Η Λένα Γεροθανάση υφαίνει το δικό της μονοπάτι
Τα μυστικά της υφαντικής η Λένα Γεροθανάση τα έμαθε πλάι στις Σαρακατσάνες γιαγιάδες της περιοχής, που της δίδαξαν τον κύκλο του μαλλιού.
Η Λένα Γεροθανάση βρήκε την άκρη του νήματος, όταν πριν από είκοσι δύο χρόνια αποφάσισε να αφήσει τις σπουδές της πίσω και -κυριολεκτικά- να πάρει τα βουνά.
Στα Άνω Πεδινά του Ζαγορίου, μέσα στη Λαμπριάδειο Οικοκυρική Σχολή, γνωρίστηκε για πρώτη φορά με τον αργαλειό. Ήταν σαν ένα κάλεσμα, που όπως μου λέει, απλά το ακολούθησε και βρήκε το δρόμο της. Τα μυστικά όμως, της υφαντικής, τα έμαθε πλάι στις Σαρακατσάνες γιαγιάδες της περιοχής, που της δίδαξαν τον κύκλο του μαλλιού· Πώς από το πρόβατο καταλήγει να φτιάχνεται το νήμα και πώς αυτό παίρνει χρώμα από τα φυτά.
«Στη σχολή, μου έκανε εντύπωση που ασχολούμασταν με το βαμβάκι και τα συντηρητικά, ενώ δεν είχαν καμία σχέση με το μέρος. Εγώ ήθελα να μάθω για το πρόβειο μαλλί, το τι γινόταν πριν από την υφαντική. Το μαλλί του προβάτου είναι ταιριαστό με τα βουνά. Μου αρέσει να συνδυάζω τον τόπο με το προϊόν. Να υπάρχει απόλυτη σύνδεση. Να δουλεύουμε με τα υλικά που υπάρχουν γενικώς, είναι το θέμα», αναφέρει.
Για αυτόν το λόγο, η ίδια μαζί με άλλους χειροτέχνες και κτηνοτρόφους δημιούργησαν την ΚΟΙΝΣΕΠ «Ποκάρι», σκοπός της οποίας είναι να ξαναδώσει στο ελληνικό πρόβειο μαλλί την ταυτότητα, που όπως τονίζεται, έχει χάσει τα τελευταία 40 χρόνια.
Στον Ελαφότοπο λοιπόν, η Λένα Γεροθανάση, μεταδίδει τις γνώσεις της για τη χειροτεχνία, μέσα από το εργαστήριο της «Σαΐτας», όνομα εμπνευσμένο από το εξάρτημα του αργαλειού που “κουβαλάει” το υφάδι, έρχεται και πάει ανάμεσα στα στημόνια και υφαίνει το υφαντό. Σήμερα, η «Σαΐτα» βρίσκεται κάτω από τη στέγη της «Ρόκκας», του αγροτουριστικού ξενώνα που γίνεται προσωρινά “σπίτι” για τους περαστικούς περιπλανητές.
«Παίρνουμε το μαλλί και το μεταμορφώνουμε. Στα σεμινάρια δείχνουμε ό,τι χρειάζεται για να φτάσει στην πρώτη ύλη. Το εργαστήριο πλέον, στεγάζεται στη “Ρόκκα”, για να είναι σε μέρος επισκέψιμο, να έρχεται σε άμεση επαφή με την τέχνη ο επισκέπτης και ανυποψίαστος να είναι μπορεί να μπει στη φάση», εξηγεί.
Στο σήμερα, η τέχνη της υφαντικής αναβιώνει μέσα από το ξύλινο αργαλειό, με πολλές νέες υφάντρες να μετατρέπουν την παράδοση σε κάτι πιο προσωπικό.
«Τα τελευταία οχτώ χρόνια, έχει κάνει τρομερή επιστροφή η τέχνη της υφαντικής στην Ελλάδα. Τώρα είναι σχεδόν μόδα να ξέρεις να υφαίνεις. Υπάρχουν πολλές σχολές, σεμινάρια, δομές σε διάφορα μέρη της χώρας, έχει πολλή πέραση πλέον. Με τη μορφή του χόμπι περισσότερο, ωστόσο και όχι της αυτάρκειας για το σπίτι, πιο πολύ για ψυχολογικούς λόγους, γιατί η χειροτεχνία σου κάνει καλό, ξαναβρίσκεις το κέντρο σου».
«Πολλές υφάντρες πια, έχουν ηλεκτρονικό αργαλειό, πιο προχωρημένα πράγματα. Εγώ είμαι πιο πολύ του πρωτόγονου, πώς γίνονταν όλα πριν, χωρίς ρεύμα. Αυτό με ενθουσιάζει εμένα», συμπληρώνει.
Η φιλοσοφία της Λένας Γεροθανάση έγκειται στη δημιουργία από τις αρχικές διαδικασίες, το να συντηρήσει με τα υλικά που έχεις στα χέρια σου. Αυτό είναι άλλωστε, που τη γοητεύει.
«Δουλεύει πιο πολύ το μυαλό μαζί με τα χέρια και δημιουργείς μια τεχνολογία, και το σύγχρονο στηρίζεται πάνω σε αυτό, το πρωτόγονο, αλλά πιστεύω ότι τότε οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν πολύ περισσότερο το μυαλό τους τελικά, που δεν είχαν τις ευκολίες. Μυαλό και χέρια, όλα σε αρμονία. Είναι δύναμη να ξέρεις ότι μπορείς να κάνεις τα βασικά μόνος σου, χωρίς να εξαρτάσαι από τη βιομηχανία και την τεχνολογία».
