρα με την κρίση οι απαιτήσεις έχουνε πέσει πολύ. Όταν υπάρχει μπάτζετ, πολλά μπορείς να κάνεις. Είχαμε φέρει κάποτε για ένα γύρισμα έναν ειδικό για τα ψεύτικα –τηλεοπτικά όπλα. Έπρεπε να έρθει από Αθήνα, να μείνει εδώ μερικές μέρες, να φέρει όλο τον εξοπλισμό, να κάνει βολές δοκιμαστικές, να εκπαιδεύσει τους ηθοποιούς. Αυτό οικονομικά μπορεί να σημαίνει από μόνο του όσο δυο διαφημιστικά μαζί.

Πώς είναι να δουλεύεις σε ένα χώρο κυρίως ανδροκρατούμενο; Έχεις νιώσει αποκλεισμό; Δεν έχω τέτοιο πρόβλημα. Υπάρχουν η εμπειρία και η προϋπηρεσία από πίσω που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει, ούτε μπορεί να πει ότι δεν με εμπιστεύεται. Είχα και έχω γνώσεις του αντικειμένου και αυτό φαίνεται. Έχει τύχει να με πάρουν τηλέφωνο για να με ρωτήσουν για τεχνικά στοιχεία άντρες συνάδελφοι και να χρειαστούν τις συμβουλές μου. Δεν ένιωσα να με απορρίπτουν γιατί είμαι γυναίκα η γιατί δεν είμαι νέα – διότι η δουλειά μας να προσθέσουμε ότι είναι κατεξοχήν και επάγγελμα για νέους. Ίσως επειδή έχω περάσει και από όλα τα στάδια, ξεκίνησα από την πώληση, το σενάριο, την οργάνωση παραγωγής μετά δημιουργήθηκε η ανάγκη να πιάσω κάμερα, να κάνω μοντάζ, άρα ήδη ήμουν καταξιωμένη στο χώρο και δεν αντιμετώπισα δυσκολίες.

Τι σ’ ενδιαφέρει να υπάρχει στη δουλειά; Καλή χημεία με τον επιχειρηματία και να έχω καλή σχέση με τους συνεργάτες – από τεχνικούς μέχρι ηθοποιούς. Είναι το Α και το Ω για μένα.

Έχεις αγαπημένες δουλειές; Η εκπομπή «O τόπος και το τραγούδι του» ήταν έρωτας και πάθος. Την ζούσαμε, ταξιδεύαμε, το μοντάζ ήθελε ψυχή για να βγει. Ήταν δουλειά ζωής και έχει καταγράψει στοιχεία του τόπου μας που χάνονται. Με το που σταμάτησε, ο χώρος που δούλευα και έκανα το μοντάζ σφράγισε για δυο χρόνια. Μεταφέρθηκα στο ίδιο γραφείο σε άλλο δωμάτιο με άλλο υπολογιστή μου ήταν αδύνατον να δουλέψω εκεί στον ίδιο χώρο.

Παρόλο που υπάρχει το ιντερνέτ, υπάρχουν τόσα εμπορικά κέντρα… γιατί ο κόσμος αγοράζει από την τηλεόραση; Η τηλεόραση είναι ο βασιλιάς των μέσων μέχρι σήμερα. Είναι η ταχύτητα και η αμεσότητα που σε κάνει να το παραγγείλεις. Βεβαία υπάρχουν και αυτοί που θα το δουν, αλλά θα ψαχτούν πρώτα… θα κάνουν έρευνα θα πάνε και από το κατάστημα να το δούνε και μετά θα το αγοράσουν.

Το μέλλον της διαφήμισης πώς το βλέπεις; Πάντα θα υπάρχει η ανάγκη για διαφήμιση και θα είναι χρήσιμη, αλλά θα ανέβει μόνο αν ανέβει και πάλι η αγορά. Υπάρχει μεγάλη συρρίκνωση πελατολογίου. Όταν ο επιχειρηματίας παλεύει να επιβιώσει και να πληρώσει τον ΟΑΕΕ, την εφορία και τις υποχρεώσεις του πού να βρει χρήματα για να διαφημιστεί; Η τηλεόραση στην Ελλάδα έχει απίστευτα υψηλές χρεώσεις σε σχέση με τα πληθυσμιακά δεδομένα της και πολλές φορολογικές επιβαρύνσεις.

Είσαι χωρισμένη. Είναι εύκολο να είσαι σε μια τόσο απαιτητική δουλειά, να ζεις μόνη και να πρέπει να μεγαλώσεις και δυο κόρες; Ήταν τόσο δεδομένο ότι έτσι έπρεπε να γίνει αυτό να κάνω, ώστε δεν έκατσα να το αξιολογήσω. Απλά έγινε. Έμαθα να το ζω και να το χαίρομαι, διότι αν δεν το χαρείς θα είσαι δυστυχισμένος και δεν θα είσαι δημιουργικός, δεν θα μπορείς να προσφέρεις. Τα θεωρούσα όλα τόσο αυτονόητα… και δουλειά και σπίτι και παιδιά μαζί από το πρωί ως το βράδυ χωρίς σαββατοκύριακα χωρίς αργίες. Οι δικοί μου με στήριξαν κάποια χρόνια με το μπέιμπι σίτινγκ, η μητέρα μου λατρεύει το μαγείρεμα και ενίοτε φροντίζει για το φαγητό… Βέβαια τώρα οι κόρες μου είναι μεγάλες πια.

Τι θα συμβούλευες κάποιον που θέλει να ακολουθήσει τη δουλειά αυτή; Είναι μια δουλειά που δεν έχει ωράρια γιορτές και αργίες και να είναι έτοιμος για 12 και 14 ώρες δουλειάς. Θέλει πολύ κόπο και υπομονή.

Πέρα από την διαφήμιση τι άλλο σ’ αρέσει να κανείς; Μ αρέσει να διαβάζω, και επίσης κάνω αθλητισμό ακόμη: Καράτε και κατά περιόδους στίβο με τους βετεράνους. Δεν σταματάω να αθλούμαι, διότι κάνουμε καθιστική ζωή στο μοντάζ και πρέπει να γυμναζόμαστε. Ένας λόγος παραπάνω για να αντέξουμε τις συνθήκες της δουλειάς μας. Δεν είναι εύκολο να κρατάς την κάμερα για ώρες, ειδικά σε εξωτερικό χώρο. Επίσης με εκτονώνει. Τα χτυπήματα στην προπόνηση εκτονώνουν πάντα. Όλη η φιλοσοφία του αθλήματος λειτουργεί ψυχοσωματικά.

Οι στόχοι τα όνειρα σου για το μέλλον ποια είναι; Θέλω τα κοριτσάκια μου να είναι καλά και όσο μπορώ να τα υποστηρίζω. Να πηγαίνει καλά η δουλειά μου. Να πάνε καλά οι Βαλκανικοί αγώνες βετεράνων στίβου, που θα φιλοξενηθούν φέτος στην πόλη μας, μια και είμαι στην επιτροπή διοργάνωσης. Άντε να πάρω και το δεύτερο ντάν ως το καλοκαίρι.