Γιώργος Τσιτιρίδης: Να είμαστε πιο συμπεριληπτικοί και ανοιχτοί

Απόφοιτος της σχολής κινηματογράφου και τηλεόρασης «Παράλλαξη» εργάστηκε αρχικά στο χώρο της τηλεόρασης και της διαφήμισης, ενώ το όνομα του συνδέθηκε άρρηκτα με τα πρωτοποριακά για την εποχή τους περιοδικά «Screw» και «Fagazine».

Σήμερα αρθρογραφεί στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο – μάλιστα η προσωπική του ματιά για τα κτήρια, τους δρόμους και τα γλυπτά της Θεσσαλονίκης αλλά και κείμενα του, που μας καλούν να σκεφτούμε κριτικά την επικαιρότητα, φιλοξενούνται στις ηλεκτρονικές και έντυπες σελίδες της Parallaxi – και παράλληλα εργάζεται ως communication manager, youth and social worker σε ΜΚΟ, συλλόγους και σωματεία δίπλα σε Ρομά, πρόσφυγες, μετανάστες, άστεγους, έφηβους και παιδιά.

Ο Γιώργος Τσιτιρίδης είναι άνθρωπος δραστήριος, με κοινωνικές ευαισθησίες, πηγαίο χιούμορ και συμμετέχει ενεργά και έμπρακτα στο δημόσιο λόγο για την διεμφυλικότητα και την ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα της Θεσσαλονίκης. Απορρίπτει καθετί συντηρητικό και μας δείχνει έναν δρόμο προς ένα μέλλον με σεβασμό στον συνάνθρωπο, λιγότερη υποκρισία, δίχως προκαταλήψεις, στερεότυπα και αρνητικές αφηγήσεις.

Αφορμή για την κουβέντα μας το πρώτο του βιβλίο με τίτλο «Οι Τσιγγάνοι της Θεσσαλονίκης» που κυκλοφόρησε πρόσφατα. Έχοντας ζήσει για πολλά χρόνια δίπλα στους τσιγγάνους ως εθελοντής του «Φάρου του Κόσμου» και ως φίλος τους μας αφηγείται την ιστορία τους, τη ζωή, τον πολιτισμό, τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις τους. Μέσα στις σελίδες του βιβλίου ανακαλύπτουμε, ανάμεσα στην εικόνα του χθες και του σήμερα, τις φυλές που ζουν στον Δενδροπόταμο, τους Χριστιανούς Καλπαζάνια και Αρλίορα και τους Μουσουλμάνους Φιτσίρια και καλούμαστε να σκεφτούμε τις προκλήσεις του μέλλοντος.

«Οι Τσιγγάνοι της Θεσσαλονίκης» είναι το πρώτο σας βιβλίο, πως αισθάνεστε για την έκδοση του και τι θα θέλατε να κρατήσει και να θυμάται ο αναγνώστης του;

«Πράγματι είναι το πρώτο μου βιβλίο, αν και συμμετείχα σε μια συλλογική έκδοση παλιότερα με τίτλο “Ομοφυλοφιλία και Κινηματογράφος”. Ωστόσο “Οι Τσιγγάνοι της Θεσσαλονίκης” είναι το πρώτο βιβλίο που είναι εξ ολοκλήρου δικό μου. Αισθάνομαι ευτυχής που παρά τις καθυστερήσεις με τον κορωνοϊό τελικά εκδόθηκε. Αυτό που θα ήθελα να θυμάται κάποιος που θα διαβάσει το βιβλίο είναι ότι οι Ρομά αποτελούν τμήμα της ελληνικής και ευρωπαϊκής ιστορίας. Καλό είναι να μην το αγνοούμε αυτό παρόλο που δεν είναι πολλά αυτά που διδασκόμαστε για τη δική τους πορεία στην Ευρώπη. Ακριβώς αυτό ήθελα να καλύψω όταν πήρα την απόφαση να συλλέξω όλα αυτά τα κείμενα και την έρευνα που είχα κάνει για το βιβλίο. Ενώ υπάρχουν πολλές αναφορές για τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης, για τους Ποντίους και ενώ άλλες φυλές και εθνότητες έχουν καταφέρει να είναι αρκετά οργανωμένες και έχουν συγκεντρώσει και διατηρήσει την ιστορία και τα πολιτιστικά τους χαρακτηριστικά, υπήρχε ένα κενό στην ιστορία των τσιγγάνων. Το παρήγορο βέβαια είναι ότι τα τελευταία χρόνια οι ίδιοι έχουν συνειδητοποιήσει πολλά πράγματα, οργανώνονται και βλέπουμε τουλάχιστον από τη νέα γενιά θεαματικά αποτελέσματα σε σχέση με το παρελθόν. Ξεκινούν και κάνουν αναφορές για τις ημέρες μνήμης και έχουμε ιστορικές καταγραφές κι από άλλες περιοχές της Ελλάδας. Όλο αυτό προσθέτει έτσι έναν πλουραλισμό στην ιστορία της χώρας και της πόλης και σε αυτόν τον άξονα έρχεται και το δικό μου βιβλίο.»

«…έζησα και ζω με τους τσιγγάνους, ως εθελοντής στο “Φάρο του Κόσμου” και ως φίλος τους», όπως αναφέρετε στον πρόλογο του βιβλίου σας. Θέλετε να μας μιλήσετε γι’ αυτήν την ξεχωριστή εμπειρία ζωής;

«Η αρχή έγινε πριν από 5-6 χρόνια όταν συμμετείχα σε ένα πρόγραμμα κάνοντας μια σειρά μαθημάτων σε εφήβους. Συνεχίσαμε να έχουμε μια επαφή και αυτό που συνέβη ήταν ότι κάποια από αυτά τα παιδιά μου είπανε να γράψω 1-2 θέματα που τους προβλημάτιζαν για το σχολείο τους στην Parallaxi. Το ένα έφερε το άλλο και τα άρθρα αυτά στην Parallaxi έγιναν λίγο περισσότερα. Έβρισκα πράγματα που με ενδιέφεραν κι έγραφα γι’ αυτά. Η γειτονιά του Δενδροποτάμου που είναι ο μεγαλύτερος οικισμός Ρομά στη Μακεδονία και ένας από τους μεγαλύτερους στην Ελλάδα, μιας και αριθμεί 4000 κατοίκους, το 90% από αυτούς Ρομά, κρύβει πολλές ενδιαφέρουσες και άγνωστες ιστορίες. Αυτό με έκανε να τις αναζητήσω, να γνωρίσω τους ανθρώπους, να μπω σε σπίτια και με τον καιρό οι άνθρωποι εκεί με εμπιστεύτηκαν, με αγάπησαν, έκανα φιλίες και κατέληξα να προσφέρω εθελοντικά και στο “Φάρο του Κόσμου” αλλά και στο “Σύλλογο Γυναικών Ρομά Δενδροποτάμου” και οπουδήποτε πίστευα ότι θα μπορούσα να φανώ χρήσιμος.

Το κυριότερο κομμάτι που μου μένει από αυτό είναι ότι έχω κρατήσει φιλικές σχέσεις. Ήτανε κάτι που είχε μια διαχρονικότητα, με ανθρώπους που με σκέφτονται και με θυμούνται. Ακόμα και μέσα στον κορονοϊό που δεν πήγαινα –τώρα έχω ξεκινήσει να πηγαίνω και πάλι– είχαμε συχνή επαφή και με το “Φάρο” και με το “Σύλλογο Γυναικών” διότι κάναμε διαδικτυακά μαθήματα και είχαμε έτσι μια επαφή αλλά και λόγω της επαγγελματικής μου ενασχόλησης η σχέση μας είναι πολύ ζεστή και πραγματικά φιλική και δεμένη.

Έχει ολοκληρωθεί η έρευνα η θα περιμένουμε και κάτι ακόμα;

Το δεύτερο βιβλίο μου θα ήθελα να αφορά πάλι τον Δενδροπόταμο. Έχω βέβαια στο μυαλό μου και πράγματα που δεν έχουν να κάνουν με τη Ρομά κοινότητα. Όμως ένας από τους στόχους μου είναι να καταγράψω τα τσιγγάνικα παραμύθια. Υπάρχει ένα κεφάλαιο στο βιβλίο αλλά θεώρησα τότε που το έγραφα πως θα άξιζε να κάνω κι έναν ξεχωριστό τόμο.

Υπάρχουν Ρομα μέσης και μεγαλύτερης ηλικίας από 50 μέχρι 80, οι οποίοι ξέρουν πολλά πρωτότυπα παραμύθια. Νομίζω πως έχει νόημα να καταγραφούν και αυτοί οι άνθρωποι να μας μιλήσουν για την προέλευση αυτών των παραμυθιών και που τα πρωτοάκουσαν. Κάποια έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και τα περισσότερα τσιγγάνικα παραμύθια είναι και λίγο σπλάτερ, είναι πιο ρεαλιστικά και βίαια, δεν έχουν αυτήν την παιδικότητα, γιατί κρύβουν μέσα τους τη λαογραφία, την παράδοση και δεν έχουν αυτή την ωραιοποιημένη μορφή του Δυτικού παραμυθιού που προσαρμόστηκε για να μπορούμε να το αφηγούμαστε σε πιο μικρές ηλικίες.»

Στο βιβλίο σας ένα ολόκληρο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στα έθιμα και τις συνήθειες των τσιγγάνων. Παράλληλα διαβάζουμε όμορφες ιστορίες για τη γλώσσα, τη μουσική, το χορό και το τσιγγάνικο παραμύθι. Ποια στοιχεία της κουλτούρας τους σας έχουν εντυπωσιάσει περισσότερο;

«Αυτό που αναφέρω και στο βιβλίο και με έχει εντυπωσιάσει περισσότερο, όχι μόνο με τους Ρομά, αλλά επειδή έχω δουλέψει και στο προσφυγικό και έχω επαφή με διάφορους λαούς και έρχομαι σε επαφή με τα ήθη και τα έθιμα τους είναι η κοινή σύνδεση που έχουμε όλοι μεταξύ μας. Το γεγονός ότι βλέπεις κάποια πράγματα στους Ρομά και λες “Δες αυτοί είναι τσιγγάνοι, έχουν τα δικά τους ήθη και έθιμα, τα κάνουν όλα διαφορετικά” ενώ στην πραγματικότητα είτε αγνοούμε είτε ξεχνάμε ότι όλα αυτά μπορεί να είναι κατάλοιπα και επιρροές του δικού μας πολιτισμού, της δικής μας κουλτούρας και πολλών άλλων λαών με τους οποίους συνδέονται στενά.

Αυτό που με εντυπωσιάζει στους Ρομά, και είναι ένα χαρακτηριστικό που θα βρει κανείς και σε μικρές κοινωνίες της αγροτικής ελληνικής επαρχίας –επειδή προέρχομαι κι εγώ από ένα χωριό ίσως το βλέπω κάτω από το πρίσμα της νοσταλγίας– είναι το γεγονός ότι δίνουν πάρα πολύ μεγάλη έμφαση στις θρησκευτικές τελετές, στις γιορτές οι οποίες δεν έχουν καταλήξει να είναι απλά μια “υποχρέωση”. Ο γάμος, η βάπτιση, τα γενέθλια είναι μια ιεροτελεστία.

Στους Ρομά είναι πάρα πολύ εύκολο να στηθεί ένα τραπέζι, θα βρουν εκεί που κάθεσαι μια αφορμή για να σου πουν ότι θα γιορτάσουμε. “Έλα να ψήσουμε αρνί, έλα να βάλουμε τραπέζι” για ασήμαντο λόγο. Όλο αυτό συνοδεύεται από τη μουσική, τη χαρά. Με λίγα λόγια ακόμα λειτουργούν περισσότερο με το συναίσθημα και όχι με τη λογική. Είναι πραγματικά πολύ συναισθηματικοί άνθρωποι.»

«Συνάντησα στο σχολείο ένα παιδί με τα ακουστικά στα αυτιά. “Γιατί δεν είσαι στο μάθημα;”, τον ρώτησα για να μου απαντήσει “Βγήκα για λίγο έξω γιατί είχα την ανάγκη να ακούσω μουσική”». Διαβάζοντας κανείς το βιβλίο σας βρίσκει πολλές μικρές στιγμές και συναντήσεις ουσιαστικής αλήθειας. Υπάρχει ίσως κάποια ξεχωριστή συνάντηση ή γεγονός μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια που να έχει χαραχτεί στη μνήμη σας και να σας έχει καθορίσει σαν άνθρωπο;

«Πράγματι είναι πολλές αυτές οι στιγμές. Ένα από αυτά που πραγματικά με είχε εντυπωσιάσει ήταν και αυτή η ιστορία με τα ακουστικά. Θα ακούσεις πολλές τέτοιες ιστορίες από τους Ρομά. Αυτό που εμένα μου άλλαξε λίγο την κοσμοθεωρία της ζωής και με έβαλε στη διαδικασία να σκεφτώ αλλιώς, είναι οι διαφορετικοί ρυθμοί στην ζωή των Τσιγγάνων.

Έχουν διαφορετικές προτεραιότητες. Σταματάνε τις δουλειές τους ή μπορεί να μην πάνε λαϊκή επειδή έχουν ένα γάμο, ένα γλέντι, μια κηδεία ή επειδή κάποιος είναι άρρωστος. Είναι αυτό που μου είχε απαντήσει μια μέρα η φίλη μου η Βαγγελιώ Μάγγα όταν την ρώτησα αν θα πάει λαϊκή: “ Δεν έχουμε συνηθίσει να έχουμε αφεντικά. Δικό μας είναι το μαγαζί, όποτε θέλουμε το ανοίγουμε, όποτε θέλουμε το κλείνουμε”. Θα επιλέξουν επαγγέλματα στα οποία θα καταφέρουν να έχουν τον έλεγχο. Γι’ αυτό βλέπουμε ότι δυσκολεύονται κάποιες φορές να είναι υπάλληλοι. Προτιμούν να είναι αφεντικά του ίδιου τους του εαυτού στις δουλειές που παραδοσιακά κάνουν ή κάνανε. Όμως είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι η συμπεριφορά αυτή σε εμάς φαντάζει περίεργη αλλά οι άνθρωποι ούτε εξωγήινοι είναι ούτε κάτι διαφορετικό έχουν από οποιονδήποτε άλλο. Είναι αυτό που θα ακούσεις πολλές φορές να λένε ας πούμε για παράδειγμα για την Ικαρία ότι οι ρυθμοί και η ζωή είναι διαφορετική. Δεν είναι κάτι που κάνει την Ικαρία τους Ρομά, το χωριό ξεχωριστά, απόκοσμα, αλλόκοτα, μαγικά, είναι ότι εμείς στις μεγάλες πόλεις έχουμε διαβρώσει και αλλάξει τον τρόπο ζωής μας, έχουμε συνηθίσει να κάνουμε πολλά πράγματα μηχανικά και πολλές φορές μας φαίνεται ότι αυτό που εμείς κάνουμε είναι το φυσιολογικό ενώ οτιδήποτε άλλο δεν είναι. Δεν ξέρω τελικά γιατί θα έπρεπε η δική μας αλήθεια να είναι η σωστή και όχι των άλλων. Γιατί θα έπρεπε οι δικοί μας ρυθμοί και ο τρόπος που εκπαιδευόμαστε και δουλεύουμε να είναι απαραίτητα σωστός, επειδή τον έχει επιβάλει η σύγχρονη κοινωνία; Οι Ρομά πάνε και λίγο κόντρα σε ένα πράγμα που εμείς το έχουμε αποδεχτεί, ότι η κοινωνία είναι ανταγωνιστική και σε όλη σου τη ζωή πρέπει να το αποδεικνύεις, δουλεύοντας σκληρά, σπουδάζοντας και επιδιώκοντας καριέρα, αναγνώριση και χρήμα τροφοδοτώντας την ματαιοδοξία.

Αυτοί που συναναστρέφονται τους Ρομά επηρεάζονται λίγο – θετικό θα το έλεγα αυτό– από το γεγονός ότι ρίχνουν πιο εύκολα τους ρυθμούς τους. Σου υπενθυμίζουν συνέχεια ότι χρειάζεται ένα διάλειμμα, ότι το γλέντι, η ξεκούραση, η μουσική είναι απαραίτητα στη ζωή και ότι θα πρέπει κάποια πράγματα να τα κάνεις με πιο χαλαρούς ρυθμούς για να προλαβαίνεις να αποτυπώνεις μέσα σου το βίωμα. Πάρτε για παράδειγμα το γάμο. Έχουμε φτάσει στη Δυτική κοινωνία να παίρνουμε μια μικρή άδεια ή να λείπουμε μερικές ώρες από τη δουλειά για να παντρευτούμε στο δημαρχείο και να επιστρέψουμε στην καθημερινότητα μας. Για τους Ρομά είναι αδιανόητο αυτό το πράγμα για να μην πω ότι θα ήταν και ιερόσυλο. Προτιμούν να μην παντρευτούν ποτέ, να καθυστερήσουν να παντρευτούν, να συζούν, να κάνουνε οτιδήποτε άλλο από το να κάνουνε μια διεκπεραιωτική τελετή. Γιατί αν κάνουν γάμο θα πρέπει να γλεντάνε για μέρες, πράγμα που ίσχυε παλαιότερα σε όλους τους πολιτισμούς αλλά ακόμα και σήμερα σε κάποιους.»

Εργάζεστε σε ΜΚΟ, είστε ενεργός πολίτης με ουσιαστική κοινωνική δράση για την ευαισθητοποίηση σχετικά με ζητήματα διαφορετικότητας από τους τσιγγάνους έως την ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα. Που εντοπίζετε τις κυριότερες ελλείψεις και τα κενά από την πολιτεία; Τι πρέπει να αλλάξει;

«Εργάζομαι αρκετά χρόνια στο χώρο των ΜΚΟ, αυτή τη στιγμή στο “Solidarity Now” και η κύρια ενασχόληση μου τα τελευταία χρόνια είναι συνδεδεμένη με τους Ρομά. Έχω δουλέψει στο προσφυγικό όταν ξεκίνησε η προσφυγική κρίση και τα προηγούμενα πολλά χρόνια στον LGBT χώρο. Μετά την συνέντευξη του Μπουτάρη στο περιοδικό Screw, ξεκινήσαμε το “Thessaloniki Pride”, πριν από 20 και παραπάνω χρόνια το πρώτο “Gay Film Festival”. Αυτό που εντοπίζω ως μεγάλο κενό και διαφαίνεται πλέον με την χρήση και την δύναμη των social media είναι η εκπαίδευση. Είναι ένα κύριο στοιχείο που για πολλά χρόνια έλειπε στην Ελλάδα, αλλά τελευταία ευτυχώς δίνετε μεγάλη βάση σε αυτό. Όπως λέει και ο πατέρας Αθηναγόρας στο “Φάρο του Κόσμου” “Η γνώση σπάει τα γκέτο”. Ουσιαστικά για να μπορέσουμε να αποδεχτούμε να καταλάβουμε και να στηρίξουμε τον άλλο και ο άλλος εμάς θα πρέπει να έχουμε μια ουσιαστική εκπαίδευση που να ξεκινά από την παιδική ηλικία και να προσφέρει ερεθίσματα και ευαισθητοποίηση. Να μπορούμε από μικρή ηλικία να καταλαβαίνουμε ότι δεν είμαστε μόνοι μας στον κόσμο, δεν είμαστε και δεν πρέπει να είμαστε όλοι ίδιοι, δεν βρισκόμαστε όλοι στην ίδια κατάσταση και θα πρέπει να κατανοούμε ποιοι είναι οι λόγοι που συμβαίνει αυτό. Θα πρέπει εν ολίγοις να περάσουμε στο μοντέλο που θέλει την κοινωνία να στηρίζεται στην εξέλιξη, τη γνώση, την επιστήμη ενάντια στον σκοταδισμό τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα.

Στήριξη από την πολιτεία μπορεί να έχει κάποιος με διάφορους τρόπους. Η πολιτεία μπορεί να κάνει ένα υπνωτήριο για τους αστέγους, να προσφέρει βοήθεια στους πρόσφυγες για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, να δείχνει το θετικό της πρόσωπο προσπαθώντας να περάσει μια θετική διάταξη για τους Ρομά κ.ο.κ. Στην πραγματικότητα όμως αυτό είναι κάτι που θα τους ανακουφίσει προσωρινά. Αυτό που θα είχε μεγαλύτερη σημασία είναι να κάνουμε μέρος της κουλτούρας μας τη διαφορετικότητα. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να δούμε ουσιαστικές αλλαγές. Για παράδειγμα ο νόμος για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου είναι σημαντική νίκη, ένα σημαντικό βήμα της κοινωνίας. Αλλά από εκεί και πέρα μαζί με τους νόμους, χρειάζεται η εκπαίδευση γιατί ο τράνς άνθρωπος που άλλαξε την ταυτότητα του δεν σημαίνει ότι έγινε αυτομάτως αποδεκτός, θα μπορεί να βρει αυτόματα εργασία δεν θα παραμένει θύμα λεκτικής και σωματικής βίας επειδή απλά μπορεί να έχει πλέον την ταυτότητα που επιθυμεί. Θα πρέπει να προετοιμάσουμε το έδαφος και τις συνθήκες ώστε να αισθάνεται προστατευμένος σε ένα περιβάλλον ώστε να μπορέσει να δουλέψει, να ζήσει να εκφραστεί ελεύθερα και χωρίς φόβο. Το ίδιο ισχύει και για τους πρόσφυγες που για να μπορέσουν να ενταχθούν θα πρέπει να τους καλέσουμε στο σχολείο ή στην κοινωνία και αντίστοιχα για τους Ρομά και ούτω καθεξής.

Οπότε νομίζω πως μπήκαμε σε ένα δρόμο όπου ριζικές αλλαγές στους νόμους θα υπάρξουν, χρειάζεται όμως και η συστηματική εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα. Κάνουμε πράγματα ως κοινωνία και πολιτεία για τη στήριξη ευπαθών ομάδων αλλά δεν νομίζω ότι αρκούν αυτά, αλλιώς θα ήμασταν σε καλύτερη κατάσταση. Το να δουλεύει κανείς στις ΜΚΟ του προσφέρει αυτήν την εμπειρία και τον πλούτο γνώσεων και προβληματισμού. Ζεις πολύ έντονα συναισθήματα. Έχεις την χαρά και την ικανοποίηση βλέποντας ότι κάποιοι άνθρωποι τα κατάφεραν, έχεις βέβαια και την ματαίωση βλέποντας ότι σε πολλά πράγματα δεν έχουμε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Θέλει πολύ υπομονή και γερά νεύρα.»

Από την πρώτη στιγμή που μίλησε δημόσια η ολυμπιονίκης Σοφία Μπεκατώρου έως σήμερα οι εξελίξεις για το εγχώριο #MeToo ήταν καταλυτικές. Τα βασικά ζητούμενα του κινήματος στην ελληνική κοινωνία έχουν επιτευχθεί; Θέλετε να μοιραστείτε μαζί μας τις σκέψεις σας;

«Ήταν πολύ σημαντικό ότι άνοιξε το θέμα. Δεν θα πω δηλαδή κάτι που δεν έχει λεχθεί ή που κάποιος δεν έχει διαβάσει σε δεκάδες κείμενα που κυκλοφορούν. Για εμένα είναι πραγματικά πάρα πολύ θετικό ότι βλέπουμε αλλαγές στην ελληνική κοινωνία. Παρατηρούμε ότι οι ουσιαστικές αυτές αλλαγές ήρθαν μέσα από τη δύναμη του πολίτη, μέσα από το διαδίκτυο. Αυτό πρέπει κάτι να μας διδάξει, ότι είναι η φωνή μας που γίνεται πιο εύκολο να μεταδοθεί μέσα από τα κανάλια της νέας τεχνολογίας. Αρχίζουμε τώρα και συνειδητοποιούμε τη δύναμη μας αυτή.

Για παράδειγμα το φεστιβάλ γονιμότητας που ανακοινώθηκε ακυρώθηκε λόγο της κατακραυγής στο social media. Αυτό δεν θα μπορούσε να συμβεί στο παρελθόν όπου λόγο απουσίας του διαδικτύου, με την ύπαρξη των παραδοσιακών ΜΜΕ δεν μπορούσαν οι πολίτες τόσο εύκολα να αποτελέσουν μοχλό πίεσης για ουσιαστικές αλλαγές καταγγελίες και συσπείρωση. Το #metoo εστιάστηκε αρχικά στο θέατρο και τον αθλητισμό, γιατί από εκεί ξεκίνησαν οι καταγγελίες που πήραν μεγάλες διαστάσεις λόγο της αναγνωρισιμότητας και της φήμης των προσώπων που εμπλέκονταν, αλλά δεν πρέπει να μείνει εκεί και να ταυτιστεί ως μια συμπεριφορά του θεάτρου γιατί το ακούσαμε και αυτό ότι είναι μέρος της δουλειάς και των σκληρών συνθηκών που επικρατούν στην πρόβα. Διάβασα δήλωση ηθοποιού πως ο σκηνοθέτης στην πρόβα τζενεράλε μπορεί να πετάει καρέκλες τραπέζια να βρίζει και αυτό το βρίσκει μέρος της αποσυμπίεσης του άγχους. Το ερώτημα όμως είναι ο ηθοποιός έχει και αυτός το δικαίωμα να αποσυμπιεστεί απαντώντας με πέταμα καρέκλας η πρέπει να καταπίνει το σάλιο και τα δάκρια του.

Το θετικό που άφησε το #metoo παγκοσμίως είναι η συνειδητοποίηση πως στις μέρες μα τίποτα δεν μένει ατιμώρητο όσο ισχυρός και αν είσαι γιατί η φωνή των ανθρώπων δεν μπορεί να κουκουλωθεί. Νομίζω πως περνάμε στο ανθρωποκεντρικό μοντέλο όπου μέσα από τα κανάλια επικοινωνίας η επιστήμη, η εξέλιξη, η γνώση και η εκπαίδευση δημιουργούν ένα πολύ μεγάλο αλληλέγγυο κίνημα που θα έρθει αντιμέτωπο με όλα αυτά που δεν μπορούσαμε ως μονάδες να αντιμετωπίσουμε και μας καταπίεζαν τα προηγούμενα χρόνια. Δεν περνάει απαρατήρητη και κυρίως ασχολίαστη πλέον καμία ρατσιστική βλακεία την οποία θα πει ο οποιασδήποτε, απροκάλυπτα . Η Ελλάδα ξυπνάει και από την εποχή της έσχατης μπουρδολογίας της τηλεόρασης όπου κατανάλωνες εικόνες, δηλώσεις και ειδήσεις χωρίς να μπορείς να αντιδράσεις περνάει στην εποχή της διάδρασης και της άμεσης αντίδρασης με τα όποια θετικά και αρνητικά σύγχρονος.

Σκέφτομαι τη Θεσσαλονίκη όταν ήρθα φοιτητής το ’95 όπου δήμαρχοι, και νομάρχες λέγανε ότι θέλανε χωρίς κανένα κόστος, έξω από τον Ιανό καίγανε το βιβλίο του Μίμη Ανδρουλάκη, μιλάμε για πολύ σκοταδιστικές εποχές μόλις 20 χρόνια πριν. Όταν κάναμε το δεύτερο φεστιβάλ LGBT ταινιών στο Ολύμπιον είχε γίνει δημοτικό συμβούλιο με μόνο θέμα το φεστιβάλ, είχαμε βγει στα κανάλια, μονοπωλούσε το θέμα όλη την πόλη, με τα χριστιανικά σωματεία και τον Βελόπουλο (ντόπιο τηλεστάρ ακόμα) να διατείνονται πως ζούμε ένα αίσχος στην ιερή μας πόλη όπου οι ομοφυλόφιλοι δείχνουν τις ταινίες τους στο κεντρικό κτήριο του φεστιβάλ, γιατί νομίζανε τότε ότι προβάλαμε τσόντες. Βέβαια την ίδια εποχή στην Ευρώπη σε κάθε διεθνές Φεστιβάλ δίνανε Queer βραβείο. Τα media ήταν πολύ δύσκολο να σε υπερασπιστούν και να πάνε κόντρα στο κατεστημένο, ενώ τώρα με το διαδίκτυο και τα sites εύκολα, γρήγορα και δωρεάν μια είδηση μπορεί να είναι η αφορμή για ουσιαστικές αλλαγές υπέρ του ανθρωπιστικού κινήματος .»

Μια ευχή για το μέλλον…

«Είμαι πάρα πολύ αισιόδοξος για το μέλλον και νομίζω ότι η πανδημία μας δίδαξε πολλά. Το σημαντικότερο από αυτά ήταν πως δεν θα νικήσει εύκολα ο σκοταδισμός. Η επιστήμη και η αλληλεγγύη των ανθρώπων είναι αυτά που θα υπερισχύσουν και θα μας πάνε μπροστά. Εύχομαι να μπορούμε να είμαστε πιο συμπεριληπτικοί και ανοιχτοί στο μέλλον σε ιστορίες βιώματα ανθρώπους. Περισσότερη συμπεριληπτικότητα και αγάπη.»

INFO

Το βιβλίο του Γιώργου Τσιτιρίδη «Οι Τσιγγάνοι της Θεσσαλονίκης» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μέθεξις (http://metheksis.gr/index.php?dispatch=products.view&product_id=30055)

Φωτογραφίες: Από το αρχείο του Γιώργου Τσιτιρίδη.