Γεράσιμος Σκιαδαρέσης: «Πλέον πρέπει να υπολογίζεις ότι προσβάλλει το χιούμορ σου και οφείλεις να το σεβαστείς»

Ο σπουδαίος Γεράσιμος Σκιαδαρέσης, με αγαπημένους ρόλους στο θέατρο, στη μικρή οθόνη και με συμμετοχές σε διεθνείς παραγωγές που συζητήθηκαν πολύ, μιλά στην Parallaxi με αφορμή την παράσταση “Εκτός ύλης reloaded”.

Το “Εκτός ύλης” του βραβευμένου συγγραφέα Κώστα Λεϊμονή επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη σε ανανεωμένη εκδοχή, με σκηνοθέτρια την Κωνσταντίνα Νικολαΐδη για 6 τελευταίες παραστάσεις μετά μάλιστα από μία μεγάλη περιοδεία που ξεσήκωσε το κοινό τόσο για την ερμηνεία του Σκιαδαρέση, όσο και για τα νοήματα που έχει το κείμενο.

Πρόκειται για παράσταση που έγινε viral το 2018 όταν παρουσιάστηκε στο ελληνικό κοινοβούλιο, τον φυσικό της χώρο όπως θα λέγαμε, καθώς πρόκειται για την τελευταία ομιλία ενός διεφθαρμένου υπουργού, ο οποίος πνίγεται από τη συνείδησή του και αποφασίζει να παραιτηθεί, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι “το πρόβλημα ξεκινά από την στιγμή που η αξία του κοστουμιού ξεπερνά την αξία του ανθρώπου που το φορά”.

Ξεκίνησε ξανά από την Παρασκευή 15 Μαΐου με τη συμμετοχή των ηθοποιών Ελένης Θεοχάρη, Δημήτρη Κωνσταντινίδη και διπλή διανομή Πέτρου Ζαφειρίου & Θανάση Καφενταράκη.

Από την άλλη, μιλάμε για έναν από τους πιο αγαπητούς ηθοποιούς ακόμα και μέσα από τους τηλεοπτικούς και κινηματογραφικούς του ρόλους που έχουν αφήσει εποχή, αποτελώντας το όνομα του εγγύηση πια, για να δούμε κάτι. Αυτό για έναν καλλιτέχνη, είναι παράσημο…

Πώς είναι όλη αυτή η αποδοχή που παίρνετε από το κοινό σε αυτή την παράσταση;

Είναι πολύ θετικό όλο αυτό. Κι αυτό μας αναγκάζει να συνεχίζουμε γιατί βλέπουμε όλη αυτή τη μεγάλη αποδοχή. Δυστυχώς η πραγματικότητα μας τροφοδοτεί με θέματα κι έτσι η παράσταση συνεχίζει να είναι επίκαιρη και ειδικά μετά τα νέα ζητήματα που προστέθηκαν στο κείμενο από τον συγγραφέα και επικαιροποιήθηκε. Στο πρώτο επίπεδο αυτό που θίγει το κείμενο είναι οι ευθύνες των πολιτικών απέναντι στον λαό αλλά και των πολιτών απέναντι σε αυτό που λέμε σύστημα και δημοκρατία. Το δεύτερο επίπεδο, που είναι η φθορά που δημιουργεί εξουσία, είναι και αυτό ένα διαχρονικό θέμα και δεν το συναντάμε μόνο στην πολιτική, το συναντάμε παντού. Δηλαδή οποιοσδήποτε αποκτά μια εξουσία, συνήθως κάνει κατάχρηση αυτής της εξουσίας.

Έχετε συμπεριλάβει μέσα στην παράσταση τώρα και τα πιο πρόσφατα γεγονότα που έχουν συνταράξει στο Πανελλήνιο, όπως είναι τα Τέμπη, το Μάτι.

Έχουν επικαιροποιηθεί, έχουν μπει πολλά, από τα Τέμπη και το Μάτι μέχρι οι γυναικοκτονίες και πολλά άλλα που απασχόλησαν τη ζωή μας πρόσφατα.

Νιώθετε να γίνονται πιο δύσκολα τα πράγματα;

Ναι, το νιώθω.

Τι μπορούμε να κάνουμε σε αυτό πιστεύετε;

Τι να σας πω, δεν γίνονται απότομες και σημαντικές αλλαγές. Το μόνο που μπορούμε να ελπίζουμε είναι στους νέους, μήπως αύριο έχουμε λίγο πιο συνειδητούς πολίτες και μπορέσουν να είναι πιο σκεπτόμενοι, να αποφασίζουν καλύτερα, να ενεργούν καλύτερα, να ψηφίζουν καλύτερα. Αλλιώς δεν ξέρω με ποιο τρόπο μπορεί να αλλάξει αυτό. Δεν ξέρω πραγματικά. Δηλαδή είμαι και εγώ στα αδιέξοδα που είμαστε όλοι μας.

Έχει χαθεί και η εμπιστοσύνη των ανθρώπων στην πολιτική και τους πολιτικούς

Εντελώς, ισοπεδώνονται τα πάντα. Κυριαρχεί το «όλοι ίδιοι είναι» και το δεν γίνεται τίποτα και αυτό μας οδηγεί στην αδράνεια. Το σίγουρο είναι, όπως λέει και το κείμενο του έργου, ότι ο μόνος τρόπος για να αλλάξει κάτι είναι να ενεργήσουμε εμείς. Δηλαδή είδαμε ότι με τη συγκέντρωση που έγινε για τα Τέμπη, «κουνήθηκαν» κάποια πράγματα. Ενοχλήθηκαν αρκετοί. Αναγκάστηκαν να κάνουν πράγματα. Βγήκανε κάποια στην επιφάνεια. Βλέπουμε λοιπόν ότι έχει ένα αποτέλεσμα μια τέτοιου είδους κινητοποίηση του λαού. Απλώς θα πρέπει αυτό το πράγμα να έχει συνέχεια, διάρκεια και να έχει και έναν συγκεκριμένο στόχο, δηλαδή να ξέρουμε τι ζητάμε. Δεν είναι ένα μνημόσυνο ας πούμε, για τους νεκρούς μόνο, είναι και ένα αίτημα για κοινωνική δικαιοσύνη. Για να μην έχουμε ξανά Τέμπη, Μάτι και όλα αυτά.

Εσείς είστε ένας πολιτικός σε αυτή την παράσταση, ο οποίος αποφασίζει να μιλήσει πολύ ειλικρινά. Τι είναι αυτός ο άνθρωπος για εσάς, πώς πλέον τον έχετε καταλάβει;

Κοιτάξτε, η προσέγγιση που έκανα είναι η εξής, ότι συνήθως αυτοί οι άνθρωποι δεν το παθαίνουν αυτό. Και αν το παθαίνουν δεν το κάνουν δημόσια. Δηλαδή δεν βγαίνουν δημόσια να μιλήσουν και να πουν όλη την αλήθεια. Γιατί η εξουσία αυτοπροστατεύει τέτοια φαινόμενα. Γίνεται σιωπηλά η αποχώρηση. Στο μυαλό το δικό μου, είναι ότι αυτός κάνει κάτι πάρα πολύ επαναστατικό θα έλεγα. Αποφασίζει να μιλήσει σε μια ολομέλεια για ψήφο εμπιστοσύνης. Εκεί που είναι σίγουρος ότι θα τον ακούσουν όλοι και όπου κανένας δεν θα μπορεί να διαστρεβλώσει τα λόγια του. Κλείνει το κείμενο το οποίο είχε προετοιμάσει και αποφασίζει να μιλήσει όπως του έρχονται στο μυαλό του εκείνη την ώρα. Δηλαδή λέει ότι «δεν πάει άλλο, δεν αντέχω άλλο αυτή την υποκρισία» και αποφασίζει να μιλήσει μια γλώσσα αλήθειας και ό, τι θέλει ας γίνει από εκεί και πέρα. Είναι σίγουρο ότι μετά θα έχει ποινικές ευθύνες, θα έχει πολλά να αντιμετωπίσει. Δεν τον απασχολούν για την ώρα. Αυτό που αισθάνεται είναι ότι δεν μπορεί άλλο αυτό το πράγμα. Κοιτάχτηκε στο καθρέφτη του, έπαθε μια κρίση συνείδησης και αποφάσισε να μιλήσει μια γλώσσα ειλικρινή και να σταματήσει να κάνει το κακό που έκανε μέχρι τώρα.

Γιατί νομίζετε ότι κρίνουμε και πολλές φορές κατακρίνουμε την ειλικρίνεια των ανθρώπων;

Δεν την αντέχουμε συνήθως εύκολα. Δεν ξέρω πραγματικά αν είμαστε έτοιμοι να ακούσουμε όλες τις αλήθειες. Πολλές φορές μάλιστα, ακούμε μία αλήθεια και δεν τη δεχόμαστε. Επιμένουμε να λέμε όχι δεν είναι έτσι, είναι αλλιώς. Όσο κι αν τα στοιχεία δείχνουν αυτό, εμείς θέλουμε να επιμένουμε. Δηλαδή πάμε κόντρα ακόμη και σε αυτά. Γιατί κυριαρχεί μια πλασματική πραγματικότητα, η οποία δημιουργείται είτε από fake news, είτε από τον Τύπο, από κατασκευασμένες ειδήσεις, από χίλια δύο πράγματα. Χειραγωγούμαστε πάρα πολύ εύκολα.

Τι ζητάει ο Γεράσιμος Σκιαδαρέσης από τους γύρω του;

Είναι πολύ τολμηρό να ζητήσω εγώ πράγματα. Το μόνο που θα ήθελα εγώ προσωπικά είναι ένα καλύτερο σύστημα παιδείας ώστε να εξασφαλίσουμε πιο σκεπτόμενους ανθρώπους με καλύτερη κρίση, να μπορούν να σκέφτονται, να μην λειτουργούν μηχανικά.

Στη δουλειά σας από την άλλη, ποια είναι τα θέλω σας;

Στη δουλειά μου τα θέλω είναι πολλά, γιατί έχω πολλές απαιτήσεις και επειδή κυνηγάω πάντα να ανεβάζω τον πήχη. Ποτέ δεν είμαι ικανοποιημένος ούτε με τον εαυτό μου, ούτε με παραγωγές, ούτε με τίποτα. Θέλω πάντα να προσπαθούμε για κάτι ακόμη καλύτερο. Είναι ένα διαρκές κυνηγητό αν θέλετε, το οποίο δεν έχει τέλος, αλλά δεν μπορώ να λειτουργήσω κι αλλιώς.

Αυτό είναι και λίγο βάσανο ε;

Είναι βάσανο, συμφωνώ. Αλλά και σε αυτή τη δουλειά, αν επαναπαυτείς σε κάτι, έχω την αίσθηση ότι είναι ο τάφος σου πια. Το θέμα είναι να εξελίσσεσαι συνεχώς, όπως εξελίσσονται τα πράγματα, εξελίσσεται η γλώσσα, εξελίσσεται η συμπεριφορά των ανθρώπων, αλλάζει κάθε μέρα. Επομένως, και στη δουλειά μου οι κώδικες αλλάζουν συνεχώς. Ο τρόπος που θα παίξεις έναν ρόλο, η γλώσσα που θα χρησιμοποιήσεις, η γλώσσα του σώματος, αλλάζουν πάρα πολλά. Αν δεν τα εντάξεις όλα αυτά και δεν εξελίσσεσαι συνεχώς και εσύ βλέποντας τι γίνεται γύρω σου, μένεις σε ένα πράγμα το οποίο είναι λίγο μουσειακό και λίγο πεθαμένο, δεν έχει ζωή. Και εμένα με ενδιαφέρει πάρα πολύ να γίνομαι αντιληπτός και να επικοινωνώ και με τις νέες γενιές, όχι μόνο με τους μεγαλύτερους που μπορεί να με καταλάβουν πιο εύκολα ίσως. Αν δεν αντιληφθώ πόσο έχει αλλάξει το χιούμορ τα τελευταία χρόνια, πώς θα παίξω κωμωδία. Αν δεν μπορέσω να απευθυνθώ στους νέους ανθρώπους ας πούμε.

Και έχει αλλάξει όντως πολύ πλέον η κωμωδία;

Έχει αλλάξει πάρα πολύ βέβαια και αλλάζει συνεχώς, και δεν έχει νόημα κανείς να πει αν παλιότερα ήταν καλύτερα. Τα πράγματα αλλάζουν και θέλουμε δεν θέλουμε θα τα δεχτούμε και θα δούμε πώς μπορούμε να τα κάνουμε καλύτερα. Μπήκε  στη ζωή μας η πολιτική ορθότητα και πολλά άλλα. Κάποτε λέγαμε πράγματα που σήμερα θα ήταν αδιανόητο να τα πούμε. Δεν μπορεί να επιμένουμε και να λέμε ότι  κάποτε τα λέγαμε. Ναι, κάποτε τα λέγαμε, τώρα πια δεν μπορούμε να τα πούμε. Άλλαξε η ζωή, άλλαξε η κοινωνία. Καλώς ή κακώς είναι ένα άλλο θέμα συζήτησης, αλλά από τη στιγμή που άλλαξε οφείλουμε να σεβαστούμε κάποιους νέους κανόνες που μπαίνουν στη ζωή μας. Θα πρέπει να προσαρμοζόμαστε στην εκάστοτε πραγματικότητα αλλιώς έχουμε μείνει πίσω και μας ξεπερνάει η κοινωνία και η ζωή. Ακούω πολλές φορές συναδέλφους που διαμαρτύρονται, αλλά αλλάξανε τα δεδομένα και πλέον δεν γίνεται να κάνεις ό, τι έκανες παλιά στην κωμωδία. Βρες άλλους τρόπους να την κάνεις. Πλέον πρέπει να αρχίσεις να υπολογίζεις ότι κάποιους μπορεί να τους προσβάλλει αυτό το χιούμορ και οφείλεις να το σεβαστείς.

Τι είναι για δύο γονείς που είναι χρόνια στον καλλιτεχνικό χώρο, να βλέπουν πλέον τις κόρες τους ξαφνικά, να φτιάχνουν τη δική τους πορεία μέσα στην τέχνη;

Είναι μεγάλη ανακούφιση και πολύ λυτρωτικό, γιατί καταρχάς είναι ένα επάγγελμα που είναι πάρα πολύ δύσκολο. Και γενικά ο χώρος των τεχνών είναι δύσκολος. Όταν δεν ξέρεις αν θα μπορέσει ο άλλος να πετύχει. Υπάρχουν συνάδελφοι που δίνουν έναν τεράστιο αγώνα για να εξασφαλίσουν ένα πιάτο φαγητό. Δεν σημαίνει ότι είναι ατάλαντοι. Είναι θέματα τύχης, αλλά και άλλα πάρα πολλά θέματα που μπαίνουν μέσα. Είναι πάρα πολύ δύσκολο γιατί είμαστε πάρα πολλοί και λίγες οι δουλειές και πόσοι να επιβιώσουν. Οπότε πάντα έχεις σας γονιός την αγωνία αν θα το καταφέρουν αυτό τα παιδιά σου. Έπειτα στα πρώτα τους βήματα φάγανε πάρα πολλά χαστούκια, πάρα πολλές απορρίψεις. Οπότε το να βλέπεις ότι με κάποιο τρόπο το έχουνε ξεπεράσει και αρχίζουνε και χτίζουνε σιγά σιγά μια δική τους καριέρα και παρουσία μέσα σε αυτό το χώρο, είναι πολύ σημαντικό και πολύ ανακουφιστικό. Λες τελικά οκ, άξιζε τον κόπο.

Ποιο τραγούδι τους θα λέγατε πως αγαπάτε πιο πολύ;

Θα σας πω πως αυτό το διάστημα, γιατί αλλάζουν αυτά, είναι το «Όλοι αυτοί που πάνε»

Τι θυμάστε από την φορά που παίξατε μέσα στη Βουλή;

Μας δόθηκε η αίθουσα της Γερουσίας και παίξαμε με κοινό.  Ιδανικά θα ήθελα να είναι η ολομέλεια της Βουλής αλλά δεν γινόταν. Ήταν μόνο καμιά δεκαπενταριά βουλευτές, υπάλληλοι και διευθυντές διάφορων τμημάτων που κάλεσε ο πρόεδρος της Βουλής.

Νομίζω πως δεν ήταν γιατί δεν θα άντεχαν να ακούσουν όλα αυτά που λέτε

Α δεν νομίζω. Είναι πολύ χοντρόπετσοι. Ακούν τόσα κάθε μέρα, σιγά μη τους πείραζε μία παράσταση.  Ξέρετε, έρχονται στις παραστάσεις μας, λένε συγχαρητήρια και φωτογραφίζονται στο τέλος αλλά εσύ ξέρεις ότι την περισσότερη ώρα δεν σε άκουγαν, γιατί ήταν με ένα κινητό μπροστά τους και αντάλλασσαν διάφορα μηνύματα, οπότε ακόμα κι εκεί βλέπεις και εισπράττεις όλη την υποκρισία και την ψευτιά. Το έχω δει πολλές φορές.

Τι θα θέλατε να κρατάει το κοινό από την παράσταση φεύγοντας;

Είναι πάρα πολλά. Κι εμένα κάθε φορά κάτι διαφορετικό με εμπνέει και νομίζω ότι και το κοινό θα κρατήσει ο καθένας αυτό που θα βρει δικό του από εκεί μέσα. Δεν είναι τυχαίο σας λέω ότι εγώ σχεδόν μετά από κάθε παράσταση έχω άλλη αγαπημένη φράση.

Τώρα ποια είναι;  

Στην τελευταία παράσταση ήταν το «Τα δικαιώματα βρίσκονται σε κίνδυνο». Δεν με έχει απασχολήσει ποτέ μέχρι τώρα αυτή η φράση. Όταν όμως την ξεστόμισα στην τελευταία παράσταση, αισθάνθηκα πόσο δυνατή είναι και πόσο αλήθεια είναι αυτό το πράγμα. Πόσο πραγματικά βρίσκονται σε κίνδυνο τα δικαιώματα.

*Το “Εκτός ύλης reloaded” είναι στη Θεσσαλονίκη για 3 ακόμα τελευταίες παραστάσεις, στις 23,24,25 Μαΐου στο Θέατρο Αυλαία (Τσιμισκή 136, Πλατεία ΧΑΝΘ)