Ο συνεχής διάλογος με τα σπουδαία έργα

Λίγο πριν τις τελευταίες παραστάσεις του «Φάουστ» στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, η Κατερίνα Ευαγγελάτου μας μιλά για την αναμέτρησή της με το σπουδαίο έργο του Γκαίτε. Η σκηνοθετική της ανάγνωση, με τη βοήθεια του καθηγητή Πλάτωνα Μαυρομούστακου και τη μετάφραση του Σπύρου Ευαγγελάτου, στηρίζεται σε μια ανθρωποκεντρική αντίληψη που τοποθετεί τον Φάουστ και το Μεφιστοφελή ως δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.  Ο Φάουστ δεν είναι το alter ego του σύγχρονου ανθρώπου αλλά ο ίδιος ο σύγχρονος άνθρωπος που έρχεται αντιμέτωπος με τα μεγάλα ερωτήματα της ζωής. Στις 9, 10 και 11 Φεβρουαρίου το κοινό της Θεσσαλονίκης θα έχει τη δυνατότητα να κάνει το δικό του διάλογο με ένα μεγάλο κείμενο που απαιτεί εγρήγορση όλων των νοητικών του λειτουργιών.

Κλείνουμε την κουβέντα μας με την πεποίθηση της Κατερίνας Ευαγγελάτου ότι ο σκηνοθέτης θα πρέπει να έχει διδαχτεί υποκριτική. Στην περίπτωση της ίδιας, έχουμε να κάνουμε με μια σκηνοθέτη με ένα σπουδαίο βιογραφικό και μια αξιόλογη πορεία στο χώρο του θεάτρου.

Αριστούχος της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου. Σπούδασε Φιλοσοφία στο τμήμα Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής-Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και Μουσική (πιάνο-κιθάρα) στο Ελληνικό Ωδείο. Έκανε Μεταπτυχιακές Σπουδές στη Σκηνοθεσία Θεάτρου (Master of Arts) με υποτροφία του ιδρύματος Ωνάση στο Πανεπιστήμιο Middlesex του Λονδίνου, απ’ όπου αποφοίτησε με διάκριση. Στη Ρωσική Ακαδημία Θεατρικής Τέχνης GITIS της Μόσχας (σκηνοθετικό τμήμα του Λεονίντ Χέηφιτς). Τον Δεκέμβριο του 2009 τιμήθηκε από την Ένωση Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών με το Βραβείο Νέου Δημιουργού για τη σκηνοθεσία της στα έργα Wolfgang και Η Λέσχη της Αυτοκτονίας. Τον Σεπτέμβριο του 2011 τιμήθηκε με το Έπαθλο «Ελευθερία Σαπουντζή» για τις σκηνοθεσίες της κατά την διετία 2009-2011.   Η παράσταση, Τα Παραμύθια του Χόφμαν, Όπερα του Ζακ Όφενμπαχ,  η οποία αποτελεί την πρώτη σκηνοθεσία της Ευαγγελάτου στο χώρο της Όπερας, είναι υποψήφια για 9 κρατικά βραβεία στη Ρωσία, μεταξύ των οποίων Καλύτερης Παράστασης και Καλύτερου Σκηνοθέτη.

Συνεργασία με το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. «Είναι ένα πανέμορφο θέατρο και είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι ανακαινίσθηκε και παραδόθηκε πάλι. Διαθέτει τεράστιες σκηνικές ικανότητες, αγκαλιάζει τον ηθοποιό και δίνει τη δυνατότητα επαφής κοινού με τον ηθοποιό. Είναι ένα ζεστό θέατρο απαραίτητο για την έκβαση της παράστασή μας και την επαφή της με ένα πλατύ κοινό. Το αγαπήσαμε πολύ αυτό το θέατρο.»

Ελεύθερες σκηνές, ΔΗΠΕΘΕ, Εθνικό Θέατρο, ΚΘΒΕ. «Για μένα είναι όλες θεατρικές σκηνές, δεν διαχωρίζω κρατικά και ιδιωτικά θέατρα. Δεν αντιλαμβάνομαι κάποιο διαχωρισμό.»

Η σκηνοθετική προσέγγιση ενός τέτοιου έργου. «Πλησιάζω τα έργα με κέφι να τα ξεκλειδώσω και να φωτίσω μια πλευρά των έργων που εγώ βλέπω. Φυσικά, στην περίπτωση αυτή των μεγάλων έργων έχεις στο νου σου πολύ περισσότερα πράγματα, γιατί από τη φύση τους αυτά τα έργα είναι ανεξάντλητα με έναν τεράστιο βαθμό δυσκολίας. Αυτό μπορεί να προκαλέσει εγρήγορση. Από την άλλη όμως, το γεγονός ότι ένα έργο τέτοιας βαρύτητας ανέβηκε, δεν σημαίνει ότι ολοκληρώθηκε όλη η δημιουργική διαδικασία. Αυτή συνεχίζεται, δοκιμές κάνουμε ακόμη, αλλάζουμε πράγματα, βελτιώνουμε, συζητούμε για το έργο. Αυτό αποτελεί και το ευτύχημα με τα μεγάλα έργα, δεν «κλείνουν» ποτέ. Νιώθεις την ανάγκη να συνεχίσεις το διάλογο μαζί τους. Και συνεχίζεις το διάλογο και με το κοινό. Είναι ένα έργο που σηκώνει πολλές συζητήσεις, είναι ένα ανέβασμα που αγαπήθηκε πολύ στην Αθήνα, με πολλούς φανατικούς φίλους της παράστασης που την είδαν δυο και τρεις φορές. Η ψυχή μας γέμισε από ενδιαφέρουσες συζητήσεις.»

Σκηνοθετική ματιά πάνω στο Φάουστ. «Σχηματίσαμε την ανάγνωσή μας πάνω στην αντίληψη ότι ο Φάουστ και ο Μεφιστοφελής είναι οι δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος. Είναι στην ουσία το ίδιο πρόσωπο, δεν είναι ο διάβολος που βάζει σε πειρασμό τον Φάουστ, αυτό είναι μια παρεξήγηση κατά τη γνώμη μας, δεν είναι ο άνθρωπος που πουλάει την ψυχή του στο διάβολο για να γίνει νέος, αυτή είναι μια άλλη παρεξήγηση για εμάς. Στηριχθήκαμε σε μια νέα δραματουργία με τον καθηγητή, Πλάτωνα Μαυρομούστακο, ζητήσαμε  από το μεταφραστή μας, τον Σπύρο Ευαγγελάτο, να μεταφράσει σκηνές που δεν είχε συμπεριλάβει στη διασκευή του, κόψαμε σκηνές που είχε συμπεριλάβει. Πρόκειται για μια τελείως διαφορετική ανάγνωση, ανθρωποκεντρική, αφού αποκλείουμε και τον Πρόλογο στον Ουρανό, όπου παρουσιάζει το Θεό και το Μεφιστοφελή να συνομιλούν και να βάζουν στοίχημα για τον Φάουστ.»

Το έργο ανέβηκε δυο φορές σε μετάφραση Σπύρου Ευαγγελάτου. Το 1970 στο ΚΘΒΕ και το 2000 στο Αμφι- Θέατρο. «Ίδιο κείμενο, άλλη διασκευή. Εκεί είχαν άλλες σκηνές, εμείς έχουμε άλλες σκηνές. Πρόκειται για άλλη δραματουργική επεξεργασία.»

Η δυνατότητα του θεατή να ανταπεξέλθει σε ένα πλήθος προβληματισμών, υπαρξιακά, θεολογικά, επιστημονικά, θέματα τέχνης. «Αν κρίνουμε από την αθρόα προσέλευση και την ενθουσιώδη υποδοχή, όχι μόνο μπορεί αλλά έρχεται και συνεχίζει τη συζήτηση πάνω στην παράσταση  και εκτός θεάτρου.»

Ο Φάουστ ως σύγχρονος άνθρωπος. «Ο Φάουστ δεν είναι alter ego του σύγχρονου ανθρώπου, είναι ο ίδιος σύγχρονος άνθρωπος, ο σκεπτόμενος, ο οποίος μπροστά στη θολή εποχή μας απαλλαγμένη από κάθε πνευματικότητα νιώθει εντελώς ανίκανος να ανταπεξέλθει στα μεγάλα ερωτήματα της ζωής.»

Ο Νίκος Κουρής ως εξελίξιμος ηθοποιός. «Είχαμε γνωριστεί παλιότερα όταν ήμουν βοηθός στο Λευτέρη Βογιατζή στην Αντιγόνη και εκείνος έπαιζε τον Αίμονα. Εξελίξιμος είναι λίγο για το Νίκο Κουρή. Είναι ένα πολύπλευρο ταλέντο, ένας σπουδαίος ηθοποιός και ένας καταπληκτικός συνεργάτης. Ένας άνθρωπος με ιδιαίτερη αγάπη για το επάγγελμα που έχει επιλέξει, ιδιαίτερη πίστη στον σκηνοθέτη του, ακούραστος, γεμάτος ιδέες, πρόθυμος και ανοιχτός στα καινούργια πράγματα, πρόθυμος να ρισκάρει, να χτυπηθεί στη δουλειά χωρίς καμιά γκρίνια. Είναι σπάνιο  να συγκεντρώνει ηθοποιός όλα αυτά τα χαρακτηριστικά. Ταυτόχρονα, διαθέτει χιούμορ που κάνει τη συνεργασία εξαιρετική.»

Ο σκηνοθέτης πρέπει να έχει διδαχτεί υποκριτική. «Είναι ένα τεράστιο όπλο που ο σκηνοθέτης που δεν το έχει χάνει πολύτιμα εργαλεία από τη φαρέτρα του κυρίως για τη διδασκαλία των ηθοποιών αλλά και για τη γενικότερη θεώρηση της παράστασης.»

info: Η μεγάλη διάδοσή του θρύλου έγινε χάρη σε μια λαϊκή φυλλάδα, που κυκλοφόρησε το 1587 με τον τίτλο Ιστορία του Δόκτορα Ιωάννου Φάουστ, θαυματοποιού και τεχνίτη της μαύρης μαγείας όπου συγκεντρώνονται ιστορίες που αναφέρονται στον αστρολόγο και μάγο Γιόχαν Φάουστ ο οποίος πιθανότατα ήταν υπαρκτό πρόσωπο, γεννήθηκε ίσως μετά τα μέσα του 15ου αιώνα και πέρασε τη ζωή του ως περιπλανώμενος αγύρτης. Ο Φάουστ αποτέλεσε  το έργο ζωής του Γκαίτε που άρχισε να το γράφει το 1773 σε ηλικία 25 περίπου ετών για να το ολοκληρώσει το 1831, επτά μήνες πριν το θάνατό του. Ο Φάουστ του Γκαίτε έγινε το μεγάλο πρότυπο που παρακίνησε δεκάδες δημιουργούς να αναπλάσουν το μύθο του μέχρι τις μέρες μας σε όλες τις μορφές της καλλιτεχνικής έκφρασης. Την σκυτάλη παίρνει μια από τις πιο ταλαντούχες νέες σκηνοθέτιδες, η Κατερίνα Ευαγγελάτου, τιμημένη το 2009 από την Ένωση Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών με το Βραβείο Νέου Δημιουργού για τη σκηνοθεσία της στα έργα Wolfgang  και Η Λέσχη της Αυτοκτονίας. Με τους Νίκο  Κουρή, Αργύρη Πανταζάρα, Νάνσυ Σιδέρη και τη συμμετοχή 30 σπουδαστών από τη Δραματική Σχολή του Πειραϊκού Συνδέσμου.

* 9, 10, 11/2, Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, Τηλ. 2310 895 800