Μένη Κυριάκογλου: Μια λιτανεία από ”θυμάμαι”

Η Μένη Κυριάκογλου αφηγείται τη ζωή της

-Mεγάλωσα στη Δράμα. Η Δράμα των παιδικών μου χρόνων, μια όμορφη πόλη, κυβόλιθοι, πολλά νερά, έναστρες αύρες, μεγάλοι κήποι, αμυγδαλιές και άλλα οπωροφόρα στις αυλές, τριαντάφυλλα… Παιδικά χρόνια πολύ ευτυχισμένα. Ο πατέρας μου μηχανοδηγός στα τραίνα κι έτσι μέναμε στο σιδηροδρομικό σταθμό. Λατρεύω τα τρένα, μ’ αρέσουν οι σιδηροδρομικοί σταθμοί, οι σιδερένιες ράγες, κυρίως τα παλιά τραίνα, τα κουπέ, τα μπλε ρούχα των σιδηροδρομικών, το σφύριγμα του τρένου, το «μην κύπτετε έξω» που υπήρχε έξω σε μικρές ταμπελίτσες στα παράθυρα.

-Καμία έλλειψη σε αγάπη, σε στοργή, σε προσοχή από τους πολυαγαπημένους γονείς για μένα και για τη μικρότερη αδελφή μου που την αγαπώ πολύ. Έτσι ήρθε το σχολείο, νομίζω η πρώτη μου αγάπη και η αξεπέραστη. Σε αντίθεση με τα περισσότερα παιδιά εγώ αγαπούσα το σχολείο. Ήμουν πολύ ήσυχη. Είναι χαρακτηριστική η απάντηση της μητέρας μου σε ερώτηση φίλης, την εποχή που ήμουν πια ηθοποιός. «Πως ήταν η Μένη σαν παιδί;», «Η Μένη», είπε η μαμά μου, «δεν ήταν παιδί, ήταν Νόμος. Μετά έγινε παρά-Νομος.» εννοώντας το πάνω-κάτω της ζωής μου. Θυμάμαι μια ήρεμη σχετικά εφηβεία, με πολλά μυστικά, πολλές απορίες, έρωτες που με συναρπάζανε -κυρίως στο μυαλό μου βέβαια, φιλίες δυνατές, είδωλα-κυρίως του σινεμά και συγγραφείς, συγγραφείς, συγγραφείς…

-Κάπου εδώ νομίζω ότι πρέπει να μιλήσω για τον Νίκο Σεργιανόπουλο. Ήταν ο καλύτερος μου φίλος. Ήμασταν μαζί από τα 14, σε όλα μαζί, κολλητοί, πιο κολλητοί δε γινόταν. Είχαμε λοιπόν ένα μεγάλο μυστικό. Ο Νίκος ήθελε να γίνει ηθοποιός! Φοβερό μυστικό! Ο Νίκος έγινε ηθοποιός! Κι εγώ, επίσης! Δεν υπήρχε ούτε μια σκέψη για μένα τότε να γίνω ηθοποιός Και φθάνουμε στο Πανεπιστήμιο. Νομική Σχολή. Βρέθηκα εκεί καταλάθος. Το όνειρο μου ήταν η Φιλοσοφική. Περνούσα τα έτη με την προοπτική να γραφτώ στη Φιλοσοφική μόλις πάρω το πτυχίο μου και τότε… έπεσα πάνω στην Πειραματική ή η Πειραματική Σκηνή έπεσε επάνω μου..

-Για να αρχίσουμε από την αρχή, όπως λέει και ο Ντύλαν Τόμας στο αριστούργημα του «Κάτω από το Γαλατόδασος», η Πειραματική Σκηνή της Τέχνης ιδρύεται το 1979 από τον Θεατρολόγο Νικηφόρο Παπανδρέου και ιδρυτικά μέλη την Έφη Σταμούλη, τον Νίκο Σεργιανόπουλο, τον Χρήστο Αρνομάλλη, την Καριοφυλλιά Καραμμπέτη, τον Κώστα Σφυρικίδη και τη Βαρβάρα Μαυρομάτη. Εγώ, λόγω Νίκου, άρχισα να πηγαίνω πολύ συχνά, να βλέπω πρόβες και έγινα φίλη με όλα τα παιδιά. Από τότε όμως που βρέθηκα εκεί, δεν ήθελα να βρίσκομαι πουθενά αλλού, μόνο εκεί ήμουν «η Μένη», οπουδήποτε αλλού ήμουν «σαν η Μένη.» Εξακολουθούσα όμως να κάνω όλα αυτά χωρίς να υπάρχει σκέψη για ηθοποιία. Το να γίνω ηθοποιός ήταν τόσο άπιαστο, τόσο απίθανο που πιο πιθανό ήταν να πετάξω με διαστημόπλοιο από το ακρωτήριο Κανάβεραλ παρά να πατήσω στη σκηνή ως ηθοποιός.

-Βοηθούσα σε όλα, γιατί τότε τα κάναμε όλα μόνοι μας, ώσπου κάποια στιγμή, ένα βράδυ –το θυμάμαι σα να είναι αυτή η στιγμή τώρα- εκεί που τρώγαμε, μου λέει ο Νικηφόρος «Μένη, εμείς σε αγαπάμε και θέλουμε να είσαι μαζί μας. Θέλεις να δοκιμάσεις να παίξεις; Έλα αύριο στις 7.00 στον Άδωνι, να κάνουμε μια πρόβα.» Ο Άδωνις ήταν το θέατρο της Ρούλας Πατεράκη. Πραγματικά, πήγα ανενδοίαστα, στις 7.00 στο θέατρο, όπου με παράλαβε ο Νικηφόρος και μου είπε: «Μένη, θα βγείτε από την κουίντα, θα περπατήσετε, θα φτάσετε στο μέσον της σκηνής, θα πείτε «Ε, δαιμόνιο, για πού;» και θα φύγετε.» Ήταν το «Όνειρο Καλοκαιρινής Νυχτός» σε σκηνοθεσία Collin Harris. Βγαίνω θρασυτάτη από την κουίντα, φτάνω στο κέντρο της σκηνής, ρίχνω μια ματιά στην πλατεία και βλέπω το Νικηφόρο, τον Κόλιν Χάρις και τον Νίκο Χουρμουζιάδη, βουβαίνομαι, δε λέω τίποτα και φεύγω από την άλλη κουίντα. Αυτή ήταν η πρώτη επαφή μου με την σκηνή. Φόβος, φόβος, φόβος… Ο Νικηφόρος με άφησε ένα χρόνο. Μετά από έναν χρόνο, μου είπε: «Μένη, τώρα θα ανεβάσουμε την «Οδύσσεια» και δεν θα είσαι μόνη σου, θα είσαι μαζί με όλα τα παιδιά της Πειραματικής, θα είστε οι σύντροφοι του Οδυσσέα. Έτσι ξεφοβήθηκα κάπως, μαζί με όλα τα παιδιά και βρέθηκα στο θέατρο. …

-Το σκηνικό τότε και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα, ήταν η εξής: φοιτητικά χρόνια, έντονη πολιτικοποίηση, η Αριστερά του ουμανισμού και της ποιήσεως -ψωμί και τριαντάφυλλα, ο Γκιγκιλίνης- ένα φοβερό στέκι Τσιμισκή και Χρυσοστόμου Σμύρνης, φιλίες, ξενύχτια, έρωτες και η λογοτεχνία πανταχού παρούσα, εκμαυλισμός γενικώς και η Πειραματική Σκηνή η πρώτη εκμαυλίστρια και η καλύτερη…

-Άρχισε λοιπόν αυτό το ονειρεμένο ταξίδι που κρατάει 35 χρόνια…Σήμερα πιστεύω ότι η Πειραματική σκηνή της Τέχνης ήταν το μεγαλύτερο δώρο ή ένα από τα μεγαλύτερα δώρα της ζωής μου. Ήταν σαν κάποιος που με παρακολουθούσε να είπε «Τι κάνει αυτό το κορίτσι; Ας της δώσουμε κάτι να παίζει.» Αυτό το κάτι ήταν η Πειραματική Σκηνή. Είμαι ευγνώμων και ευτυχισμένη γι’αυτό και θα είμαι για πάντα. Η ζωή από εκεί και μετά άρχισε να κυλάει μυθιστορηματικά. Η Πειραματική δεν ήταν μόνο το θέατρο και οι παραστάσεις, ήταν τρόπος ζωής και παραμένει τρόπος ζωής για μένα.

-Έχω να θυμάμαι πάρα πολλά… στιγμές ευτυχισμένες, πρεμιέρες, αγωνίες, γνωριμίες, καμαρίνια, γέλια, γέλια, γέλια, άγχη, έρωτες , έρωτες, έρωτες… Θυμάμαι σκηνές, στιγμές, χρώματα, φωτισμούς, ατάκες, μυρωδιές, υφάσματα, εποχές -διότι βυθίζεσαι σε άλλες εποχές… επιτυχίες κλάματα και όλο αυτό το μαγικό του θεάτρου, η επικοινωνία με τους θεατές , η συγκίνηση, συν και κινούμαι… μαζί τους… αυτοί μαζί μας… Η παράσταση είναι κάτι που δεν μπορείς να το περιγράψεις ή να το μεταφέρεις. Υπάρχουν από πίσω ατέλειωτες ώρες δουλειάς, πρόβα, παράσταση, πρόβα παράσταση, πολλά-πολλά χρόνια.

-Πιστεύω ότι ευτυχία είναι όταν δυο άνθρωποι αισθάνονται το ίδιο συναίσθημα ταυτοχρόνως, είτε αυτό είναι έρωτας, είτε αγάπη ή λύπη ή χαρά. Στο θέατρο συμβαίνει αυτό με τους θεατές και είναι μεγάλη ανακούφιση, ικανοποίηση ίσως, σίγουρα μεγάλη χαρά και εν τέλει λύτρωση. Αν κάτι κερδίσαμε όλα αυτά τα χρόνια εκτός από γνώση, είναι οι ανθρώπινες σχέσεις που δημιουργήθηκαν και οι πολύ μεγάλες φιλίες.

-Θέλω να πω μια ιστορία. Υπήρχε ένα παιχνίδι που λεγόταν «και εκεί που». Το παίζαμε με το Νίκο το Σεργιανόπουλο, ώρες, μέρες, χρόνια. Παιζόταν ως εξής: διαλέγαμε μια ταινία, πχ, «Νονός» και αρχίζαμε να λέμε «κι εκεί που ο Μπράντο πέφτει όταν τον πυροβολούν», «κι εκεί που ο Πατσίνο πετάει το όπλο μόλις σκοτώνει τον…», «κι εκεί που ο Μπράντο κλαίει», «κι εκεί… κι εκεί» Όποτε σηκωνόμουν για καμιά δουλειά, έλεγε ο Νίκος «έλα ρε Μένη, άσε τις δουλειές, έλα να παίξουμε λίγο «κι εκεί που»… Δεν ξανάπαιξα «κι εκεί που», δεν έχω με ποιον να παίξω, μιας κι ο Νίκος έφυγε για πάντα. Απώλειες, Νίκος, Χρήστος, Χουρμουζιάδης. ‘C’est la vie’, απ’ την άλλη…

–Είμαι ένας άνθρωπος που θέλω να είμαι αισιόδοξη ακόμα κι όταν δεν είμαι. Χωρίζω τους ανθρώπους σε δυο μεγάλες κατηγορίες: είναι οι ευγενείς και οι αγενείς. Εξακολουθώ να είμαι λάτρης του σινεμά, της λογοτεχνίας και του χιούμορ. Αγαπώ το θέατρο και μ’ αρέσουν οι αυτοφυείς καλλιτέχνες, όχι οι κατασκευασμένοι. Θέλω να πω, μ’ αρέσουν οι άνθρωποι με αυθεντική καλλιτεχνική ιδιοσυγκρασία.

–Αγαπώ τη Θεσσαλονίκη. Πάρα πολύ. Αγαπώ να πηγαίνω σ’ ένα μπαράκι που λέγεται Baraka, στην πλατεία Ναυαρίνου, Μ΄αρέσει το κέντρο, το λιμάνι, η πάνω πόλη. Θα ήθελα για μένα να μπορούσα να ζωγραφίζω και να έχω ωραία φωνή. Υπάρχουν κάποιες φωνές που μας δείχνουν πώς να ζούμε. Το πιστεύω αυτό.

-Αν θέλετε να πω κάποια πράγματα που με ενοχλούν, είναι η αρρώστια του διανοητισμού και οι δήθεν εμπνευσμένοι. Με ενοχλεί η κατάργηση της βραδύτητας και η κατάργηση της κατάκτησης. Αυτό το είπε η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ και συμφωνώ απολύτως μαζί της. Γενικώς με ενοχλεί όλο αυτό το fast του καiρού μας. Είμαι ένας άνθρωπος του παλιού καιρού..

-Σχετικά με τον έρωτα, θα το συνοψίσω σε μια φράση: Εραστές και άλλοι… ξένοι. Ελπίζω τα καλύτερα, δηλαδή Ειρήνη, αυτήν την ειρήνη υμίν, την επί γης ειρήνη και πολύ αγάπη…

-Θα τελειώσω με μια αγαπημένη μου ατάκα από το έργο του Τένεσι Ουίλιαμς «Ο Γυάλινος Κόσμος»: «Σβήσε τα κεριά Λώρα, ο κόσμος φωτίζεται με αστραπές πια»

*Η Μένη Κυριάκογλου αφηγήθηκε τη ζωή της στην Ελένη Κουρτίδου και την εκπομπή Ξενοδοχείο 958 του ραδιοφωνικού σταθμού 95,8 FM της ΕΡΤ3.