Μαρία Κωστράκη: Από την Παιδική Χορωδία Αγίας Τριάδος στις μεγαλύτερες όπερες του κόσμου

Σε μια βραδιά με ηχοχρώματα από κλασική μουσική, τζαζ και αυτοσχεδιαζόμενη μουσική, το Thessaloniki Soloist Festival που μετατρέπει τα πιο εμβληματικά μνημεία και τοπόσημα της Θεσσαλονίκης σε σκηνές μουσικής και πολιτισμού, καλεί την σημαντική Ελληνίδα υψίφωνο Μαρία Κωστράκη να επιστρέψει στην πόλη που μεγάλωσε και να παρουσιάσει μαζί με σπουδαίους μουσικούς μία μουσική παράσταση μωσαϊκό τραγουδιών της Μεσογείου από τον Μεσαίωνα μέχρι σήμερα.

Με σπουδές στη Μουσική Ακαδημία του Μονάχου και την Ακαδημία του Würzburg, η Κωστράκη έχει τραγουδήσει σε όλο τον κόσμο και έχει υπάρξει μέλος σε μεγάλες όπερες, όπως η Κρατική Όπερα της Νυρεμβέργης, όπου ερμήνευσε μεγάλους ρόλους, αλλά και το θέατρο του Σπολέτο με ρόλους όπως της Adina στο Ελιξίριο του έρωτα του Donizetti και της Micaela στην Καρμεν του Bizet. Αξιοσημείωτη ήταν και η συμμετοχή της στην όπερα Il viaggio a Reims στο Rossini Opera Festival (Pesaro) στον πρωταγωνιστικό ρόλο της Madama Cortese, ύστερα από επιλογή του μαέστρου Alberto Zedda. Εμφανίστηκε ακόμα στο Würzburg στην όπερα Cosi fan tutte, ερμηνεύοντας Fiordiligi και στο Theater Dortmund ως Komtesse Anastasia στην Csárdásfürstin του Kalman, ενώ το φθινόπωρο του 2015 διακρίθηκε για τον ρόλο της Hanna Glawari στην Εύθυμη Χήρα του Lehár στα θέατρα της Λούκα και του Λιβόρνο στην Ιταλία. Στις τελευταίες της συνεργασίες ανήκουν οι ρόλοι τη Παμίνα (München Gasteig) και της Πρώτης Ντάμας (Εθνική Λυρική Σκηνή) από τον Μαγικό Αυλό του Mozart.

​Έχει συμμετάσχει ως σολίστ σε συναυλίες στη Γερμανία (Belcanto Festival Bad Wildbad, Festspiele Schloss Weikersheim, Würzburg, Νυρεμβέργη-Meistersingerhalle, Μόναχο-Carl Orff Saal, Herkulessaal), Ιταλία (Σπολέτο, Spello, Treviso, Peruggia, Cremona, Φλωρεντία, Legnano, Potenza), Αυστρία (Βιέννη), Ελβετία (Baden) και Αίγυπτο (Όπερα του Καΐρου και της Αλεξάνδρειας), διανύοντας μία εντυπωσιακή πορεία!

​ Το 2010 έκανε την πρώτη της δισκογραφική δουλειά για την ασιατική αγορά με ιταλική μουσική δωματίου συνθετών όπως Rossini, Puccini, Catalani, Zandonai, Leoncavallo και το 2015/16 ηχογράφησε και κυκλοφόρησε τα CD Δέησης και Stimmen με μελοποιημένο Καβάφη σε ελληνικά, γερμανικά και αγγλικά από τον μουσικοσυνθέτη Αθανάσιο Σίμογλου. To 2022 κυκλοφόρησε από την ILLIRIA Productions η πρώτη της προσωπική δουλειά με τον τίτλο Mosaico Mediterraneo.

Την Τετάρτη 16 Ιουλίου στις 21.00 στη Ρωμαϊκή Αγορά, η Μαρία Κωστράκη και το μουσικό σύνολο «Μεσογειακό Μωσαϊκό» που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων της διάσημης ερμηνεύτριας με ενορχηστρώσεις και μουσική παραγωγή του Αντώνη Σουσάμογλου, παρουσιάζουν ένα μοναδικής αισθητικής πρόγραμμα, όπως αξίζει και σε έναν τέτοιο εμβληματικό χώρο.

Πώς ξεκινάει η δική σας ιστορία µε το κλασικό τραγούδι; – Ποιες αναφορές ίσως να βρίσκετε στην παιδική σας ηλικία που να έδειχναν από τότε τι θα ακολουθήσει;

Η σχέση µου µε την κλασική µουσική ξεκινάει πολύ νωρίς, εδώ στη Θεσσαλονίκη, µέσα από την Παιδική Χορωδία της Αγίας Τριάδος. Για όσους την έχουν γνωρίσει, ξέρουν καλά πως δεν ήταν απλώς µια παιδική χορωδία. Ήταν ένα µουσικό σύνολο εµπνευσµένο και µε ξεκάθαρη καλλιτεχνική ταυτότητα µε υψηλές απαιτήσεις. Ο µαέστρος µας, ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου, ήταν η ψυχή της. Από εµάς, τα παιδιά, περίµενε αντιµετώπιση µε σεβασµό, προσήλωση, αφοσίωση, δίνοντας στη µουσική την αξία και το βάρος που της αναλογεί. Ήταν αδιάλλακτος όταν επρόκειτο για τον πυρήνα της τέχνης: την ουσιαστική, µουσική αναζήτηση και καλλιέργεια µέσω της δουλειάς µας. Αυτό σε µια τόσο νεαρή, τρυφερή ηλικία γράφει µέσα σου και σε συνοδεύει, όχι µόνο στη µουσική αλλά και στην υπόλοιπη ζωή σου. Καταλυτική στιγµή φυσικά υπήρξε η συµµετοχή µου σαν µέλος της, στην Turandot του Puccini που ανέβηκε στη Θεσσαλονίκη, µε τη Ghena Dimitrova στον κεντρικό ρόλο. Η ενέργεια, το µέγεθος αυτής της µουσικής, ο ήχος της φωνής της Dimitrova, το πάντρεµα της µουσικής µε το θέατρο — όλα αυτά µε συγκλόνισαν. Από εκείνη τη στιγµή, ήξερα ότι η ζωή µου θα έχει αυτόν τον ήχο µέσα της. Αργότερα, όταν µετακοµίσαµε στο εξωτερικό, ξεκίνησα και τις πρώτες µου µουσικές σπουδές, αλλά η βάση είχε ήδη µπει. Μέσα από εκείνη τη χορωδία, µέσα από αυτόν τον µαέστρο, έµαθα τι σηµαίνει να στέκεσαι σοβαρά και υπεύθυνα απέναντι στην τέχνη.

Η πορεία σας ξεκινά µε Donizetti στα 23 σας στο Μόναχο. Τι θυµάστε από εκείνο το ντεµπούτο σας και τι άλλαξε στην Μαρία τα επόµενα χρόνια;

Ο Gaetano Donizetti είναι από τους αγαπηµένους µου συνθέτες, έχω περάσει ώρες ατελείωτες ακούγοντας τις όπερές του προσπαθώντας να συνειδητοποιήσω πως µπορεί να χωράει τόση οµορφιά σε µία µελωδία, να σε αγγίζει, να σε χαϊδεύει ή να σου σπαράζει την καρδιά…. Έχω περάσει καλοκαιρινές διακοπές κλαίγοντας µε αναφιλητά στην πρύµνη κάποιου καραβιού ακούγοντας Lucia di Lammermoor… Aυτό για εµένα ήταν ευτυχία… και στα 23 λοιπόν, το θυµάµαι σα να ´ναι χθες, να κάθοµαι για µακιγιάζ στο θέατρο πριν βγω στη σκηνή και να ακούω από τα µεγάφωνα να παίζει η εισαγωγή του Don Pasquale και να µη χωράει στο στήθος µου η χαρά, η ευδαιµονία, η ευλογία που νιώθω να είµαι µέρος αυτής της ιδιοφυούς, πανέµορφης µουσικής. Δεν υπάρχουν λόγια, είναι κάτι το ανυπέρβλητο. Αυτή ήταν και η εκκίνηση της καριέρας µου. Ο Donizetti µε συνόδευσε και πάλι στο επόµενο µεγάλο βήµα, στο ντεµπούτο µου στην Ιταλία µε Elisir d´amore τρία χρόνια αργότερα και µαζί µε την ιδιαίτερη ενασχόληση µου µε τον Rossini θα µπορούσα να πω πως ήταν οι συνθέτες που µε διαµόρφωσαν καλλιτεχνικά σαν προσωπικότητα στο χώρο του λυρικού τραγουδιού.

Ποια στιγµή σας καλλιτεχνική θα λέγατε πως έχει ιδιαίτερη θέση για εσάς;

Τα χρόνια µου στην Ιταλία θεωρώ πως ήταν από τα πιο πλούσια καλλιτεχνικά. Ένιωθα να ρουφώ τη µουσική σαν σφουγγάρι – κάθε ερέθισµα, κάθε εµπειρία. Είχα την αίσθηση ότι ήµουν το σωστό άτοµο, τη σωστή στιγµή, στο σωστό µέρος. Mια αίσθηση απόλυτης εσωτερικής αρµονίας. Από εκεί και πέρα δε µετράω «κορυφαίες στιγµές», αλλά συναισθήµατα και σχέσεις: οι µαέστροι µου, οι συνεργάτες µου, οι σκηνοθέτες µου και η πληρότητα που παίρνεις βιώνοντάς τες µέσα από τις δηµιουργικές διαδικασίες, τις δυνατές, τις αδύναµες, τις τρωτές, τις αναγεννητικές… Αν, παρ’ όλα αυτά, έπρεπε να σταθώ σε κάποιες πρόσφατες συνεργασίες, θα ανέφερα το Φεστιβάλ Επταπυργίου µε την όπερα I Pagliacci του Leoncavallo, και τον Μεγάλο Ερωτικό του Μάνου Χατζιδάκι, που παρουσιάστηκε στην Ehrbarsaal της Βιέννης µε τον Αλκίνοο Ιωαννίδη — ένα έργο που θα έχω τη χαρά να ερµηνεύσω ξανά, αυτή τη φορά στο Ηρώδειο, τον Σεπτέµβρη.

Την Τετάρτη θα σας ακούσουµε στη Ρωµαΐκή Αγορά σε µία µουσική παράσταση µε ηχοχρώµατα από κλασική µουσική, τζαζ και αυτοσχεδιαζόµενη µουσική που ως ιδέα γεννήθηκε κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων δίσκου σας µε ενορχηστρώσεις και µουσική παραγωγή του Αντώνη Σουσάµογλου όπως διαβάζω. Είστε λοιπόν µία τραγουδίστρια που δεν περιορίζεστε στην κλασική µουσική κι αυτό θα το ακούσουµε εκείνο το βράδυ;

Η βάση µου, το «σπίτι µου» είναι η κλασική δυτική µουσική, από εκεί και πέρα στις ρίζες µου, σαν παιδί της Θεσσαλονίκης, δε θα µπορούσα να µην έχω το πολυπολιτισµικό στοιχείο της: µεγάλωσα µε πληθώρα ακουσµάτων και επιδίωκα ανέκαθεν συνειδητά να µην «κρυσταλλωθώ» στον ήχο στης όπερας. Θα έλεγε κανείς πως ο δίσκος µας είναι κάπως υβριδικός, κάτι που θεωρώ πως ταιριάζει και στην εποχή µας, που σπάει στεγανά και στερεότυπα. Ίσα ίσα µέσα από αυτό αναδεικνύεται η οικουµενικότητα της µουσικής και η απαράλλαχτη ανάγκη της έκφρασης του ανθρώπου ανά τους αιώνες ανεξαρτήτων συνόρων: Αγάπες, χαρές, καηµοί, από τον Monteverdi µέχρι την Καραΐνδρου έχουν όλα έναν κοινό άξονα και είναι πάντα επίκαιρα. Βλέπεις πως παντρεύονται ο Χατζιδάκις µε το Serrano, τα µαδριγάλια µε τους µπάλους, και οι θρήνοι από την εποχή της αναγέννησης ως το Nino Rota µιλάνε µε τον ίδιο τρόπο στην καρδιά. Η µουσική χηµεία µε τον Αντώνη ήταν σχεδόν αυθόρµητη· µιλάµε την ίδια µουσική “γλώσσα”. Κι ενώ συχνά µε εκπλήσσουν οι ευρηµατικές αλλαγές του, µε θαυµαστή συνέπεια παραµένει πάντα πιστός στην ουσία, στην καρδιά του έργου. Παράλληλα τα υπόλοιπα παιδιά του συνόλου συντελούν στην δηµιουργία αυτού του µωσαϊκού εναποθέτοντας τις δικές τους ψηφίδες µιας που είναι όλοι τους κράµατα πολλών ειδών µουσικής, από την κλασική ως την τζαζ και την φολκλόρ σκηνή. Στην προκειµένη περίπτωση δεν αντιµετωπίζουµε την κλασική µουσική σαν µουσειακό είδος. Ήταν η ποπ της εποχής της, είναι κρίµα να την ερµηνεύουµε και να µυρίζει ναφθαλίνη από το ντουλάπι. Εµείς τη βγάλαµε λοιπόν λιγάκι να την αερίσουµε.

Τι είναι η µουσική για εσάς και πώς θέλετε να την προσεγγίζετε;

Η µουσική για µένα είναι κάτι πολυδιάστατο· δεν έχει έναν µόνο τρόπο ερµηνείας ή έκφρασης. Κι εµείς οι καλλιτέχνες, µέσα από την πορεία µας, καλούµαστε να διευρύνουµε και να πλουτίζουµε τα εκφραστικά µας µέσα, ώστε να µπορούµε να υπηρετούµε την τέχνη µας µε ειλικρίνεια — απέναντι στον συνθέτη, απέναντι στο κοινό, και απέναντι στον ίδιο µας τον εαυτό. Η τεχνική και η µουσική αρτιότητα υπάρχουν για να υπηρετούν έναν σκοπό: την έκφραση, τη σύνδεση µε το κοινό, την κάθαρση, όχι ως επαγγελµατική υποχρέωση, αλλά ως εσωτερική ανάγκη, µιας που ο καλλιτέχνης συνήθως δεν επιλέγει την τέχνη, αλλά η τέχνη επιλέγει τον καλλιτέχνη. Δεν την κάνεις επειδή µπορείς, αλλά επειδή δεν µπορείς να κάνεις χωρίς αυτήν. Εµείς είµαστε απλά δίαυλοι. Αυτό είναι το είναι µας. Όπως δεν µπορείς να πεις σε µια εργάτρια µέλισσα «πολύ κουράστηκες, κάτσε ξεκουράσου». Ένα µέρος του µυαλού σου έχει µια µικρή ακρούλα σε µόνιµη ενασχόληση µε αυτό. Έτσι απλά. Και η µουσική αναβλύζει.

Το να ταξιδεύετε σε όλο τον κόσµο τραγουδώντας, σας έχει βοηθήσει να παρατηρείτε συµπεριφορές ανθρώπων ανά περιοχή; – Είναι διαφορετικό το κοινό στις χώρες και τι νοµίζετε πως συντελεί σε αυτό;

Απολύτως! Και είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον να βλέπεις τις διάφορες πτυχές που µπορεί να έχει η πρόσληψη της τέχνης σου. Η µουσική είναι κάτι οικουµενικό όπως είπαµε, αλλά παράλληλα µιλάει στον καθένα ξεχωριστά ανάλογα µε τα βιώµατα του. Από την Ελλάδα, τη Γερµανία, την Ιταλία, ως την Αλγερία, την Αίγυπτο, την Ινδία ή την Ν. Κορέα ο τρόπος που αντιλαµβάνεται τη µουσική ο κόσµος παίρνει άλλες διαστάσεις. Το βρίσκω τροµερά ενδιαφέρον και προσπαθώ να αφουγκραστώ αυτό που τους λέει η µουσική. Τελευταία εµπειρία µου στη Ινδία, µια νεαρή Ινδή χορεύτρια άρχισε να αυτοσχεδιάζει χορευτικά πάνω στο ιδιαίτερα αγαπητό ντουέτο των λουλουδιών από την όπερα Lakmé του Delibes που τραγουδούσαµε και σάστιζα να θαυµάζω την οµορφιά που χάριζε αυτό το πάντρεµα της δυτικής µουσικής µε την αυθεντική ινδική κινησιολογία.. ήταν κάτι το µαγικό… µη συγγενές αλλά παράλληλα τόσο ταιριαστό! Για άλλη µια φορά λοιπόν: η τέχνη ενώνει!

Γιατί µία τραγουδίστρια της δικής σας κλάσης θα πρέπει να φύγει από την Ελλάδα για να δουλέψει και να αναγνωριστεί;

Δεν µπορώ να καταλογίσω στην Ελλάδα κάτι τέτοιο. Το κλασσικό τραγούδι και συγκεκριµένα το λυρικό αποτελεί µέρος της ιταλικής, γερµανικής, γαλλικής παράδοσης τον καιρό που η Ελλάδα ήταν ακόµα υπό τουρκοκρατία. Είναι φυσικό λοιπόν να έχει πολύ µεγαλύτερη εµβέλεια έξω. Αν είναι να µιλήσουµε γενικά για τη θέση που έχουν οι τέχνες στην Ελλάδα θα ήταν ένα άλλο κεφάλαιο, αρκετά πικρό. Αλλά ακόµη και εκεί, δυστυχώς και στην υπόλοιπη Ευρώπη δεν υπάρχει άνθηση. Είναι θέµα προτεραιοτήτων, και οι τέχνες ειδικά, όπως και η καλλιέργεια γενικότερα δεν είναι στόχος των κυβερνήσεων παγκοσµίως. Προσωπικά δε νιώθω να έχω εκδιωχθεί από την Ελλάδα. Με µεγάλη συγκίνηση επιστρέφω συχνά, ειδικά τον τελευταίο καιρό. Φυσικά θα ήθελα να υπήρχε κάτι να µπορέσει να µε κρατήσει σταθερά εδώ. Είναι όµως και ο χαρακτήρας της δουλειάς τέτοιος που σου ζητά να φεύγεις, τόσο για λόγους πρακτικούς από άποψη προσφοράς, όσο και από άποψη προσωπικής καλλιτεχνικής εξέλιξης. Θα ήταν στείρο για αυτού του είδους την ενασχόληση να µένεις µόνιµα σε ένα µέρος.

Πώς «γράφει» µέσα σας η Θεσσαλονίκη του σήµερα, τόσο συναισθηµατικά όσο και καλλιτεχνικά;

Η Θεσσαλονίκη λόγω των πρώτων µουσικών µου εµπειριών αποτελεί µοναδική αξία στη ζωή µου. Για πολλά χρόνια στο παρελθόν όµως θεωρούσα ότι δεν έχει να µου δώσει κάτι άλλο καλλιτεχνικά. Ευτυχώς µε έχει διαψεύσει και τα τελευταία 10 χρόνια έχουν βρεθεί αρκετές αφορµές ώστε να είµαι εδώ και να συµπράττω καλλιτεχνικά και δηµιουργικά στην πόλη που τόσο αγαπώ µε εξαιρετικές συνεργασίες που δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από έξω! Με συνδέουν πλέον πέραν της οικογένειας µου, συνεργάτες που έχουν γίνει οικογένεια, συναισθήµατα, µέρη και φυσικά η µουσική και νιώθω βαθιά ευγνωµοσύνη για αυτό!

*Η Μαρία Κωστράκη στη Ρωμαϊκή Αγορά Θεσσαλονίκης | μαζί της το μουσικό σύνολο Mosaico Mediterraneo | Τετάρτη 16 Ιουλίου 2025 | Ώρα: 21.00 | Ρωμαϊκή Αγορά Θεσσαλονίκης | Είσοδος Ελεύθερη

Τα τελευταία χρόνια το Mosaico Mediterraneo έχει εμφανιστεί στο Μόναχο, την Λειψία, στο φεστιβάλ Brandenburgische Sommerkonzerte του Βερολίνου, όπως επίσης και στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. Οι εμφανίσεις του συνόλου για την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2025 περιλαμβάνουν συναυλίες στο Unterschleißheim του Μονάχου και τη Λειψία.

Τα μέλη του συνόλου απαρτίζουν οι:

Τραγούδι: Μαρία Κωστράκη Βιολί/ Ενορχήστρωση:Αντώνης Σουσάμογλου, Κιθάρα:Κώστας Μακρυγιαννάκης Κρουστά: Δημήτρης Βίττης Μπάσο: Βασίλης Γκαγκαβούζης Πιάνο: Γρηγόρης Σημαδόπουλος Τσέλο: Μαρία Ανισέγκου