Γιάννης Κέμμος: Σημαντικές είναι οι φωτογραφίες που έχουν επίδραση στην κοινωνία

Αρχική εικόνα: Luc Lavergne

Οι φωτορεπόρτερ είναι τα μάτια της κοινωνίας, στις φυσικές καταστροφές, στις πορείες, στους δρόμους, είναι εκείνοι που σηκώνουν την φωτογραφικοί μηχανή και απαθανατίζουν στιγμές που θα σε λίγα χρόνια θα γράψουν τις σελίδες της σύγχρονης ιστορίας.

Ο Γιάννης Κέμμος ζει στην Αθήνα, σπούδασε δημοσιογραφία και εργάστηκε στα media για λίγα χρόνια, ωστόσο ακολούθησε την τέχνη του φωτορεπορτάζ την οποία εκπροσωπεί μέχρι και σήμερα.

Οι φωτογραφίες του έχουν απασχολήσει την κοινή γνώμη αρκετές φορές, αποτέλεσαν αποδεικτικά στοιχεία για διάφορες υποθέσεις όπως εκείνη της δολοφονίας του Μιχάλη στη Νέα Φιλαδέλφεια πριν δύο εβδομάδες.

Έχει μία εξαιρετικά ρεαλιστική ματιά να αποτυπώνει γεγονότα και ανθρώπους στο σημείο και την εποχή που λαμβάνουν χώρα, μέχρι σήμερα μετρά χιλιόμετρα στους δρόμους.

“Πήγα σε σχολή δημοσιογραφίας το 1995, όταν αποφοίτησα, ξεκίνησα ως μαθητευόμενος στην εφημερίδα “Αθηναϊκή”, διέκοψα για να πάω στρατό και όταν τελείωσε η θητεία μου επέστρεψα, ασχολήθηκα και με την φωτογραφία και με την δημοσιογραφία. Οι πρώτες φωτογραφίες που έβγαλα και έπαιξαν στην εφημερίδα ήταν από τον σεισμό του 1999 στην Αθήνα. Κάποια στιγμή έφυγα από την Αθηναϊκή, πήγα για λίγο καιρό στην Espresso, όταν πρωτοάνοιξε, ακολούθησαν συνεργασίες με περιοδικά αυτοκινήτου και ασχολήθηκα με τον ειδικό τύπο και σε εκείνη την φάση με κούρασε ο κόσμος της δημοσιογραφίας, κράτησα επαφή με κάποια περιοδικά και εντάχθηκα σε εντελώς διαφορετικούς επαγγελματικούς χώρους.

Δούλεψα ως πωλητής σε καταστήματα κινητής τηλεφωνίας, ως υπάλληλος γραφείου σε εταιρίες σταθερής τηλεφωνίες, ως βοηθός σωληνουργού στις εταιρίες Σκαραμαγκά, στον τομέα της κατασκευής καινούριων υποβρυχίων που τότε είχε αγοράσει το πολεμικό ναυτικό. Έμαθα πράγματα μέσα από όλους αυτούς τους επαγγελματικούς χώρους, είδα πως υπάρχει κόσμος ο οποίος είναι κοινωνικά ευαισθητοποιημένος, αντιλαμβάνεται την κατάσταση της χώρας στην οποία ζει, ενημερώνεται, είναι συνειδητοποιημένος και αυτό μου έκανε μεγάλη εντύπωση.

Τότε κατάλαβα πως υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να ενημερώνονται, έτσι αποφάσισα, όταν τελειώσουν τα υποβρύχια να επιστρέψω στα media. Το 2008, επέστρεψα, αγόρασα μία φωτογραφική μηχανή και συμπτωματικά εκείνη την περίοδο δολοφονήθηκε ο Αλέξης Γρηγορόπουλος.

Στην κοινωνία υπήρχε ένας φοβερός αναβρασμός ο οποίος κράτησε πολλούς μήνες, τότε μου άρεσε να κυκλοφορώ στον δρόμο, να παρακολουθώ και να αποτυπώνω όλες αυτές τις κινητοποιήσεις. Τότε βρήκα δουλειά στο News Beast, μόλις είχε ανοίξει, ήταν η περίοδος που εξελίχθηκε το διαδικτυακό ρεπορτάζ, το οποίο μου ταίριαξε πολύ, γιατί είχα τελειώσει δημοσιογραφία και ασχολούμουν και με την φωτογραία οπότε ήμουν ακριβώς ανάμεσα στους άξονες των sites.”

Δεν είναι ο σκοπός του να βγάλει την τέλεια φωτογραφία όπως λέει είναι στον δρόμο για να αποτυπώνει την ενημέρωση και να δώσει την πληροφορία. Οι συνθήκες εργασίας είναι αρκετά δύσκολες, ένας φωτορεπόρτερ είναι εκτεθειμένος τόσο στις καιρικές συνθήκες όσο και στους ανθρώπους.

“Τα απλά γεγονότα που δεν έχουν ένταση είναι εύκολα στην κάλυψη, ωστόσο, όποτε τα πνεύματα θερμαίνονται και υπάρχει προστριβή ανάμεσα στον κόσμο και στην κυβέρνηση, έρχεται και η αστυνομία και τα πράγματα δυσκολεύουν. Ο κόσμος δεν μας εμπιστεύεται πολύ ακόμη κι αυτό είναι επικίνδυνο σε κοινωνικές εντάσεις και συγκρούσεις. Πλέον δεν μας εμπιστεύεται ούτε η κοινωνία, ούτε η αστυνομία. Εμείς όμως, δεν βγαίνουμε στον δρόμο για να μαλώσουμε με τον κόσμο, αλλά για να καταγράψουμε την ιστορία όπως αυτή εξελίσσεται.

Έχουμε μάθει να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες που έρχονται, η δουλειά μας δεν είναι να παρεμβαίνουμε σε αυτό που συμβαίνει αλλά να το καταγράφουμε. Έχω δεχθεί αρκετές φορές απειλές, ακόμη και χτυπήματα από την αστυνομία. Οι καιρικές συνθήκες επίσης μπορούν να αποτελέσουν κίνδυνο για εμάς, καλύπτουμε τα ακραία καιρικά φαινόμενα και τις φυσικές καταστροφές. Στην Μάνδρα στις πλημμύρες, παραλίγο να πνιγώ κι εγώ, έπεσα σε έναν λάκκο που είχε ανοίξει, δεν φαινόταν και ήταν κάτω από την επιφάνεια του νερού.

Τα κατάφερα και βγήκα μόνος μου και ευτυχώς γιατί δεν με είχε δει κανείς. Θέλει πολύ προσοχή, πρέπει να έχουμε στο νου μας, κυρίως οι νεότεροι πως θέλουμε να εργαστούμε και την επόμενη ημέρα, καμία μέρα στην δουλειά δεν θα πρέπει να την ζούμε σαν ναναι η τελευταία μας.”

Υπάρχουν πολλές δικές του φωτογραφίες τις οποίες θεωρεί σημαντικές, αλλά όπως εξηγεί, δεν έχουν να κάνουν τόσο με την τεχνική όσο με το αποτέλεσμα και το περιεχόμενο τους.

Για εκείνον οι σημαντικές φωτογραφίες είναι εκείνες που έχουν επίδραση στην κοινωνία.

“Η τελευταία σημαντική φωτογραφία που τράβηξα ήταν οι καθαριστές που έπλεναν με πιεστικά το σημείο της δολοφονίας του Μιχάλη έξω από το γήπεδο της Νέας Φιλαδέλφειας, πριν έρθει η σήμανση να πάρει τα στοιχεία που έπρεπε. Ως φωτογραφία τεχνικά δεν λέει κάτι, αλλά αυτό που έδειχνε ήταν πολύ σημαντικό για να κινητοποιηθεί ένας μηχανισμός και να καταλάβει πως δεν έχει γίνει σωστή έρευνα.

Πρόκειται για την απώλεια ζωής ενός ανθρώπου. Η συγκεκριμένη φωτογραφία θεωρώ πως έχει αντίκτυπο τόσο στην κοινωνία όσο και στις αρχές. Πλένεις το σημείο μίας δολοφονίας χωρίς να έχουν ληφθεί τα στοιχεία που χρειάζονται; Για εμένα ήταν σημαντική φωτογραφία.

Υπάρχουν επίσης οι εικόνες μου που τραβήχτηκαν σε τραγικές καταστροφές, στην Μάνδρα, στο Μάτι, στις πυρκαγιές και θεωρώ πως είναι σπουδαίες λόγω της ιστορικότητας του γεγονότος, ίσως για τους ιστορικούς του μέλλοντος να αποτελέσουν πηγές  για το τι συνέβη σήμερα. Έχω την τύχη με αυτήν την δουλειά να βρίσκομαι σε πολύ σημαντικά γεγονότα στην ιστορία της χώρας, οι οποίες κάποιοι άνθρωποι στο μέλλον θα τις διαβάσουν στα βιβλία της ιστορία κι εγώ νοιώθω πως είναι σημαντικό ότι βρίσκομαι σε αυτές τις καταστάσεις και τις ζω και δεν πρέπει να τις διαβάσω.”

Οι πρώτες του φωτογραφίες “βγήκαν” στον σεισμό του ’99 στην Αθήνα και όπως εξηγεί του έκαναν πολύ μεγάλη αίσθηση.

“Θυμάμαι πως πήγα στο εργοστάσιο της ΡΙΚΟΜΕΞ, που ήταν αρκετοί νεκροί, είχε γκρεμιστεί όλο και είχε μείνει όρθιο μόνο το κλιμακοστάσιο. Ήμουν εκεί όταν διασώθηκε και η τελευταία επιζήσασα, την έβγαλαν μετά από ώρες και ήταν κάτω από πλάκες τσιμέντου. Επόμενη λήψη που θυμάμαι από εκείνες τις ημέρες ήταν μία πολυκατοικία στη Νέα Φιλαδέλφεια η οποία η μισή ήταν ακόμη όρθια και η άλλη μισή είχε πέσει, θυμάμαι σε ένα παιδικό δωμάτιο, μία καρέκλα γραφείου να είναι η μισή στον αέρα.

Ήταν το πρώτο σημαντικό γεγονός που κάλυψα και θυμάμαι πολύ έντονα. Υπάρχουν πολλές φορές που κάποιος θα σου επιβάλλει να μην ανεβάσεις την φωτογραφική, άλλες φορές επεμβαίνει η αστυνομία και άλλες ο κόσμος. Κάποιες στιγμές πιστεύεις πως το κλίμα είναι αρκετά τεταμένο για να δει το πλήθος έναν άνθρωπο να τραβάει φωτογραφίες, οπότε και εκεί διστάζεις. Εγώ σαν άνθρωπος στην δουλειά έχω μάθει να πνίγω το συναίσθημα, τις επόμενες ημέρες από ένα τραγικό συμβάν όμως με πιάνει ένα πολύ μεγάλο βάρος το οποίο μπορεί να διαρκέσει έως και δύο εβδομάδες, εκείνη την περίοδο δεν μπορώ να ανταπεξέλθω κάπου. Αυτό συμβαίνει διότι σκάει η πραγματικότητα που την ώρα του γεγονότος εκτυλίσσεται σε πολύ γρήγορο ρυθμό. Το κακό που έχει αυτή η δουλειά που κάνω είναι ότι σε σκληραίνει πολύ επιφανειακά.”

Στα social media ο Γιάννης είναι δραστήριος, εκφράζει την άποψη του και όπως λέει τα χρησιμοποιεί για να γράψει την γνώμη του και να μεταφέρει γεγονότα και εικόνες.

“Στην εφημερίδα που εργάστηκα έγραφα άρθρα γνώμης και ρεπορτάζ, σκέφτομαι να επιστρέψω στην δημοσιογραφία, γιατί το φωτορεπορτάζ δεν θα μπορούσα να το κάνω για πάντα, τα χρόνια περνάνε. Θα ήθελα να γράφω για τα γεγονότα από την πλευρά των πολιτών, με μία αντικειμενική ματιά μέσα από τα δικά μου βιώματα και τις δικές μου αντιλήψεις. Η εμπειρία είναι σημαντική τα νέα παιδιά, έχουν το κουράγιο να τρέχουν, ορισμένες φορές αψηφούν τον κίνδυνο γι αυτό χρειάζεται κάποιος δίπλα τους με περισσότερη πήρα για να τους κατευθύνει.

Όσο με κρατούν τα πόδια μου θα προσπαθώ να δείχνω την πραγματικότητα του τι συμβαίνει εκεί έξω, να το κάνω με τον μεγαλύτερο βαθμό αντικειμενικότητας γιατί τα ΜΜΕ έχουν πληγώσει την κοινωνία με την στάση τους τα τελευταία χρόνια κι εγώ θεωρώ πως η κοινωνία έχει δίκιο που δεν εμπιστεύεται τα ΜΜΕ, δεν είναι όλα υπεύθυνα για την άποψη της κοινής γνώμης ωστόσο, αλλά δυστυχώς την πληρώνουμε όλοι. Οι σωστοί φωτορεπόρτερ και δημοσιογράφοι δουλεύουν για λογαριασμό της κοινωνίας και όχι για λογαριασμό των κυβερνήσεων. Θέλω λοιπόν να συνεχίσω την δουλειά μου για όσο αντέχω, γιατί ορισμένες φορές υπάρχουν και οι ψυχολογικοί λόγοι που σε κάνουν να την εγκαταλείπεις.

Η κοινωνία δεν μας αγαπά γιατί έχουμε δώσει δικαιώματα, τις περισσότερες φορές ο μόνος που έχουν οι άνθρωποι ως εκπρόσωπος του μιντιακού συστήματος είναι οι φωτορεπόρτερ και οι ρεπόρτερ, εμάς βλέπουν έξω κι εμείς τα ακούμε όλα. Πρέπει όμως να έχουν στο μυαλό τους πως είμαστε κομμάτι της κοινωνίας, είμαστε εργαζόμενοι που προσπαθούμε να καταγράψουμε αυτό που συμβαίνει, δεν θέλουμε να διαστρεβλώσουμε τίποτα, ούτε να κοροϊδέψουμε ένα γεγονός.

Καμία φορά δείχνουμε και τις παθογένειες της κοινωνίας, αν δεν μας αφήσουν να το κάνουμε η αλήθεια δεν θα μαθευτεί. Οι άνθρωποι ας δείχνουν λίγο εμπιστοσύνη σε εμάς που είμαστε έξω και κάνουμε την δουλειά μας, εργαζόμαστε κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες και προσπαθούμε να κάνουμε το καλύτερο δυνατό για την ενημέρωση της κοινωνίας, πονάμε με αυτό που βλέπουμε και ζούμε την ώρα που αποτυπώνουμε τα γεγονότα, δεν είμαστε μακριά από αυτό, είμαστε κι εμείς κομμάτι του γεγονότος. Δεν είμαστε έξω από την επικαιρότητα.

Εκείνη την ώρα προσπαθούμε να καλύψουμε τα πάντα όπως ακριβώς συμβαίνουν, για το πως βγαίνουν στον αέρα όμως δεν φέρει ευθύνη ο εργαζόμενος του δρόμου. Λίγη ανοχή στους ανθρώπους που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. “

Στις διακοπές του φωτογράφισε playmobil με concept κανονικών ανθρώπων.

“Είναι η ψυχοθεραπεία μου. Όταν ήμουν μικρός είχα αρκετά, όσο μεγάλωνα τα έβαλα στην άκρη, είχα κρατήσει μόνο τα αγαπημένα μου. Κάποια στιγμή είδα πως η playmobill έβγαλε σειρά για μεγάλες ηλικίες και κάπως έτσι ξεκίνησα να κάνω και πάλι συλλογή.

Το πρώτο set που είδα και μου άρεσε ήταν το ghostbuster, το οποίο αναφερόταν στην ταινία του ’89 και προφανώς δεν απευθύνεται σε παιδιά γιατί τις συγκεκριμένες ταινίες δεν τις ξέρουν. Οι βιομηχανίες που κυκλοφορούν τα παιχνίδια έχουν μία νέα τάση να βγάζουν συλλογές για τους άνω των 40, για να θυμούνται τα παιδικά τους χρόνια.  Εγώ πλέον είμαι σε μία φάση που πρέπει να επιλέγω ποια θα μπουν σε ράφια και ποια θα μπαίνουν στην αποθήκη. Η συλλογή αυτή είναι εκείνη που με συνδέει με τα νεανικά μου χρόνια και αυτομάτως θυμάμαι αυτά που έκανα ως παιδί. Και αφού τα έχω στην συλλογή μου είναι σαν ψυχοθεραπεία να τα στήνω και να τα φωτογραφίζω.”

Η φωτογραφία έχει περάσει σε φάση ψηφιοποιήσης, ο καθένας μπορεί να βγάλει μία καλή φωτογραφία πια με το κινητό του.

“Πρέπει να κινούμαστε βάσει των εξελίξεων και της τεχνολογίας κι εγώ χρησιμοποιώ την κάμερα του κινητού μου στα θέματα. Αν είσαι εξειδικευμένος φωτογράφος, ένα κινητό δεν κάνει, προφανώς πρέπει να χρησιμοποιήσεις κάμερα. Για όλους υπάρχει η ευκαιρία της φωτογραφίας.

Στο φωτορεπορτάζ υπάρχουν στιγμές που μπορείς να χρησιμοποιήσεις το κινητό σου και άλλες που χρειάζεσαι την φωτογραφική μηχανή. Ο σκοπός μου είναι η ενημέρωση δεν με ενδιαφέρει τόσο το μέσο που θα το κάνω. Ο στόχος είναι η αποτύπωση του γεγονότος, αν πάνω σου έχεις μόνο ένα κινητό και δεν έχεις την φωτογραφική σου τότε, θα χρησιμοποιήσεις το κινητό σου.

Τα κινητά σήμερα βγάζουν καλύτερες εικόνες από πολλές φωτογραφικές μηχανές που κυκλοφορούσαν μέχρι πριν μερικά χρόνια και συγκρίνονται αυτά τα πολύ καλά κινητά με το αποτέλεσμα κάποιων φθηνών φωτογραφικών μηχανών. Σημασία έχει η ματιά σου και πως χρησιμοποιείς μία συσκευή.”