Ξιφασκία: Το εναλλακτικό άθλημα που κερδίζει τους Θεσσαλονικείς

Ξιφασκία, το εντυπωσιακό άθλημα τα τελευταία χρόνια κερδίζει όλο και παραπάνω τους Θεσσαλονικείς που ψάχνουν έναν εναλλακτικό τρόπο εκγύμνασης. Η ξιφασκία είναι ένα άθλημα χειρισμού του ξίφους/σπαθιού. Μπορεί να ασκηθεί με τρία διαφορετικά μέσα: το ξίφος μονομαχίας, το ξίφος ασκήσεως και η σπάθη.

Η Parallaxi μίλησε με την Άννα Καρακόλη, Ιδρύτρια της Λέσχης Ξιφασκίας Θεσσαλονίκης και προπονήτρια Ξιφασκίας. Ο σύλλογος παρά τα λίγα χρόνια ύπαρξης του έχει καταφέρει να αποσπάσει πολλούς τίτλους στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό. Μεταξύ άλλων: Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Ανδρών Ξ.Μ.-ομαδικά (2η θέση) 2020, Κiev-Ουκρανία Ξ.Μ. Γυναικών (1η θέση) 2019, Πανελλήνιο Σχολικό Πρωτάθλημα Γυναικών Ξ.Μ. (3η θέση) 2019, Εθνική Πρόκριση Ιταλίας Περιφέρεια Veneto-Ιταλία Ξ.Μ. Ανδρών (1η θέση) 2018.

Πότε ιδρύθηκε η Λέσχη Ξιφασκίας Θεσσαλονίκης και έκτοτε με τι ασχολείται;

Η Λέσχη Ξιφασκίας Θεσσαλονίκης ιδρύθηκε το 2013 από μια ομάδα ατόμων, που ασχολούνται ενεργά με την Ξιφασκία τα τελευταία 20 χρόνια. Η Λέσχη είναι ένα αθλητικό σωματείο, αμιγώς προσανατολισμένο στη διάδοση και εξάσκηση του Ολυμπιακού Αθλήματος της Ξιφασκίας σε όλες τις ηλικίες και τις μορφές του. Σκοπός του σωματείου η εκπαιδευτικού, αθλητικού και πολιτιστικού χαρακτήρα παρουσία του, αλλά και η ενεργή συμμετοχή του σε όλες τις αγωνιστικές αναμετρήσεις-δράσεις εσωτερικού και εξωτερικού. Η κατάρτιση του Δ.Σ., του επιστημονικού προσωπικού αλλά και των μελών της Λέσχης, εξασφαλίζει σε κάθε δραστηριότητά της την άρτια οργάνωση και την υψηλή ποιότητα. Συγκεκριμένα, διδάσκεται Ευρωπαϊκή Ολυμπιακή Ξιφασκία για όλες τις ηλικίες, τουτέστιν από πέντε ετών και χωρίς όριο ηλικίας. Επίσης έχει δραστηριοποιηθεί στην μεσαιωνική σπαθασκία και στην ξιφασκία σε αμαξίδιο. Οι κυριότερες δραστηριότητές της είναι: συμμετοχές σε Κύπελλα Κόσμου, Παγκόσμια Πρωταθλήματα, Διεθνείς συναντήσεις, Πανελλήνια Πρωταθλήματα, Πανελλήνια Σχολικά Πρωταθλήματα, συμμετοχή με αθλητές στην Εθνική Ελλάδος, συμμετοχή στην Ολυμπιακή Φλόγα και στην Παγκόσμια Ημέρα Ξιφασκίας στην Ελλάδα. Η Λέσχη έχει συνεργαστεί με διάφορους φορείς ιδιωτικούς και κρατικούς, προκειμένου να προάγει τον αθλητισμό και τον πολιτισμό. Το όραμα της Λέσχης Ξιφασκίας Θεσσαλονίκης είναι να συμβάλει στην δημιουργία κινήτρων για τον αθλητισμό, τον πολιτισμό, την φυσική δραστηριότητα αλλά και την σωματική και ψυχική υγεία, εξασφαλίζοντας υγιή πρότυπα.

Στη Θεσσαλονίκη ο κόσμος επιλέγει την ξιφασκία;

Η Θεσσαλονίκη πάντα ήταν και είναι μια πόλη που αναζητά το διαφορετικό. Τα τελευταία χρόνια έχει επεκταθεί το άθλημα στην πόλη μας και ο κόσμος παρουσιάζει αδιαμφισβήτητα μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Η ξιφασκία είναι ένα πολυδιάστατο άθλημα, είναι τέχνη αλλά και φιλοσοφία. Έχει πρακτικό και θεωρητικό μέρος, όπως ορολογία στα γαλλικά, ειδικούς κανονισμούς και πολλά ιστορικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά, σε περίπτωση που επιθυμεί κάποιος να εντρυφήσει σε αυτήν. Στο πρακτικό της κομμάτι είναι πολυπαραγοντική και έχει χρησιμοποιηθεί/ται από τις θεατρικές σχολές, αθλητικές-παιδαγωγικές σχολές αλλά παραδοσιακά και από το στρατό, τις ένοπλες δυνάμεις και τα σώματα ασφαλείας. Επίσης έχει χρησιμοποιηθεί στην εκπαίδευση προσωπικού από τις μυστικές υπηρεσίες, επειδή ενισχύει την οξυδέρκεια και την ετοιμότητα.

Στην Ελλάδα και μετέπειτα στη Θεσσαλονίκη ποια είναι η κατάσταση του αθλήματος;

Στην Ελλάδα, αλλά και ειδικότερα στην Θεσσαλονίκη, μιας και βρισκόμαστε μακριά από την πρωτεύουσα, η κατάσταση βασίζεται κυρίως σε ατομικές και συλλογικές πρωτοβουλίες. Αν και κατά διαστήματα έχουν υπάρξει γενικότερες προσπάθειες για ενίσχυση του αθλήματος. Ευελπιστούμε με τα θετικά αποτελέσματα της Λέσχης και την έλευση του κόσμου, το ενδιαφέρον από κρατικούς, αλλά και ιδιωτικούς φορείς να γίνει πιο έντονο.

Πολύ συγχέουν την ξιφασκία με την ξιφομαχία, ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ τους;

Ξιφομαχία είναι είδος μονομαχίας ξιφομάχων, όπου κάθε κτύπημα μπορεί να επιφέρει τραυματισμό μέχρι και θάνατο. Σήμερα το είδος αυτό των πολεμικών συγκρούσεων ή της επίλυσης διαφορών (π.χ. μονομαχίες τιμής) έχει εκλείψει. Η ιδιωτική αναμέτρηση σε μονομαχία αποτελεί ποινικό αδίκημα.

Ξιφασκία είναι η εξάσκηση χειρισμού ξίφους, από τον ξιφιστή-ξιφομάχο. Αν και εξασκούμε την ξιφασκία, παραδοσιακά συνεχίζουμε να αποκαλούμαστε ξιφομάχοι. Δηλαδή ξιφασκία είναι πλέον το Ολυμπιακό άθλημα που ασκείται από αθλητές/αθλήτριες. Ουσιαστικά, από την στιγμή που μετατράπηκε η ξιφομαχία σε άθλημα χρησιμοποιείται ο όρος ξιφασκία.

Ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες του αθλήματος, ποιοι μπορούν να το ξεκινήσουν και σε ποια ηλικία;

Όσον αφορά την ιδιαιτερότητα του αθλήματος, χρειάζεται υπομονή στην εκμάθηση των βασικών κινήσεων, οι οποίες δεν χρησιμοποιούνται στη συνήθη κίνηση της καθημερινότητάς μας, επιμονή σε σχέση με την αυτοματοποίηση της λεπτής κινητικότητας – έχουμε προαναφέρει ότι η ξιφασκία είναι τέχνη-, εξάσκηση στη χρήση εξοπλισμού, γρήγορη σκέψη και αντίδραση κατά την διάρκεια εκτέλεσης της κίνησης και δίψα για συνεχή εξέλιξη και γνώση.

Αν και παραδοσιακά η ξιφασκία ήταν ένα άθλημα για μεγαλύτερα παιδιά και ενήλικες, σήμερα με την εξέλιξη της προπονητικής και των υλικοτεχνικών μέσων, ένα παιδάκι μπορεί να ξεκινήσει προπαρασκευαστικά ξιφασκία από τα πέντε έτη, καθώς υπάρχουν εκπαιδευτικά σπαθάκια από αφρολέξ και πλαστικό. Η εκπαίδευση στις μικρές ηλικίες ξεκινά με τη γενική εισαγωγή στον αθλητισμό, με μουσικοκινητικό, κιναισθητικό και ψυχοκινητικό ασκησιολόγιο, αλλά και με την εισαγωγή στη ξιφασκία μέσω παιγνιώδους διδασκαλίας. Ένας μικρός αθλητής/τρια μετά τα επτά έτη μπορεί να εξασκήσει την ξιφασκία με εκπαιδευτικό μεταλλικό ξίφος και από τα δέκα έτη και μετά μπορεί να συμμετάσχει έως και σε Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Παμπαίδων-Πανκορασίδων. Σχετικά με την επιλογή των αθλητών/τριών δεν υπάρχει κάποιο μοτίβο, καθώς το πιο γοητευτικό στις τέχνες είναι ότι ο καθένας χρησιμοποιεί τα δικά του γνωρίσματα. Αυτά μπορεί να είναι από τα σωματομετρικά του/της χαρακτηριστικά π.χ. ψηλόλιγνος/η, τις οργανικές φυσικές του/της ικανότητες π.χ. ταχύτητα, αλτικότητα, το είδος πλευρικότητας του/της κ.τ.λ., την εγκεφαλική του/της λειτουργία π.χ. άμεσα αντανακλαστικά, ευστροφία, στρατηγική, οργανωτικότητα, έως και τις ιδιαιτερότητες του χαρακτήρα του/της π.χ. ψυχραιμία.

Τι προσφέρει στον αθλητή η ξιφασκία;

Η ξιφασκία είναι ένα πολυδιάστατο και ολοκληρωμένο άθλημα. Αναπτύσσει σωματικά, πνευματικά και συμπεριφορικά χαρακτηριστικά σε έναν αθλητή/τρια. Σωματικά, βελτιώνει τη φυσική κατάσταση και ειδικά τη ταχύτητα αντίδρασης, την ισορροπία, το συντονισμό και τις συναρμοστικές δεξιότητες. Παρότι αναπτύσσει τη μαχητικότητα είναι ευγενές άθλημα, δεν έχει απτική επαφή, οπότε είναι και ασφαλές. Πνευματικά, προάγει το ευ αγωνίζεσθαι, το σεβασμό, την αυτοπειθαρχία, την αυτοκυριαρχία. Και εγκεφαλικά, βελτιώνει την ικανότητα προσοχής, συγκέντρωσης και τη μνήμη της μάθησης. Επίσης έχει παρατηρηθεί ότι ενισχύει την ακαδημαϊκή επίδοση και την οργανωτικότητα. Σχετικά με τα ψυχικά της οφέλη μειώνει το άγχος και την πίεση, συμβάλλοντας στους τρόπους αντιμετώπισής τους. Ένα ακόμη ενδιαφέρον θετικό χαρακτηριστικό είναι ότι κινητοποιεί τους αθλητές/τριες να λαμβάνουν σύνθετες αποφάσεις, να αναλύουν τα προβλήματά τους και να αυτενεργούν με ψυχραιμία και αμεσότητα.

Εξηγήστε μας την διεξαγωγή του αθλήματος.

Οι αθλητές αναμετρούνται ανά δύο, επάνω σε μία μεταλλική επιφάνεια που ονομάζεται «πίστα», οι πόντοι καταμετρούνται από ειδικό μηχάνημα και υπάρχει διαιτητής που διευθύνει το «παιχνίδι». Το άθλημα διεξάγεται σε ομίλους, αποτελούμενους από πέντε έως επτά άτομα. Σε κάθε όμιλο αγωνίζονται διαδοχικά όλοι με όλους, στους πέντε πόντους ή στα τρία λεπτά σε χρόνο και υπάρχει δικαίωμα παράτασης ενός λεπτού. Στις επόμενες φάσεις οι αναμετρήσεις είναι στους δέκα πόντους για τους μικρούς αθλητές/τριες και στους δεκαπέντε για τους μεγαλύτερους ή αντίστοιχα σε δύο-τρίλεπτα ή τρία-τρίλεπτα και με την ίδια παράταση που δίνεται στους ομίλους. Αυτές οι φάσεις είναι παιχνίδια αναμέτρησης νοκ άουτ, δηλαδή όποιος κερδίζει συνεχίζει. Τέλος να διευκρινίσουμε ότι υπάρχουν και ομαδικοί αγώνες, που λήγουν στους σαρανταπέντε πόντους ή στα αντίστοιχα τρίλεπτα και με την ίδια λογική των παραπάνω, και στους οποίους συμμετέχουν τρεις και ένας αναπληρωματικός σε κάθε ομάδα και αγωνίζονται διαδοχικά με προσθετική βαθμολογία.

Ο απαραίτητος εξοπλισμός για την Μονομαχία Ξίφους (ο οποίος με κάποια πρόσθετα υλικά, χρησιμοποιείται και στα τρία είδη) είναι η μάσκα, ξίφος, γάντι, επιστήθιο 800Ν, βέστα, παντελόνι, καλώδιο σώματος, πλαστικός θώρακας, παπούτσια ξιφασκίας, κάλτσες ξιφασκίας, τσάντα μεταφοράς ξιφασκίας (Πασαβιόλα).

Είναι ένα ακριβό άθλημα η ξιφασκία ;

Θα ακούσετε λάτρεις της ξιφασκίας να σας μεταφέρουν ότι δεν είναι κοστοβόρο άθλημα, αλλά και άτομα εκτός χώρου που θα σας το αναφέρουν ως ένα ακριβό άθλημα. Η αλήθεια βρίσκεται κάπου στην μέση και σχετίζεται με το γιατί επιλέγει και με ποιον στόχο κάποιος-α να εξασκήσει το άθλημα. Π.χ. αν κάποιος επιθυμεί να εξασκηθεί για αναψυχή χρειάζεται ένα σπαθί, για να συμμετέχει σε αγώνες δύο (σύμφωνα με το κανονισμό), αλλά κάποιος-α που αγωνίζεται για την διάκριση, θα πρέπει να έχει μαζί του τρία και παραπάνω σπαθιά σε μια διοργάνωση. Συνοψίζοντας, η ξιφασκία σίγουρα συγκαταλέγεται στα «ελίτ» αθλήματα από τη κοινή γνώμη, αλλά το γενικό κόστος εξοπλισμού -που σίγουρα υπάρχει- είναι προσβάσιμο και με το πέρασμα του χρόνου αντιπροσωπεύει την έκφραση «value for money», καθώς τα υλικά κατασκευής είναι «στιβαρά» και μπορούν να αντέξουν δεκαετία.

Μπορεί κάποιος αθλητής να τραυματιστεί σοβαρά από την ξιφασκία;

Αληθινά είναι μια ερώτηση που μας απευθύνουν συχνά, κυρίως γονείς. Η ξιφασκία κατατάσσεται στα μαχητικά αθλήματα, καθότι είναι ένα είδος πολεμικής τέχνης. Όμως ο πλήρης εξοπλισμός που χρησιμοποιούμε -και είναι απαραίτητος-, καθιστά το άθλημα εντελώς ασφαλές. Σε έρευνες σχετικά με την επικινδυνότητα των αθλημάτων και τα ποσοστά τραυματισμών σε αυτά, η ξιφασκία παρουσιάζεται στις τελευταίες θέσεις, με μηδαμινούς τραυματισμούς. Το ενδιαφέρον είναι, ότι δεν εμφανίζει χαμηλούς τραυματισμούς μόνον από την χρήση του ξίφους, αλλά και από την γενική εξάσκησή του.

Τον τελευταίο χρόνο ο κοροναϊός έχει «εισβάλει» στις ζωές μας, πώς έχετε επηρεαστεί με τα μέτρα;

Η ξιφασκία είναι ατομικό άθλημα και βρίσκεται στα χαμηλής επικινδυνότητας αθλήματα, καθώς εξασκείται σε δυάδες. Ο κάθε αθλητής έχει περίπου τέσσερα μέτρα απόσταση από τον άλλον. Επίσης χρησιμοποιούμε ειδικό εξοπλισμό όπως γάντι ξιφασκίας, μάσκα ξιφασκίας κ.τ.λ. και δεν υπάρχει απτική επαφή. Παρόλα αυτά έχει επηρεαστεί από τα μέτρα, καθώς την έχουν εντάξει στα αθλήματα που βρίσκονται σε πλήρη αναστολή. Στο εξωτερικό αυτήν την στιγμή προπονήσεις πραγματοποιούνται κανονικά, αλλά στην χώρα μας δεν έχει ακολουθηθεί αυτό το πρωτόκολλο. Οι αγώνες μας έχουν ανασταλεί. Οπότε, αναμένουμε σύντομα να εναρμονιστούμε με τις παγκόσμιες κατευθυντήριες οδηγίες.